CANADIAN CADET MOVEMENT
AIR REFILE TRAINING MANUAL
(wersja robocza)
Tłumaczenie i uzupełnienie
Tomasz Czernecki
Kontakt: www.varia.prv.pl
[e-mail]
Wersja z dn. 11 sierpnia 2006
SPIS TREŚCI
ZAMIAST WST
PU .........................................................................................................................3
TECHNIKA CELNEGO STRZELANIA W POZYCJI LEŻ
CEJ.............................................4
5.1 JAK PRAWIDA
OWO UŻYWAĆ OCZU PODCZAS CELOWANIA ...........................................................4
5.1.1 Wybieranie dominującego oka............................................................................................4
5.1.2 Strzelanie z otwartymi oczami.............................................................................................5
5.1.3 Błędy w postrzeganiu celu...................................................................................................5
5.2 POZYCJA LEŻ
CA ........................................................................................................................6
5.2.1 Wstęp...................................................................................................................................6
5.2.2 Ułożenie karabinka .............................................................................................................6
5.2.3 Przyjmowanie dobrej pozycji ..............................................................................................6
5.2.4 Charakterystyka dobrej pozycji ..........................................................................................6
5.4 ODDYCHANIE............................................................................................................................10
5.4.1 Znaczenie oddychania.......................................................................................................10
5.4.2 Cykl oddechu.....................................................................................................................10
5.5 KONTROLA SPUSTU ...................................................................................................................11
5.5.1 Wstęp.................................................................................................................................11
5.5.2 Technika ściągania spustu ................................................................................................11
TECHNIKA CELNEGO STRZELANIA W POZYCJI STOJ
CEJ.........................................13
ANALIZA POWSZECHNIE POPEA
NIANYCH BA

DÓW......................................................16
Uwagi: [e-mail] 2
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
ZAMIAST WST
PU
Tekst, który Państwo właśnie czytacie jest wolnym tłumaczeniem podręcznika kanadyjskich
kadetów prezentującego ważniejsze aspekty sportowego strzelania z karabinku pneumatycznego.
Pragnę zaznaczyć, że jest to wolne tłumaczenie w wielu miejscach uzupełniane o dodatkowe
informacje, które z mojego punktu widzenia mogą być przydatne osobom zaczynającym przygodę z
 wiatrówką .
Jeżeli zauważyłeś/aś błędy lub uważasz, że należy tekst przeredagować lub uzupełnić o
dodatkowe informacje pisz śmiało do mnie na maila: [e-mail]
Uwagi: [e-mail] 3
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
TECHNIKA CELNEGO STRZELANIA W POZYCJI LEŻ
CEJ
W rozdziale tym zostaną omówione wszystkie umiejętności jakie musi opanować strzelec by
móc celnie strzelać. Na umiejętność oddawania celnych strzałów składa się głównie pięć
czynników:
1. Pozycja leżąca
2. Trzymanie broni
3. Oddech
4. Celowanie
5. Kontrola spustu
Wszystkie te czynniki muszą podczas "składania się" strzelca do strzału odpowiednio ze sobą
współgrać. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż nie najlepsze opanowanie przynajmniej jednego z
powyższych czynników będzie skutkować osiąganiem słabych rezultatów w strzelaniu.
Doskonalenie tych umiejętności zabiera dużo czasu jednak należy pamiętać, że: praktyka prowadzi
do perfekcji.
5.1 JAK PRAWIDA
OWO UŻYWAĆ OCZU PODCZAS CELOWANIA
5.1.1 Wybieranie dominującego oka
Każdy posiada jedno z oczy bardziej sprawne, silniejsze niż drugie. Jest to oko dominujące.
Oko dominujące jest najważniejszym z
ródłem informacji wizualnych dla mózgu i dlatego też
właśnie ono powinno być używane do celowania. Oko nie dominujące używane jest do
postrzegania głębi lub zmysłu kierunku. Oko dominujące musi zostać określone przed
przystąpieniem do strzelania ponieważ należy zdawać sobie sprawę z faktu, iż oko dominujące nie
zawsze znajduje się po tej samej stronie ciała, co bardziej sprawna ręka (ręka, którą się pisze).
Aby określić oko dominujące należy:
1. Wybrać mały obiekt (np. kąt ściany, zawias przy drzwiach) znajdujący się w odległości, co
najmniej 5 metrów,
2. Stanąć na wprost wybranego obiektu wyciągając obydwie ręce do przodu w kierunku obiektu,
3. Utworzyć z kciuków i pozostałych palców mały otwór (patrz rysunek poniżej)
4. Patrząc obojgiem oczu na wybrany przedmiot powoli przybliżamy ręce do twarzy w taki sposób
by przez cały czas widzieć bardzo dobrze przedmiot w centrum utworzonego przez dłonie
otworu.
5. W końcowym etapie zbliżania dłoni do głowy przez otwór w dłoniach patrzeć będzie jedynie
oko dominujące (rysunek poniżej).
Uwagi: [e-mail] 4
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
Jeżeli oko dominujące znajduje się po przeciwnej stronie ciała niż bardziej sprawna ręka (ręka którą
się pisze) wtedy dobrym rozwiązaniem było by przełożenie karabinka do drugiej ręki tak by do
celowania używać dominującego oka. Nie należy jednak dokonywać takiej zmiany jeśli powoduje
ona dyskomfort podczas trzymania karabinka (składania się do strzału). Celowanie dominującym
okiem jest bardzo ważne jednak pierwszeństwo ma wygodna, prawidłowa i stabilna postawa ciała.
5.1.2 Strzelanie z otwartymi oczami
Zawsze powinno się strzelać z obojgiem otwartych oczu. Oczy stale pracują razem. Jeżeli jedno
oko jest zamknięte drugie będzie niepotrzebnie
nadwyrężane, co wpływa negatywnie na jakość
obserwowanego obrazu. Jeżeli strzelec ma
trudności w mierzeniu do celu można użyć
przesłony na oko nie biorące udziału w celowaniu,
co zabezpieczy strzelca przed mrużeniem i
zmęczeniem oka używanego do celowania.
Przesłonę taką łatwo wykonać z plastiku, najlepiej
plastiku prześwitującego ale uniemożliwiającego
obserwowanie celu.
5.1.3 Błędy w postrzeganiu celu.
Jeżeli strzelec będzie przez zbyt długi czas, nieprzerwalnie obserwował cel jego obraz utrwali
się w mózgu przez co zmniejszy się zdolność strzelca do właściwego postrzegania celu, co
prowadzi do znacznego pogorszenia uzyskiwanych wyników. Aby uniknąć utrwalania się obrazów
"celu" w mózgu należy co 4 lub 5 sekund mrugnąć lub przesunąć nieznacznie wzrok.
Uwagi: [e-mail] 5
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
5.2 POZYCJA LEŻ
CA
5.2.1 Wstęp
Nauka przybierania odpowiedniej pozycji leżącej jest bardzo ważna, jeżeli nie najważniejsza w
uzyskaniu dobrych wyników strzelania. Dobra pozycja leżąca gwarantuje komfort i stabilność
podczas strzelania. Należy jednak pamiętać, że doskonała pozycja leżąca nie gwarantuje
doskonałych wyników w strzelaniu ale nieodpowiednia pozycja prawe zawsze jest przyczyną złych
wyników w strzelaniu.
5.2.2 Ułożenie karabinka
Bardzo dobrym sposobem nauki celnego strzelania jest użycie podpórki pod karabinek takiej jak
np. worek z piaskiem, książki lub odpowiedni stojak. Stabilne podparcie karabinka pozwala
doskonalić i zrozumieć technikę celnego strzelania.
5.2.3 Przyjmowanie dobrej pozycji
Dobra pozycja powinna być wygodna dla strzelca, a zarazem musi być stabilna umożliwiając w
ten sposób poprawne celowanie. Pozycja taka nie powinna powodować nadmiernego napięcia
mięśni, co przyczynia się do ich zmęczenia czego następstwem jest pogorszenie wyników
strzelania.
Dobra pozycja powinna być:
1. Naturalna
2. Nie powodować napięcia mięśni
3. Wygodna
4. Stabilna
5. Zawsze przybierana w identyczny, stały, niezmienny sposób
5.2.4 Charakterystyka dobrej pozycji
Dobrą pozycję strzelecką charakteryzują następujące cechy:
1. Ciało strzelca powinno znajdować się pod kątem od 5 do 20o w stosunku do linii celowania
Uwagi: [e-mail] 6
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
2. Ciało nie powinno być skręcone. Kręgosłup powinien być prosty.
3. Lewa noga powinna być wyprostowana i równoległa z kręgosłupem, lewa stopa również
powinna być wyprostowana i opierać się o podłoże palcami (stopa może być skierowana
również w prawo, tak by przybrana pozycja strzelającego była jak najbardziej wygodna).
4. Udo prawej nogi powinno być odwiedzione w prawą stronę tak by z wyprostowaną lewą nogą
utworzyć kąt w zakresie od 30 do 45o. Dodatkowe ugięcie prawej nogi w kolanie i zwrócenie
prawej stopy w prawo zapewnia odpowiednią stabilizację pozycji. W tej pozycji strzelec jest
nieznacznie obrócony w lewą stronę (większy ciężar spoczywa na lewej stronie ciała), co
pozwala na swobodne oddychanie z uwagi na brak kontaktu przepony z podłożem. Klatka
piersiowa również uniesiona jest nad podłoże, co pozwala zminimalizować ruch ciała
spowodowany biciem serca.
5. Lewy łokieć powinien być umieszczony nieznacznie z lewej strony karabinku. Nie powinno się
podpierając karabinek lewą ręką umieszczać łokcia bezpośrednio pod karabinkiem, ponieważ
przyczynia się to do zmniejszenia stabilności karabinka. W przypadku karabinka np. z dolnym
naciągiem podczas naciągania sprężyny należy unikać odrywania od podłoża, poruszania
lewego łokcia, co pozytywnie wpłynie na powtarzalność, skupienie oddawanych strzałów.
Uwagi: [e-mail] 7
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
6. Zgodnie z "CCM Marksmanship Championship Series Rules" lewe ramie musi tworzyć z
podłożem kąt 30o.
7. Lewa ręka i dłoń powinna być rozluz
niona. Dłoń nie powinna mocno ściskać karabinku.
Karabinek powinien jedynie leżeć na dłoni wygiętej w "łódkę"
8. Po przybraniu poprawnej pozycji strzelec chwyta prawą ręką za rękojeść karabinka. Prawa
dłoń nie powinna zbyt mocno ściskać uchwyt (prawa ręka nie powinna służyć jako mocne
podparcie dla karabinka). Jeżeli w celu stabilnego trzymania karabinka w miejscu prawa ręka
zmuszana jest do jego silnego trzymania należy szukać błędów jakie zostały popełnione
podczas przyjmowania pozycji leżącej (należy wyeliminować zbyt silny uścisk prawą dłonią
uchwytu karabinka).
9. Kciuk prawej dłoni powinien znajdować się na uchwycie, oplatać uchwyt karabinka
bezpośrednio na linii za przyrządami celowniczymi.
10. Właściwa pozycja prawego łokcia jest ustalana gdy reszta ciała znajduje się już we właściwym
położeniu. Po właściwym uchwyceniu uchwytu karabinka prawą dłonią prawy łokieć lekko
opiera się o podłoże w miejscu jak najbardziej odpowiednim dla strzelca. Prawy łokieć może
być jedynie lekko obciążony, ponadto nie powinien opierać się zbyt daleko lub zbyt blisko
karabinka.
11. Barki powinny być wyprostowane i tworzyć kąt prosty z kręgosłupem.
Uwagi: [e-mail] 8
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
12. Kolbę należy mocno oprzeć w dołku strzeleckim1. Aby zapewnić powtarzalne ułożenie kolby
należy chwytać i umiejscowić karabinek w dołku strzeleckim używając kciuka i palca
wskazującego (uwaga! palec kładziemy na spust tylko wtedy gdy chcemy oddać strzał).
13. Głowa powinna być trzymana prosto, a jednocześnie powinna komfortowo przylegać,
przytrzymywać policzkiem kolbę. Odległość oka celującego od celownika (szczerbinka, luneta
itp.) powinna wynosić minimum 5cm. Należy pamiętać, że odległość ta zależna jest ona od
używanych przyrządów celowniczych. W przypadku dobrze opanowanej pozycji strzeleckiej
przy każdym złożeniu się do strzału odległość oka od np. szczerbiny powinna być jednakowa.
Przy dobrze ustawionej, wygodnej pozycji strzeleckiej po złożeniu się do strzału oko celujące
powinno bezpośrednio, bez zmiany pozycji patrzeć w przyrządy celownicze. Jeżeli po
przyjęciu pozycji leżącej celowanie wymusza nawet niewielkie zmiany ułożenia ciała wskazuje
to na błędy w pozycji strzeleckiej, które należy skorygować.
Aby wypracować powtarzalną pozycję, należy pamiętać o wyżej wymienionych zasadach podczas
każdego strzału. Reasumując kolana, łokcie powinny zawsze być układane w tym samym miejscu,
policzek powinien zawsze przylegać do kolby z jednakową siłą etc. Powtarzalność pozycji ma
zasadniczy wpływ na celność oddawanych strzałów tak, więc aby uzyskiwać wysokie,
satysfakcjonujące wyniki w strzelaniu należy dążyć do uzyskania wygodnej, perfekcyjnej i
powtarzalnej pozycji.
1
Dołek strzelecki  wgłębienie między obojczykiem, a ramieniem wyciągniętym ku przodowi, o które opiera się kolba
karabinku.
Uwagi: [e-mail] 9
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
5.4 ODDYCHANIE
5.4.1 Znaczenie oddychania
Właściwe oddychanie wpływa na prawidłowe funkcjonowania organizmu między innymi
poprzez odpowiednie natlenienie krwi i eliminację powstałego podczas spalania w organizmie
dwutlenku węgla. Właściwe natlenienie krwi wpływa zasadniczo na pracę mózgu jak i zmęczenie
mięśni np. biorących udział w ustalaniu pozycji strzeleckiej, mięśni oka odpowiedzialnych za
akomodację, poruszanie gałką oczną itp.
Dla uzyskania maksymalnej stabilności pozycji, a tym samym możliwie najlepszego skupienia
trafień, strzelec powinien oddawać strzał podczas kilkusekundowego wstrzymania oddechu. Należy
jednak zwrócić szczególną uwagę by wstrzymanie oddechu nie trwało dłużej niż 5  7.
Wstrzymanie oddechu powinno nastąpić podczas wydechu, który jest aktem biernym, polegającym
na powrocie tkanki płuc do stanu wyjściowego podczas rozluz
nienia mięśni oddechowych2. Zbyt
długie wstrzymywanie oddechu prowadzi do nadmiernego obciążania mięśni oddechowych jak
i wystąpienia objawów niedotlenienia, czego wynikiem jest szybkie zmęczenie mięśni jak
i pogorszenie percepcji (np. utrata wyrazistości celu).
5.4.2 Cykl oddechu
Poniższy rysunek przedstawia graficzne odwzorowanie poprawnie wyćwiczonego cyklu
oddechowego podczas oddawania strzału.
Jak widzimy na powyższym schemacie podczas normalnego, spokojnego oddychania przyrządy
celownicze naprowadzamy na cel. Wykonujemy spokojny pogłębiony wdech i wydech, następnie
wykonujemy kolejny pogłębiony wdech i normalny wydech powodujący całkowite rozluz
nienie
mięśni oddechowych. Na tym etapie wstrzymujemy oddech na czas niezbędny do ostatecznego
zgrania przyrządów celowniczych i oddania strzału. Po oddanym strzale wykonujemy mały wydech
i powracamy do normalnego cyklu oddechowego.
Obserwując ruch karabinku podczas oddychania można wizualnie zaobserwować fazę cyklu
oddechowego jak również sprawdzić jego właściwe trzymanie. Linia celowania przy wydechu
powinna się podwyższać, natomiast przy wdechu obniżać. Poruszanie się linii celowania w innej
płaszczyz
nie niż góra - dół może wskazywać na błędy w postawie.
2
Mięśnie oddechowe  mięśnie szkieletowe powodujące ruchy oddechowe klatki piersiowej. Głównymi mięśniami
oddechowymi jest przepona, mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne i wewnętrzne.
Uwagi: [e-mail] 10
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
W sytuacji, gdy strzelec nie zdąży oddać strzału podczas wstrzymania oddechu lub też z różnych
przyczyn zgubi rytm oddechu nie powinien dążyć do oddania strzału starając się np. nienaturalnie
wymusić lub wydłużyć wstrzymanie oddechu. Tego typu praktyki skutkować będą słabymi
rezultatami w strzelaniu. Dużo lepszym wyjściem z takiej sytuacji będzie spokojne, nie nerwowe
pominięcie cyklu, odetchnięcie, wyrównanie oddechu i ponowienie próby oddania poprawnego
strzału.
5.5 KONTROLA SPUSTU
5.5.1 Wstęp
Odpowiednia technika posługiwania się spustem ma decydujący wpływ na wynik strzelania.
Nawet pomimo dobrego opanowania innych elementów technicznych jak np. odpowiednia postawa,
chwyt karabinka, zła kontrola spustu skutkuje osiąganiem słabych wyników.
Płynne, stałe ściąganie spustu zapewnia uzyskanie pożądanej trajektorii lotu śrutu. Właściwa
kontrola spustu staje się instynktowna, jeżeli zostanie połączona z odpowiednim oddychaniem.
Ściąganie spustu powinno być prostopadłe, jednostajne (bez zrywów), zdecydowane, a moment
oddania strzału przy odpowiednio zgranych przyrządach celowniczych powinien być
nieprzewidywalny dla strzelca.
5.5.2 Technika ściągania spustu
Pełna kontrola spustu wymaga opanowania poniższych elementów:
1. Pozycja ręki ściągającej spust na karabinku. Strzelec powinien mieć pewny chwyt rękojeści
trzema palcami: środkowym, serdecznym i małym. Uchwyt powinien być pewny, ale nie zbyt
mocny by nie doprowadzić do nadwyrężenia mięśni dłoni. Przy każdym strzale uchwyt
rękojeści powinien być trzymany z jednakową siłą. Kciuk powinien zostać ułożony swobodnie,
w osi osady za przyrządami celowniczymi tak by wskazywał w kierunku celu lub może
obejmować od góry na około uchwyt.
2. Ściąganie spustu należy zsynchronizować z oddechem. Język spustu należy płynnie ściągać
środkową częścią paznokciowego członu palca wskazującego. Pozostałe części palca
wskazującego nie powinny brać udziału w ściąganiu języka spustowego i nie mogą dotykać
rękojeści, łoża karabinku. Ściąganie spustu do tyłu powinno być prowadzone równolegle z osią
lufy karabinka poprzez zginanie jedynie drugiego stawu palca wskazującego.
W zależności od modelu karabinka mamy różne warianty techniczne spustu i różne możliwości
regulacji. Najczęściej reguluje się twardości i długość drogi spustu. Warto te dwa parametry spustu
dostosować do własnych potrzeb. Zwykle lekki spust owocuje poprawieniem skupienia przestrzelin.
Należy jednak mieć zawsze na uwadze bezpieczeństwo, dlatego też spust nie może być zbyt lekki
Uwagi: [e-mail] 11
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
by nie dochodziło do niekontrolowanego oddania strzału przy lekkim poruszeniu, potrąceniu
karabinka.
Uwagi: [e-mail] 12
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
TECHNIKA CELNEGO STRZELANIA W POZYCJI STOJ
CEJ
Uwagi: [e-mail] 13
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
Uwagi: [e-mail] 14
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
Uwagi: [e-mail] 15
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
ANALIZA POWSZECHNIE POPEA
NIANYCH BA

DÓW
Poniższe diagramy przestrzelin są wynikiem podstawowych błędów popełnianych podczas
strzelania.
- Niewłaściwa pozycja stopki kolby
- Brak korelacji oddechu z ściągnięciem spustu
- Zmęczenie wzroku
- Lewa ręka porusza się do przodu
- Ześlizgnął się pasek karabinku
- Niedostateczna kontrola, opanowanie odrzutu
- Niedostateczna kontrola, opanowanie odrzutu
- Niewłaściwe ściąganie, szarpnięcie spustu
- Niewłaściwe ściąganie spustu (pod kontem)
- Niewłaściwie użyty, założony pas karabinku
- No follow through or anticipation
Uwagi: [e-mail] 16
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006
- Nieznajomość podstawowych zasad celnego strzelania
- Uszkodzenie karabinka np. lufy
Uwagi: [e-mail] 17
Wersja robocza z dnia 11 sierpnia 2006