Dr inż. Andrzej Zalewski
Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska
Politechnika A
ódzka
Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać
drogi publiczne i ich usytuowanie
RozporzÄ…dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca
1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
publiczne i ich usytuowanie /Dz.Ustaw RP nr 43 z 5 marca 1999r. poz. 430/
Wykład IV
Budownictwo komunikacyjne sem. V, r.ak. 2007/08
Wydział Budownictwa, Architekury i Inżynierii Środowiska
Politechnika A
ódzka
Mówiąc o zagadnieniach dróg i układu drogowo - ulicznego
oraz zagospodarowania przestrzennego należy zdać sobie
sprawę, co do roli dróg i ulic w zagospodarowaniu
przestrzennym.
Droga i ulica bez względu na jej przebieg jest jednym
najważniejszych elementów zagospodarowania
przestrzennego obszaru i jest jego najtrwalszym elementem.
Zdecydowanie łatwiej jest wyburzyć budynek lub budynki,
które zestarzały się fizycznie lub są nieprzydatne ze względu
na zmieniajÄ…ce siÄ™ potrzeby w zakresie funkcji i
intensywności zagospodarowania terenu, aniżeli
zlikwidować istniejącą drogę.
Zbudowanie nowej drogi czy ulicy wymaga często zastosowania
wywłaszczeń i wyburzeń, co zawsze powoduje wystąpienie
zaburzeń w funkcjonowaniu obszaru, o ile nie przewidziano
rezerwy pod danÄ… trasÄ™ komunikacyjnÄ….
Określenia podstawowe
żð Droga
żð Ulica
żð Korona drogi
żð Skrajnia drogowa
żð Linia rozgraniczajÄ…ca
żð Linia zabudowy
żð Teren zabudowy
żð Obszar poza terenem zabudowy
żð PrÄ™dkość projektowa
żð PrÄ™dkość miarodajna
żð Pas awaryjny
żð Pas Å›rodkowy
żð Opaska wewnÄ™trzna i opaska zewnÄ™trzna
Droga i ulica w zależności od swej klasy funkcjonalnej jest
elementem struktury przestrzennej oraz elementem jÄ…
kształtującym.
Funkcją dróg i ulic klas wyższych jest przede wszystkim funkcja
komunikacyjna - prowadzenie ruchu tranzytowego
niezwiązanego z danym obszarem, natomiast funkcją ulic i dróg
głównych i niższych klas jest również obsługa otoczenia, które
dzięki istnieniu danej drogi może właściwie funkcjonować.
Ponadto nie należy zapominać, że zagospodarowanie przestrzenne
ma charakter ciągły, a prowadzone drogi i ulice z obszarów
zurbanizowanych przechodzÄ… w tereny zamiejskie
(niezurbanizowane) i na odwrót, co powoduje konieczność
zachowania ich ciągłości, uwzględniając formy
zagospodarowania, przez które przebiegają. Pełnione funkcje
dróg i ulic wg poszczególnych klas i stopnia zurbanizowania
terenu wymagają więc zastosowania odpowiednich rozwiązań
funkcjonalnych, przestrzennych i technicznych zgodnych z
obowiÄ…zujÄ…cymi w danym kraju regulacjami prawnymi.
ZAKRES REGULACJI DOTYCZ
CY DRÓG I ULIC W
ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM ZAWARTY
W ROZPORZ
DZENIU NR 43
Wprowadzenie Rozporządzenia spowodowało, ze
dotychczasowe regulacje prawne dotyczÄ…ce projektowania
dróg w obszarach zabudowy i poza terenem zabudowy,
czyli Wytyczne projektowania dróg i ulic /WPD I, WPD II,
WPD III (1995) oraz WPU (1992)/ straciły swoją rangę
dokumentów zalecanych do projektowania i stanowią
jedynie obecnie materiał uzupełniający.
Warunki jakim powinny odpowiadać drogi i ulice użytku
publicznego zawarte są w następujących rozdziałach:
żð dziaÅ‚ I - przepisy ogólne,
żð dziaÅ‚ II - usytuowanie drogi,
żð dziaÅ‚ III - droga i poÅ‚Ä…czenia dróg,
żð dziaÅ‚ IV - wyposażenie techniczne dróg,
żð dziaÅ‚ V  noÅ›ność i stateczność budowli ziemnych oraz
konstrukcji nawierzchni dróg,
żð dziaÅ‚ VI - warunki techniczne dotyczÄ…ce bezpieczeÅ„stwa z
uwagi na możliwość wystąpienia pożaru lub innego
miejscowego zagrożenia,
żð dziaÅ‚ VII - warunki techniczne dotyczÄ…ce bezpiecznego
użytkowania,
żð dziaÅ‚ VIII - ochrona Å›rodowiska, oraz
żð 6. zaÅ‚Ä…cznikach
Warunki jakim powinny odpowiadać drogi i ulice użytku publicznego
dotyczÄ…ce zagospodarowania przestrzennego zawarte sÄ… w
następujących załącznikach:
żð zaÅ‚Ä…cznik 1 - schematy skrajni drogowych,
żð zaÅ‚Ä…cznik 2 - warunki widocznoÅ›ci na skrzyżowaniach i zjazdach,
żð zaÅ‚Ä…cznik 3 - warunki widocznoÅ›ci na wjazdach z pasem wÅ‚Ä…czania,
żð zaÅ‚Ä…cznik 4 - sposób przeprowadzenia badaÅ„ geotechnicznych i
określenia warunków gruntowo  wodnych podłoża nawierzchni,
żð zaÅ‚Ä…cznik 5 - projektowanie konstrukcji nawierzchni,
żð zaÅ‚Ä…cznik 6 - warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać
nawierzchnie jezdni.
W przepisach ogólnych, w miejscu gdzie definiowane są
podstawowe wymagania techniczne jakim powinny
odpowiadać drogi i ulice użytku publicznego wymienić
należy:
żð bezpieczeÅ„stwo użytkowania,
żð bezpieczeÅ„stwo z uwagi na możliwość wystÄ…pienia pożaru
lub innego miejscowego zagrożenia,
żð ochrony Å›rodowiska ze szczególnym uwzglÄ™dnieniem
ochrony przed nadmiernym hałasem, wibracjami,
zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleb,
żð odpowiednie warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem
drogi publicznej,
żð niezbÄ™dne warunki do korzystania z drogi publicznej przez
osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na
wózkach.
Dział II - usytuowanie drogi jest najważniejszą częścią
Rozporządzenia w zakresie regulacji dotyczących dróg i ulic
w aspekcie zagospodarowania przestrzennego.
Dotyczy to:
żð szerokoÅ›ci w liniach rozgraniczajÄ…cych dróg i ulic w
terenach zabudowy i poza terenem zabudowy. Pod
pojęciem usytuowania drogi rozumie się w Rozporządzeniu
bowiem umieszczenie jej elementów w pasie terenu
wyznaczonym liniami rozgraniczajÄ…cymi w miejscowym
planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w trybie
określonym w przepisach o zagospodarowaniu
przestrzennym; szerokość drogi w liniach rozgraniczających
na odcinkach miedzy skrzyżowaniami, jak i na
skrzyżowaniach powinna zapewnić możliwość umieszczenia
elementów drogi i urządzeń z nią związanych wynikających
z ustalonych docelowych transportowych i innych funkcji
drogi oraz uwarunkowań terenowych.
żð form ksztaÅ‚towania linii rozgraniczajÄ…cych na skrzyżowaniach
i węzłach poprzez wykonywanie narożnych ścięć linii
rozgraniczających wg klas dróg i ulic,
żð ksztaÅ‚towania linii rozgraniczajÄ…cych placów i parkingów,
żð dostÄ™pnoÅ›ci dróg i ulic, czyli wymaganych minimalnych
odległości między skrzyżowaniami i węzłami z
uwzględnieniem form systemu osadniczego /duże miasto,
zespół miast, miasta średnie/ oraz bezpieczeństwo
użytkowania dróg poszczególnych klas,
żð obsÅ‚ugi otoczenia dróg i ulic,
żð zasad ksztaÅ‚towania ukÅ‚adów drogowo - ulicznych w terenach
zabudowy jak i poza nimi z uwzględnieniem form
osadniczych, oraz form powiązania ze sobą dróg i ulic
poszczególnych klas.
Rozporządzenie wprowadza po raz pierwszy wspólne
regulacje dla dróg i ulic, w tym jednolitą klasyfikację i
nazewnictwo dla dróg w terenach zabudowy i poza
terenami zabudowy.
Zawarcie we wspólnym dokumencie regulacji dotyczących
dróg i ulic w tych dwóch typach obszarów w znaczący
sposób ułatwia planowanie i projektowanie dróg i ulic.
W rozdziałach działu III. (droga i połączenia dróg)
dotyczących: jezdni, dodatkowych pasów ruchu, pasów
postojowych, pasów dzielących, poboczy, chodników,
ścieżek rowerowych, torowisk tramwajowych, pasów
zieleni, skrzyżowań i zjazdów, węzłów drogowych zawarte
sÄ… podstawowe regulacje dotyczÄ…ce:
żð parametrów geometrycznych dróg i ulic,
żð elementów ich wyposażenia podstawowego i
dodatkowego, które są funkcją gabarytów przestrzennych
różnych kategorii użytkowników, bezpieczeństwa ruchu i
warunków użytkowych dróg i ulic /prędkości projektowej
oraz prędkości miarodajnej/ i decydują obok gabarytów
urządzeń infrastruktury podziemnej o szerokości linii
rozgraniczających oraz o ukształtowaniu dróg i ulic w
planie i w profilu.
W dotychczas obowiązujących wytycznych projektowania dróg i ulic
/WPD I, WPD II, WPD III (1995) oraz WPU (1992)/ cennym
materiałem do projektowania były zestawienia zbiorcze
uwzględniające:
żð klasyfikacjÄ™ ukÅ‚adu drogowo - ulicznego, w tym klasyfikacjÄ™
administracyjnÄ… i funkcjonalno - technicznÄ… oraz wzajemne
zależności miedzy nimi,
żð szerokoÅ›ci linii rozgraniczajÄ…cych dróg i ulic,
żð liczby jezdni i szerokoÅ›ci pasów ruchu,
żð poziom dostÄ™pnoÅ›ci dróg i ulic w funkcji ich klas funkcjonalno -
technicznych,
żð prÄ™dkość projektowa i prÄ™dkość miarodajna, wyznaczajÄ…ce
podstawowe parametry geometryczne dróg i ulic,
żð a także formy powiÄ…zania dróg i ulic różnych typów ze sobÄ…,
których brakuje w omawianym Rozporządzeniu.
W dziale IV Rozporządzenia w aspekcie wyposażenia ulic i
zagospodarowania przestrzennego najistotniejsze regulacje
dotyczÄ…:
żð form i metod odwodnienia dróg na terenach poza zabudowÄ…,
żð obiektów i urzÄ…dzeÅ„ obsÅ‚ugi uczestników ruchu, w tym:
sytuowania i typów miejsc obsługi podróżnych,
żð parametrów miejsc parkingowych dla pojazdów różnych typów,
żð szerokoÅ›ci: pasów do parkowania, zatok autobusowych,
żð szerokoÅ›ci peronów na przystankach tramwajowych,
żð wymiarów placów do zawracania pojazdów,
żð lokalizacji i szerokoÅ›ci przejść dla pieszych.
Ponadto rozdział IV - urządzenia techniczne drogi określa się
warunki stosowania takich elementów wyposażenia jak:
ogrodzenie, bariery przeciwolśnieniowe i osłony
przeciwwietrzna, a rozdział V - omawia zakres prowadzenia w
pasie drogowym infrastruktury nie zwiÄ…zanej z drogÄ….
Dział VII dotyczący warunków technicznych dotyczących
bezpieczeństwa użytkowania aspekty zagospodarowania
przestrzennego ujmuje w wymaganiach ogólnych. Stwierdza
się, że obiekty i urządzenia w pasie drogowym przeznaczone
dla uczestników ruchu powinny zapewniać bezpieczeństwo
ich użytkowania w tym również przez osoby niepełnosprawne.
Ponadto w wypadku przecięcia szlaków migracji zwierząt w
wyniku budowy lub eksploatacji przez drogi klasy A i S
powinny być one odtworzone przez budowę nadziemnych lub
podziemnych przejść dla zwierząt.
Bardzo ważnym kryterium z punktu widzenia bezpieczeństwa
użytkowania dróg, które uwzględnia się w projektowaniu
dróg i ulic w zagospodarowaniu przestrzennym jest
zagadnienie warunków widoczności, w tym przede wszystkim
w zakresie kształtowania widoczności na skrzyżowaniach, co
zawarte jest w omawianym RozporzÄ…dzeniu.
Istotne z punktu widzenia zagospodarowania przestrzennego
w odniesieniu do dróg i ulic są regulacje zawarte w dziale
VIII Rozporządzenia - ochrona środowiska.
Potwierdzają one fakt podlegania projektów drogowych
ocenom oddziaływania na środowisko zgodnie z odrębnymi
przepisami dotyczącymi inwestycji szczególnie szkodliwych
dla środowiska i zdrowia ludzi albo mogących pogorszyć
stan środowiska.
Stwierdza się, że przy projektowaniu i wykonywaniu drogi
powinno się dążyć do zachowania istniejącego stanu
środowiska oraz w zależności od potrzeb do stosowania
środków służących jego ochronie, odpowiedni do wskazań
ocen oddziaływania na środowisko.
W dziale VIII określa się formy ochrony obiektów i obszarów
przed uciążliwościami komunikacyjnymi, w tym:
żð ochrony przed haÅ‚asem i wibracjami,
żð ochrony powietrza,
żð ochrony wód i powierzchniowych utworów geologicznych,
żð ochrony przyrody, krajobrazu, gruntów rolnych i leÅ›nych,
żð ochrony Å›rodowiska kulturowego,
żð i zaleca siÄ™ ich zminimalizowanie w trakcie eksploatacji
przez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych
i funkcjonalnych.
Dopełnieniem ustaleń zawartych w dziale VIII są regulacje
dotyczące zagospodarowania terenów zieleni, przy czym ustala
się, że na terenach przeznaczonych w planach
zagospodarowania przestrzennego pod budowę drogi, jeżeli
warunki miejscowe na to pozwalajÄ… przeznaczenie najmniej 10%
powierzchni pod zieleń, jeżeli decyzja o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu nie stanowi inaczej.
W Rozporządzeniu, wydaje się brakować m.in.:
żð powiÄ…zania ustaleÅ„ co do warunków technicznych zawartych
w Rozporządzeniu z minimalnymi odległościami linii
zabudowy od krawędzi jezdni wg kategorii
administracyjnych dróg i ulic w obszarach zabudowy i poza
obszarami zabudowy, które zawarte są w "Ustawie o
drogach publicznych" /z dnia 21 marca 1985r./ z
póz
niejszymi zmianami,
żð braku zdefiniowania funkcji dróg i ulic wg klas,
żð możliwoÅ›ciÄ… projektowania skrzyżowania typu rondo tylko
na końcach drogi ekspresowej zamiejskiej, co jest możliwe
do ominięcia przez zastosowanie odpowiedniego
oznakowania,
żð braku zdefiniowania użytych pojęć "uspokojenie ruchu" i
"strefa zamieszkania" i praktycznego pominięcia
problematyki ruchu uspokojonego.
Z ustaleń dotyczących szczegółowych rozwiązań elementów
wyposażenia ulic i dróg w aspekcie zagospodarowania
przestrzennego wydają się być dyskusyjne m.in.
następujące ustalenia:
żð zbyt duże minimalne odlegÅ‚oÅ›ci dróg rowerowych i
chodników /10,0m - w wypadku ulicy klasy S, 5,0m w
wypadku ulicy klasy GP i 3,5m - w wypadku ulicy klasy G/
od prawej krawędzi jezdni, co świadczy o nie liczeniu się
autorów opracowujących Rozporządzenie z realiami, w tym
rozciąganiem szerokości linii rozgraniczających; Prowadzi
to tym samym do wzrostu kosztów i nieefektywnej
gospodarki przestrzenią, a także praktycznie uniemożliwi
powstanie ścieżek rowerowych wzdłuż wielu ulic głównych
ruchu przyśpieszonego i ulic głównych;
żð nadmierne minimalne szerokoÅ›ci Å›cieżek rowerowych
jednokierunkowych (1,5m) oraz jednokierunkowych pasów
wydzielonych dla rowerów wzdłuż prawego krawężnika
jezdni podobnej szerokości, które zdaniem autora referatu
powinny być ograniczone do 1m;
żð zaniżone odlegÅ‚oÅ›ci miÄ™dzy przejÅ›ciami dla pieszych dla klas
GP i G, które ustalono na 100 m, co w szczególnych
sytuacjach może uniemożliwiać prawidłowe funkcjonowanie
trasy komunikacyjnej, ze względu na zbyt blisko
usytuowane przejścia;
żð koniecznoÅ›ci stosowania wyspy dzielÄ…cej ograniczonej
krawężnikami na przejściu dla pieszych na odcinku drogi
dwupasowej z uspokojeniem ruchu, co wydaje się być
absurdalne jeśli szerokość drogi nie przekracza 6 m;
żð brak regulacji co do minimalnych odlegÅ‚oÅ›ci miÄ™dzy
przejazdami dla rowerów przez drogi i ulice różnych klas.
Podstawowe klasy, funkcje i wybrane parametry dróg i
ulic /wg "Warunków technicznych jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie/
Objaśnienia:
*/ odległości w granicach lub w sąsiedztwie dużego miasta lub zespołu miast;
1/ dopuszcza siÄ™ przy usytuowaniu drogi na obszarze intensywnie zurbanizowanym;
2/ można stosować na dwujezdniowej drodze;
3/ odległości dopuszczalne wyjątkowo;
4/ ppw - parkowanie na wydzielonym pasie oddzielonym od jezdni pasem manewrowym; dla
ulic klasy GP pas postojowy dopuszczalny przy przebudowie lub remoncie ulicy;
5/ stosuje się w szczególności na drodze o dwóch pasach ruchu na każdej jezdni i prędkości
projektowej 120km/h;
6/ stosuje się na jednojezdniowej drodze o prędkości projektowej 100km/h;
7/ dopuszcza siÄ™ stosowanie e wypadku przebudowy albo remontu drogi;
8/ stosuje siÄ™ przy uspokajaniu ruchu;
9/ stosuje siÄ™ na drodze dwupasowej;
10/ stosuje się na drodze jednopasowej, jeżeli szerokość utwardzonej części korony jest nie
mniejsza niż 5,00m a mijanki umożliwiają wymijanie pojazdów;
11/ stosuje siÄ™ w zabudowie jednorodzinnej lub przy uspakajaniu ruchu;
12/ stosuje się na ulicy jednopasowej na odcinkach z zachowaną wzajemną widocznością, a
mijanki umożliwiają wymijanie pojazdów;
X - rozwiązanie nie występuje;
(-) bez ograniczeń.
 odstęp szerokość
nazwa prze- Prędkość między parko- w liniach Kategoria
i symbol usytuowanie zna- podstawowe funkcje projekto- skrzyż. zjaz- wa- rozgranicza- Typowy przekrój szerokość pasa wg ustawy
klasy drogi czenie wa [km/h] lub dy nie jÄ…cych [m] poprzeczny ruchu [m] o drogach
drogi węzłami publicznych
Przekrój
1/2 2/2 2/3
poza terenem połączenie najważniejszych strategicznych i
zabudowy gospodarczych ośrodków w kraju, stanowi element 120 e"15000 3,755/
Autostrada europejskiej sieci autostrad; w obrębie dużego miasta 100 (e"5000)3/ X 60 70 dwujezdniowy
lub zespołu miast; łączy odległe rejony, stanowi istotny 801/
na terenie e"5000*/
A element układu dróg zewnętrznych, prowadzi ruch
zabudowy (e"3000) 3*/ 3,50
tranzytowy poza miastem
Krajowa
poza terenem połączenie głównych ośrodków gospodarczych, 1202/ dwujezdniowy
zabudowy administracyjnych i turystycznych kraju, obsługa 100 e"5000 30 40 50 lub wyjątkowo 3,50
Ekspre- tranzytowego i docelowego ruchu międzynarodowego 80 (e"3000) 3/ jednojezdniowy 3,756/
sowa
na terenie połączenie odległych rejonów dużego miasta lub 80 e"3000
S
zabudowy zespołu miast; powiązanie z drogami klasy A lub S 70 (e"1500) 3/ X 40 50 dwujezdniowy 3,5
usytuowanymi poza obszarem zabudowy 601/
poza terenem połączenie ponadregionalnych ośrodków 100 jednojezdniowy
Główna zabudowy gospodarczych, administracyjnych i turystycznych, 80 e"2000 25 35 45 lub 3,5
ruchu obsługa tranzytowego i docelowego ruchu 70 (e"1000) 3/ dwujezdniowy
przyśpiesz międzynarodowego 60 Krajowa,
onego (wojewódzka)
na terenie połączenie odległych rejonów dużego i średniego 70 ppw4/ 3,5
GP
zabudowy miasta lub zespołu miast, powiązanie z drogami klasy A, 60 e"1000 30 40 50 dwujezdniowy 3,50 -3,257/
S i GP usytuowanymi poza obszarem zabudowy (e"600) 3/
poza terenem połączenie regionalnych ośrodków gospodarczych, 70 jednojezdniowy
Główna zabudowy administracyjnych i turystycznych, obsługa regionalnego 60 e"800 25 35 X lub wyjątkowo 3,0 - 3,5
ruchu międzynarodowego 50 (e"600) 3/ dwujezdniowy (krajowa),
G wojewódzka
na terenie połączenie rejonów miasta, powiązanie z drogami klasy 60 e"500 ppw 25 35 45 dwu - lub 3,5; 3,5 - 3,257/
zabudowy S, GP i G usytuowanymi poza obszarem zabudowy; 50 (e"400) 3/ jednojezdniowy 3,25 - 3,58/
poza terenem połączenia regionalnych ośrodków z gminnymi 60 e"500
Zbiorcza zabudowy ośrodkami i ośrodków gminnych między sobą; obsługa 50 (e"250) 3/ 20 30 X jednojezdniowy 3,5
przygranicznego ruchu międzynarodowego; 40 wojewódzka,
Z powiatowa,
na terenie połączenia zespołu osiedli, dzielnicy przemysłowej, 60 e"300 dozwo jednojezdniowy 3,5 - 3,257/
(gminna)
zabudowy powiÄ…zanie z drogami klasy Z i L usytuowanymi poza 50 (e"150) 3/ lone 20 30 X lub wyjÄ…tkowo 3,25 - 2,758/
obszarem zabudowy 40 dwujezdniowy
na terenie połączenia zewnętrzne i wewnętrzne gmin 50
Lokalna zabudowy 40 - 15 X X 2,5 - 2,75
3,0 - 3,5 (powiatowa)
L gminna
na terenie połączenia zewnętrzne i wewnętrzne osiedla, 40 dozwo
jednojezdniowy
zabudowy powiÄ…zanie z drogami klasy L usytuowanymi poza 30 - lone 12 X X 3,0
obszarem zabudowy 3,0 - 2,511/
poza terenem połączenia zewnętrzne i wewnętrzne wsi i obiektów 40 2,50 - 2,759/
Dojazdowa zabudowy gospodarczych 30 - 15 X X 3,5 - 3,0010/
D gminna
tylko w
samochodowych
tylko dla pojazdów
tylko w
MOP

ach
MOP

ach
układ podstawowy
układ podstawowy
nie liczby
nie liczby
wyjÄ…tkowo
wszyscy użytkownicy
ograniczeń
dozwolone bez
ogranicze-
ogranicze-
dopuszczalne
zabronione
Zabronione
układ obsługujący
Zakres stosowania węzłów drogowych i skrzyżowań wg klas
dróg i ulic /wg "Warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
publiczne i ich usytuowanie"/
Klasa drogi A S GP G Z L D
A WA WA WA, WB P (WB) P P P
S WA WA, WB WB, WC, WB, WC, P, (Sp) P P
(Sc) Sc
GP WA, WB WB, WC, WB, WC, Sc, Sc, (Sp) Sc, Sp Sz, Sp
(Sc) Sc, (WB, WC)
G P (WB) (WB, WC) Sc, Sc, Sz Sc, Sz Sc, Sz Sz
Sc (WB, WC)
Z P P, (Sp) Sc, (Sp) Sc, Sz Sc, Sz Sc, Sz Sc, Sz
L P P Sc, Sp Sc, Sz Sc, Sz Sz Sz
D P P Sz, Sp Sz Sc, Sz Sz Sz
Objaśnienia: WA - węzeł drogowy bezkolizyjny, na którym nie występuje przecinanie się torów jazdy, a relacje skrętne są
realizowane tylko jako wyłączenia, włączenia, przeplatania się potoków ruchu; WB - węzeł drogowy częściowo kolizyjny, na
którym występuje przecinanie się torów jazdy niektórych relacjach i na jednej z dróg; w ramach węzła funkcjonuje wówczas na
tej drodze skrzyżowanie lub zespół skrzyżowań, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie; WC
- węzeł drogowy kolizyjny, na którym tylko jezdnie dróg krzyżują się w różnych poziomach, natomiast relacje skrętne na obu
drogach odbywają się na skrzyżowaniach; Sc - skrzyżowanie skanalizowane - zawiera co najmniej na jednym wlocie wyspę
dzielącą lub środkowy pas dzielący; do skrzyżowań skanalizowanych zalicza się też ronda; Sz - skrzyżowanie zwykłe - nie
zawiera na żadnym wlocie wyspy dzielącej kierunki ruchu lub środkowego pasa dzielącego; Sp - skrzyżowanie tylko na prawe
skręty; P - przejazd drogowy (różnopoziomowy); (....) - rozwiązanie dopuszczalne wyjątkowo w uzasadnionych wypadkach;
Oprac. A. Zalewski /wg "Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi ................."/
Wymiary i zakres stosowania rond
/wg "Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i
ich usytuowanie"/
średnica wyspy średnica
typ ronda środkowej [m] zewnętrzna ronda zakres stosowania
[m]
Mini1/ 3 - 5 < 22m Osiedla
Małe 10(5) - 28(33,5) 26(22) - 40(45) drogi klasy GP2/, G, Z i L: wloty do
miast, strefy podmiejskie, osiedla
miejskie, poza terenem zabudowy
Åšrednie 28 - 50 41 - 65 drogi klasy GP2/, G: poza terenem
zabudowy, strefy podmiejskie, wloty
do miast
Duże > 50 > 65 drogi klasy S3/, GP i G: poza terenem
zabudowy
1/ wyspa środkowa przejezdna lub częściowo przejezdna; 2/ w uzasadnionych wypadkach na drogach
jednojezdniowych; 3/ w uzasadnionych wypadkach na początku lub końcu drogi klasy S; (....) oznacza
wartości dopuszczalne w uzasadnionych wypadkach.
Prędkość projektowa 
parametr techniczno  ekonomiczny, któremu przyporządkowane
są graniczne wartości elementów drogi , proporcje między nimi
oraz zakres wyposażenia drogi; prędkość projektowa nie jest
związana z prędkością dopuszczalną, o której mowa w
przepisach o ruchu drogowym.
żð Znaczenie drogi w sieci - im wiÄ™ksze sÄ… wymagania wzglÄ™dem
drogi, tym wyższa powinna być jej prędkość projektowa
żð Natężenie ruchu i jego struktura rodzajowa  im wyższe
natężenie ruchu i udział pojazdów ciężkich (ciężarowych i
autobusów), tym większy należy przyjąć przekrój poprzeczny a
także wyższą prędkość projektową drogi
żð Charakterystyka terenu  im wyższÄ… prÄ™dkość wybrano, tym
większe są graniczne wartości elementów geometrycznych
drogi i trudniej dopasować drogę do terenu
żð Koszty budowy  im wyższa jest prÄ™dkość projektowa, tym
większe są koszty budowy i najczęściej zajęcie terenu,
żð OddziaÅ‚ywanie na Å›rodowisko  im wyższa prÄ™dkość projektowa,
tym większa może być ingerencja w środowisko i krajobraz.
Prędkość projektowa służy do ustalania granicznych wartości
elementów geometrycznych drogi oraz zakresu jej wyposażenia w
dodatkowe urządzenia, a w szczególności do ustalania:
żð najmniejszego promienia Å‚uku koÅ‚owego w planie (ż21 ust. 3 pkt. 1);
żð parametr krzywej przejÅ›ciowej (ż22);
żð parametr serpentyn (ż23);
żð najwiÄ™kszego pochylenia niwelety jezdni (ż24 ust.2);
żð najmniejszego promienia krzywej wypukÅ‚ej i wklÄ™sÅ‚ej (ż24 ust.7);
żð udziaÅ‚u odcinków z możliwoÅ›ciÄ… wyprzedzania (ż169 ust.1);
żð niektórych parametrów pasów wyÅ‚Ä…czania i wÅ‚Ä…czania (ż94 ust. 8 i 9,
ż96 ust.5  7).
Prędkość miarodajna 
parametr odwzorowujący prędkość samochodów w ruchu
swobodnym na drodze, służący do ustalania wartości elementów
drogi, które ze względu na bezpieczeństwo ruchu powinny być
dostosowane do tej prędkości.
Na podstawie prędkości miarodajnej ustala się:
żð najmniejszÄ… odlegÅ‚ość widocznoÅ›ci na zatrzymanie (ż168)
żð najmniejszÄ… odlegÅ‚ość widocznoÅ›ci na wyprzedzanie (ż169)
żð pochylenie poprzeczne jezdni na Å‚uku w planie (ż21)
żð najmniejszy promieÅ„ Å‚uku w planie, przy którym można stosować
pochylenie poprzeczne jezdni na zewnątrz łuku (ż21)
żð dÅ‚ugość pasów wyÅ‚Ä…czania i wÅ‚Ä…czania (ż66 i 67)
żð dÅ‚ugoÅ›ci dodatkowych pasów na skrzyżowaniu (ż66 i 67)
żð wymagane pola widocznoÅ›ci na skrzyżowaniu (pkt. 9.7 zaÅ‚. Nr 2).
Prędkość projektowa Prędkość miarodajna
żð Parametr krzywej przejÅ›ciowej (ż22) żð NajmniejszÄ… odlegÅ‚ość widocznoÅ›ci
na wyprzedzanie (ż169)
żð Parametr serpentyn (ż23)
żð Pochylenie poprzeczne jezdni na
żð NajwiÄ™kszego pochylenia niwelety
łuku w planie (ż21)
jezdni (ż24 ust.2)
żð Najmniejszy promieÅ„ Å‚uku w
żð Najmniejszego promienia krzywej
planie, przy którym można
wypukłej i wklęsłej (ż24 ust.7)
stosować pochylenie poprzeczne
żð UdziaÅ‚u odcinków z możliwoÅ›ciÄ…
jezdni na zewnątrz łuku (ż21)
wyprzedzania (ż169 ust.1)
żð DÅ‚ugość pasów wyÅ‚Ä…czania i
żð Najmniejszego promienia Å‚uku
włączania (ż66 i 67)
kołowego w planie (ż21 ust. 3 pkt. 1)
żð DÅ‚ugoÅ›ci dodatkowych pasów na
żð Niektórych parametrów pasów
skrzyżowaniu (ż66 i 67)
wyłączania i włączania (ż94 ust. 8 i 9,
ż96 ust.5  7). żð NajmniejszÄ… odlegÅ‚ość widocznoÅ›ci
na zatrzymanie (ż168)
żð Wymagane pola widocznoÅ›ci na
skrzyżowaniu (pkt. 9.7 zał. Nr 2).