M I N I P R O J E K T Y
Tor transmisji danych w podczerwieni
Zdalne sterowanie na ot- ogranicza siÍ jednak wyÅ‚Ä…cz-
Proponujemy
wartej przestrzeni za pomo- nie do kierowania modela-
uniwersalny układ do
cą naszego układu jest takłe mi. SterowaĘ mołemy takłe
przesyÅ‚ania sygnaÅ‚Ûw
mołliwe, ale z zasady otrzy- wszelkiego rodzaju makieta-
cyfrowych
mamy wtedy mniejszy zasiÍg mi, stosowanymi do
z wykorzystaniem
sterowania. celÛw reklamo-
PrawdÍ mÛwiÄ…c, propo- wych czy roz-
promieniowania
nowany układ jest pewnego rywkowych,
podczerwonego.
rodzaju namiastkÄ…torutrans- a nawet urzÄ…-
Umołliwia on
misyjnego z prawdziwego dzeniami prze-
transmisjÍ danych na
zdarzenia, wykorzystującego mysłowymi.
odlegÅ‚ośĘ kilku - do przenoszenia danych fale WszÍdzie tam,
radiowe. Niestety, zbudowa- gdzie kierowane
kilkunastu metrÛw,
nie nadajnika i odbiornika, urzÄ…dzenie jest nie-
jednak raczej wewnÄ…trz
ktÛre mogÅ‚yby speÅ‚niĘ suro- ruchome, nasz ukÅ‚ad
pomieszczeÒ.
we wymagania aparatury RC spełni pokładane
do sterowania modeli nie w nim nadzieje, umoÅ‚liwia- nych ukÅ‚adach pilotÛw zdal-
jest na razie moÅ‚liwe (choĘ jÄ…c pewnÄ… transmisjÍ danych nego sterowania, przy kiero-
prÛby i eksperymenty doko- na podane wyÅ‚ej odlegÅ‚oÅ›ci. waniu centralami alarmowy-
nywane w pracowni kon- W przypadku sterowania mi i innymi urzÄ…dzeniami.
strukcyjnej AVT trwajÄ… na- obiektÛw bÍdÄ…cych w ruchu, Schemat elektryczny
dal) i opisany poniÅ‚ej ukÅ‚ad zasiÍg z zasady bÍdzie ukÅ‚adu zostaÅ‚ pokazany na
moÅ‚e stanowiĘ ich skromnÄ… mniejszy, lecz w wielu przy- rys. 1. UkÅ‚ad skÅ‚ada siÍ
namiastkÍ. Nadaje siÍ on do padkach caÅ‚kowicie wystar- z dwÛch czÍÅ›ci: nadajnika
kierowania prostymi mode- czajÄ…cy. i odbiornika, pracujÄ…cych
lami i zabawkami poruszają- Zastosowanie naszego z falą nośną modulowanej
cymi siÍ na zamkniÍtym ob- ukÅ‚adu nie ogranicza siÍ tyl- podczerwieni. Nadajnik, ktÛ-
szarze, w domu lub nawet ko do wspÛÅ‚pracy z koderem rego schemat zajmuje gÛrnÄ…
w sporej szkolnej sali gim- - dekoderem zdalnego stero- czÍśĘ rysunku zostaÅ‚ zbudo-
nastycznej. Naleły sądziĘ, wania w systemie proporcjo- wany w oparciu o scalony
Å‚e ukÅ‚ad bÍdzie pracowaÅ‚ nalnym. MoÅ‚e on byĘ wyko- multiwibrator NE555. CzÍs-
poprawnie takÅ‚e przy uÅ‚y- rzystany wszÍdzie tam, totliwośĘ pracy generatora
ciu go do kierowania modeli gdzie bÍdziemy potrzebowa- jest okreÅ›lona pojemnoÅ›ciÄ…
pÅ‚ywajÄ…cych, testowanych li przesÅ‚aĘ informacjÍ na od- kondensatora C1 i rezystan-
w krytych basenach. legÅ‚ośĘ kilkunastu metrÛw. cjÄ… rezystorÛw R1, R2 i PR1.
Zdalne sterowanie w try- Mołna go zastosowaĘ w bar- Z wyjścia generatora Q jest
bie proporcjonalnym nie dziej lub mniej rozbudowa-
WYKAZ ELEMENTÓW
Rezystory
PR1: 200k&!
R1: 24k&!
R2: 120k&!
R3: 24&!/0,5W
R4: 120&!
R5: 3,3k&!
R6: 15k&!
Kondensatory
C1: 100pF
C2: 22nF
C3: 47µF/16V
C4, C6: 100nF
C5: 47µF/10V
Półprzewodniki
IC1: TFMS5360
IC2: NE555
IC3: 78L05
T1: BUZ11, BUZ10
T2: BC548 lub odpowiednik
D1, D2, D3, D4: diody
nadawcze IRED
Różne
CON1, CON2: ARK3
(3,5mm)
Kompletny układ i płytki
drukowane sÄ… dostÍpne
w AVT pod oznaczeniem
AVT-1187.
Rys. 1.
Elektronika Praktyczna 8/98
46
M I N I P R O J E K T Y
wyjÅ›ciu ukÅ‚adu znajduje siÍ nia podstawki pod ukÅ‚ad
tranzystor z kolektorem do- scalony, a montał rozpocząĘ
Å‚Ä…czonym do plusa zasilania od elementÛw o najmniej-
poprzez rezystor 100k&!. Po szych gabarytach.
odebraniu ciÄ…gu impulsÛw Zmontowany z dobrych
o wÅ‚aÅ›ciwej czÍstotliwoÅ›ci, elementÛw ukÅ‚ad nie wyma-
tranzystortenzwiera wyjście ga jakiegokolwiek urucha-
układu do masy. miania, ale jedynie prostej
Do naszych celÛw ukÅ‚ad regulacji polegajÄ…cej na usta-
ten nadaje siÍ wiec idealnie: wieniu za pomocÄ… potencjo-
jest absolutnie nieczuły na metru montałowego PR1
Å›wiatÅ‚o widzialne, ani na- czÍstotliwoÅ›ci fali noÅ›nej ge-
wet na podczerwieÒ niemo- nerowanej przez IC2. JeÅ‚eli
dulowanÄ… lub modulowanÄ… posiadamy miernik czÍstot-
niewÅ‚aÅ›ciwÄ… czÍstotliwoÅ›ciÄ…. liwoÅ›ci, to regulacja bÍdzie
Zastosowanie tego podzespo- polegała wyłącznie na usta-
Å‚u nie tylko wiÍc znakomi- wieniu, za pomocÄ… potencjo-
cie upraszcza projekt, ale metru montaÅ‚owego PR1, 3. OmÛwionÄ… wyÅ‚ej
daje peÅ‚nÄ… gwarancjÍ, Å‚e czÍstotliwoÅ›ci pracy genera- czynnośĘ powtarzamykilka-
ukÅ‚ad bÍdzie pracowaÅ‚ po- tora (czÍstotliwoÅ›ci noÅ›nej). krotnie aÅ‚ do uzyskania op-
Rys. 2.
prawnie przy prawiekaÅ‚dych CzÍstotliwośĘ ta zaleÅ‚y od tymalnego dostrojenia czÍs-
sterowana bramka tranzysto- warunkach zewnÍtrznych. typu zastosowanego ukÅ‚adu totliwoÅ›ci noÅ›nej nadajnika.
ra MOSFET - T1, ktÛryzasila UkÅ‚ad TFMS5360 ma jed- TFMS (najczÍÅ›ciej stosujemy Na zakoÒczenie kilka
cztery poÅ‚Ä…czone szeregowo nÄ…, na szczÍÅ›cie Å‚atwÄ… do ukÅ‚ad TFMS5360 o czÍstotli- uwag praktycznych. IstotnÄ…
diody IRED D1..D4. skompensowania wadÍ. Mia- woÅ›ci roboczej 36kHz). sprawÄ… jest wÅ‚aÅ›ciwe umiej-
Zastosowanie tranzystora nowicie sygnaÅ‚ wyjÅ›ciowy W przypadku braku mierni- scowienie odbiornika wzglÍ-
MOSFET daje nam moÅ‚li- jest, w stosunku do sygnaÅ‚u ka czÍstotliwoÅ›ci moÅ‚emy dem nadajnika. JeÅ‚eli bÍ-
wośĘ zastosowania relatyw- sterujÄ…cego pracÄ… nadajnika poradziĘ sobie w nastÍpujÄ…- dziemy sterowaĘ urzÄ…dze-
nie duÅ‚ego prÄ…du pÅ‚ynÄ…cego zanegowany. Dlatego teÅ‚ cy sposÛb: niem, ktÛre nie bÍdzie siÍ
przez diody nadawcze, co w naszym układzie zastoso- 1. Włączamy odbiornik poruszaĘ,to odbiornik TFMS
z kolei pozwala na zwiÍksze- waliÅ›my tranzystor T2, ktÛry i doprowadzamy najego wej- musi byĘ ustawiony tak, aby
nie zasiÍgu dziaÅ‚ania urzÄ…- peÅ‚ni jednoczeÅ›nie funkcjÍ Å›cie sygnaÅ‚ sterujÄ…cy. MoÅ‚e jak najlepiej ìwidziaÅ‚î ukÅ‚ad
dzenia. inwertera i wzmacniacza to byĘ sygnał pobierany nadajnika. Jełeli jednak nasz
SygnaÅ‚ kluczujÄ…cy pracÍ wyjÅ›ciowego. z wyjÅ›cia kodera sterowania tor transmisji danych wyko-
nadajnika jest podawany W układzie zastosowano proporcjonalnego lub dowol- rzystamy do kierowania np.
z ukÅ‚adu sterujÄ…cego na wej- scalony stabilizator napiÍcia ny inny przebieg prostokÄ…t- modelem pojazdu, to odbior-
Å›cie INPUT, a nastÍpnie do- typu 78L05, ktÛry zapewnia ny o czÍstotliwoÅ›ci ok. nik lepiej zamocowaĘ tak,
prowadzany jest do wejÅ›cia wÅ‚aÅ›ciwe napiÍcia dla ukÅ‚a- 500Hz i amplitudzie zbliÅ‚o- aby ukÅ‚ad TFMS byÅ‚ skiero-
zezwolenia generatora. Sta- du TFMS, niezaleÅ‚nie od na- nej do napiÍcia zasilania wany w gÛrÍ, na sufit po-
nem aktywnym wejÅ›cia jest piÍcia zasilania ukÅ‚adu, do testowanego nadajnika. Na- mieszczenia. Nadajnik takÅ‚e
stan wysoki, przy stanie nis- ktÛrego odbiornik bÍdzie do- stÍpnie pokrÍcajÄ…c potencjo- moÅ‚na skierowaĘ w stronÍ
kim generator wstrzymuje Å‚Ä…czony. JeÅ‚eli jednak napiÍ- metrem montaÅ‚owym PR1 sufitu, co pozwoli na wyko-
pracÍ. Nadajnik musi byĘ za- cie zasilania ukÅ‚adu wspÛÅ‚- staramy siÍ uzyskaĘ popra- rzystanie Å›wiatÅ‚a odbitego,
silany napiÍciem staÅ‚ym pracujÄ…cego bÍdzie mniejsze wnyodbiÛrsygnaÅ‚u. MoÅ‚emy rÛwnomiernie rozproszonego
z przedziału 5..15VDC. nił 7V, to zamiast scalonego to stwierdziĘ na podstawie w pomieszczeniu.
Odbiornik toru transmi- stabilizatora IC3 musimy za- poprawnego działania ukła- Na płytce drukowanej od-
syjnego został zbudowany stosowaĘ rezystor o wartości du sterowanego przez od- biornika umieszczone zosta-
z zastosowaniem jednego, 100..200&!, oznaczony na biornik, albo zapalania siÍ Å‚o jeszcze jedno, nie pokaza-
dobrze nam znanego układu schemacie i na płytce jako diody LED dołączonej pro- ne na schemacie złącze. Są
scalonego, ktÛrym jest popu- Ralt(ernatywny). wizorycznie pomiÍdzykolek- to po prostu 3 goldpiny poÅ‚Ä…-
larny odbiornik podczerwie- Na rys. 2 pokazano roz- tor tranzystora T2 i napiÍcie czone rÛwnolegle ze zÅ‚Ä…czem
nitypu TFMS5360. UkÅ‚adza- mieszczenie elementÛw na zasilania (oczywiÅ›cie, z re- CON2. UmoÅ‚liwiajÄ… one do-
wiera w swojej strukturze fo- pÅ‚ytkach drukowanych, ktÛ- zystorem ograniczajÄ…cym Å‚Ä…czenie odbiornika do czÍÅ›-
todiodÍ odbiorczÄ…, wzmac- rych mozaiki Å›cieÅ‚ek znajdu- prÄ…d tej diody). ci wykonawczej ukÅ‚adu zdal-
niacz wstÍpny, ukÅ‚ad ARW jÄ… siÍ na wkÅ‚adce wewnÄ…trz 2. NastÍpnie odsuwamy nego sterowania za pomocÄ…
(Automatycznej Regulacji numeru. PÅ‚ytki zostaÅ‚y za- odbiornik od nadajnikaaÅ‚ do typowego, trÛjÅ‚yÅ‚owego kabla
Wzmocnienia), filtr o bardzo projektowane na laminacie momentu zaniku transmisji. stosowanego w aparatach RC.
stromejcharakterystyce prze- jednostronnym, a ich zmon- Po kolejnej regulacji czÍstot- PrawidÅ‚owo zestrojony tor
puszczajÄ…cy jedynie sygnaÅ‚ towanie nie wymaga szcze- liwoÅ›ci fali noÅ›nej powinniÅ›- przenosi sygnaÅ‚y o czÍstotli-
o wÅ‚aÅ›ciwej czÍstotliwoÅ›ci gÛÅ‚owego komentarza. Jak my ponownie uzyskaĘ popra- woÅ›ci 0..800Hz.
oraz ukÅ‚ad detekcyjny. Na zwykle, zalecam zastosowa- wny odbiÛr. Zbigniew Raabe, AVT
Elektronika Praktyczna 8/98
47