8941511201

8 Wstęp

krytykę nauczycieli praktyków za lekceważenie i nieznajomość funkcjonowania instytucji opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych. To spowodowało (niepotrzebny) wyraźny podział między teoretykami a praktykami wychowania. Jedną z funkcji teorii wychowania jest bowiem rozumienie (wyjaśnianie) praktyki, wzajemne przenikanie się.

Dodatkowym, ale ważnym problemem stają się w teorii wychowania kwestie metodologiczne, zachowanie równowagi między podejściem jakościowym i ilościowym do badań empirycznych. Obecnie zaczyna dominować podejście jakościowe nad ilościowym. Coraz rzadziej uwzględnia się metodę środka, próbując wyjaśniać pewne procesy edukacyjne. Triangulacja metodologiczna nakazuje stosowanie kilku odmiennych, często konkurujących ze sobą metod badawczych.

Druga część książki pt. Konteksty teorii wychowania zawiera teksty autorstwa: Astrid Męczkowskiej-Christiansen, Andrzeja Sowińskiego, Marii Reut, Andrzeja Ryka, Jadwigi Suchmiel, Karoliny Starego, Mirosławy Cylkowskiej--Nowak, Tomasza Szkudlarka oraz Piotra Stańczyka. Poznawanie kontekstów teorii wychowania jest ważne nie tylko dla teoretyków, ale także dla praktyków wychowania. Ukazują one szerokie zawiązki teorii wychowania m.in. z: filozofią, psychologią, socjologią, ekonomią. Wyjaśniają uwarunkowania procesu wychowania, wskazując na jego dynamiczność i ewolucyjność. Autorzy prezentowanych tekstów ukazują, każdy w innym wymiarze, różne punkty widzenia na wychowanie, myślenia o wychowaniu, wzbogacając przede wszystkim wiedzę i wyznaczając kierunki działania praktycznego i jego uwarunkowania. Eg-zemplifikacją tych rozważań są odniesienia teorii wychowania do fenomenologii transcedentalnej E. Husserla, filozofii, psychologii i pedagogiki J.F. Herbarta, psychoanalizy J. Lacana. Teksty te na nowo odkrywają i wyjaśniają sposoby rozumienia teorii wychowania i jej praktyki edukacyjnej. Są to przestrzenie, w dużym stopniu, nowych dyskursów w teorii wychowania (pedagogice).

W trzeciej części książki: O praktykach wychowania, autorzy: Andrzej Paw-łucki, Danuta Zebrowska, Katarzyna Stankiewicz, Grażyna Szabelska i Beata Karpińska-Musiał, poruszają zagadnienia praktyki wychowawczej, przełożenia teorii wychowania na różne obszary aktywności oświatowej. W tych tekstach znalazły się odniesienia do takich dziedzin teorii wychowania, jak: teoria wychowania fizycznego, teoria wychowania patriotycznego. Praktyki w teraźniejszych przestrzeniach teorii wychowania to także problemy związane z przemocą, m.in.: strukturalną, symboliczną i fizyczną, w różnych relacjach i miejscach.

Uważam, że nieodzowne w powstaniu wielu prac naukowych, magisterskich, doktorskich, habilitacyjnych (w tym także tej publikacji) było utworzenie i wieloletnia działalność Zakładu Teorii Wychowania Uniwersytetu Gdańskiego. Chodzi tu o wykształcenie wielu cenionych pedagogów praktyków i naukowców oraz stworzenie sprzyjającego klimatu dla pracy twórczej. Należy przede wszystkim wspomnieć pierwszego Kierownika Zakładu Pedagogiki, a w późniejszym czasie Teorii Wychowania Uniwersytetu Gdańskiego - prof. Romanę Miller i jej wielki