8941511381

Anatomia prawidłowa człowieka jest. ogoliue mówiąc, nauką o budow ie ciała ludzkiego, w ktoiym iue zaszły żadne zmiany chorobowe. W przeciwieństwie do niej anatomia patologiczna zajmuje się właśnie zmianami, jakie w ciele człowieka powoduje proces chorobowy.

Aby móc precyzyjnie określić położenie jakiegoś elementu w obrębie organizmu, posługujemy się pojęciami płaszczyzn i osi ciała. I tak - wyróżniamy trzy osie ciała:

oś pionowa lub podłużna lub czaszkowo-ogonowa (axis verticalis s. longitudinalis s. craniocaudalis), oś strzałkowa lub przcdnio-tylna lub brzuszno-grzbietowa (axis sagittalis s. anlcropostcrior s. ventrodorsalis), oś poprzeczna lub pozioma (axis transversalis s. horizontałis).

Każda z powyższych osi krzyżuje się z dwoma pozostałymi pod kątem prostym. W ten sposób wyznaczają one płaszczyzny ciała ludzkiego:

oś pionowa i strzałkowa wyznaczają płaszczyznę środkową (pośrodkow ą) (planum mcdianum), każdą płaszczy znę równoległą do środkow ej nazy wamy strzałkow ą (planum sagittale). oś pionowa i poprzeczna wyznaczają płaszczyznę czołową (planum frontale).

oś strzałkowa i poprzeczna wyznaczają płaszczyznę poziomą lub poprzeczną (planum horizontale s. transversale). Elementom ciała ludzkiego nadaje się określone i precyzyjne nazwy, opierając się na ich położeniu np. względem powyższych osi i płaszczyzn, ale nie tylko. Wszystkie nazwy, czyli miana anatomiczne dzielimy na cztery grupy: ogólne, czyli najczęściej rzeczowniki określające rodzaj części ciała. np. dołek, guzek itd.. kierunkowe, czyli przymiotniki umiejscaw iające element względem innych, np. górny, dolny itd.. kończy nowe, czyli przyjmujące za punkt odniesienia odległość od przyczepu kończyny do tułowia, np. bliższy.

dalszy itd..

szczegółowe, tj. tworzone z pozostałych.

Poniżej przedstaw iam najczęściej spotykane określenia:

verticalis - pionowy	horizontałis - poziomy
frontalis - czołowy	sagittalis - strzałkow y
trasversalis - poprzeczny, tj. prostopadły do osi ciała	longitudinalis - podłużny
tranversus - poprzeczny, tj. prostopadły do osi kończyny lub narządu
anterior - przedni	posterior - tylny
yentralis - brzuszny	dorsalis - grzbietowy
cranialis - czaszkowy	caudalis - ogonowy
superior - górny	inferior - dolny
sinister - lewy	dexter - prawy
intemus - w ew nętrzny	cxtcmus - zewnętrzny
lateralis - boczny	medialis - przyśrodkowy
medianus - pośrodkowy, tj. leżący w płaszczyźnie pośrodkow ej lub w środków ej części kończyny	intennedius - pośredni (miedzy położeniem bocznym a przyśrodkowym)
tnedius - średni, środkowy (pomiędzy położeniem anterior a posterior lub intemus a extcmus)
superficialis - powierzchowny	profimdus - głęboki
centralis - środkowy	axialis - osiowy
proximalis - bliższy	distalis - dalszy
radialis - promieniowy	ulnaris - łokciowy
tibialis - piszczelowy	fibularis - strzałkowy (w odniesieniu do kości, a nie do osi czy płaszczyzny)
palmaris - dłoniowy	płantaris - podeszwowy

Po tych wstępnych określeniach odnośnie języka anatomii, możemy przejść do podziału ciała ludzkiego na układy. Wszystkie boyviein elementy organizmu podzielone są na grupy, zależnie od budowy histologicznej, położenia oraz funkcji. Wyróżniamy w ciele człowieka następujące układy oraz badające je gałęzie nauki: układ kostny (systema skeletale) - osteologia.

połączenia kości (juncturae ossium) - arthrologia. syndestnologia (dyva poyyyższe tworzą bierny układ ruchu (systema motorum passivutn)),

układ mięśnioyyy (systema musculorutn) - tniologia (mięśnie tyvorzą czynny układ ruchu - systema motorum activutn)

układ krwionośny (systema sanguineutn) i układ limfatyczny (systema litnphaticum) - angiologia.

układ pokarmowy (systema digestorium s. apparatus digestorius).

układ oddechowy (systema respiratorium s. apparatus respiratorius),

układ moczowo-płciowy (systema urogenitale) (ogólnie nauka o trzewiach - splanchnologia),

gruczoły wewnątrzwydzielnicze (głandulae endocrineae) - endokrynologia,

układ nerwowy (systema neurale) - neurologia oraz narządy zmysłów¹ (organa sensuutn).