1148441945

16

programami średnio- i długookresowego rozwoju kraju w przekrojach regionalnych. Opracowania te akceptowała Rada Ministrów, przyjmował Sejm, a realizowały zainteresowane resorty dysponujące środkami budżetowymi bądź pozabudżetowymi, według właściwych im kryteriów (Klamut 1997; Mikołajewicz 1995). Brak koordynacji działań regionalnych na szczeblu centralnym przyczynił się do zdominowania polityki gospodarczej przez podejście sektorowe (Maciaszczyk 2004). Co więcej, w latach 1989-1996 nie wypracowano w pełni ani koncepcji, ani zasad, ani instrumentów kształtowania polityki w układzie regionalnym (Wojtasiewicz 1997). Spowodowane to było z jednej strony silną awersją do podejmowania aktywnej polityki regionalnej, jakoby zakłócającej warunki konkurencji w gospodarce rynkowej (Polityka... 2011). Z drugiej natomiast, brakiem środków, który ograniczał wspieranie rozwoju regionalnego przez państwo do rozmiarów symbolicznych {Zintegrowany...    2003). Zredukowanym możliwościom

materialnym polityki interregionalnej towarzyszył ukonstytuowany organizacją terytorialną państwa brak potencjalnego podmiotu polityki intraregionalnej (Kozak 2001). Małych i niesamodzielnych województw nie można było bowiem traktować jako regionów będących podmiotami przestrzennymi, a ich utworzenie w 1975 r. spowodowane było bardziej względami politycznymi aniżeli ekonomicznymi lub społecznymi (Waldziński 2005).

Następstwem szybko zachodzących w latach dziewięćdziesiątych w Polsce przemian społeczno-gospodarczych był stopniowy wzrost międzyregionalnych różnic w poziomie i dynamice rozwoju oraz, w konsekwencji, zmiana przestrzennego rozkładu obszarów rozwoju i recesji. Fakt ten oraz pojawienie się nieznanych wcześniej zjawisk, jak głęboki kryzys gospodarczy większych obszarów kraju, a także postępujący proces integracji Polski z UE, zapoczątkowany podpisaniem w grudniu 1991 r. Układu Europejskiego¹, otwierającego drogę do pomocy przedakcesyjnej, zmusiły władze do zmiany podejścia do problematyki rozwoju regionalnego. Rozpoczęto prace nad kompleksowym projektem nowego modelu polskiej polityki regionalnej, w ramach których wyróżnić można przede wszystkim (Churski 2008; Lodkowska-Skoneczna 2000):

•    analizy i propozycje Zespołu Zadaniowego ds. Rozwoju Regionalnego w Polsce i Zespołu Zadaniowego ds. Polityki Strukturalnej w Polsce,

•    działania Pełnomocnika ds. Reformy Ustrojowej Państwa,

•    uchwalenie przez Sejm RP 12 maja 2000 r. Ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego.

Zespół Zadaniowy ds. Rozwoju Regionalnego, powołany na mocy porozumienia polskiego rządu i Komisji Europejskiej, formalnie rozpoczął prace 14 września 1995 r. Jego głównym zadaniem było opracowanie diagnozy rozwoju regionalnego Polski w okresie ustrojowej transformacji oraz strategii tego rozwoju w perspektywie członkostwa Polski w UE. Efektem prac był raport końcowy Zarys strategii rozwoju regionalnego Polski, raport diagnostyczny Rozwój regionalny Polski 1990-1995 oraz sześć raportów cząstkowych poświęconych: ewidencji i ocenie regionalnych programów w Polsce; funkcjom i zadaniom terenowej administracji publicznej i instytucji pozarządowych w rozwoju regionalnym; finansom i finansowaniu rozwoju regionalnego w Polsce; polityce rozwoju regionalnego w perspektywie członkostwa w UE; instytucjom i instrumentom wzrostu konkurencyjności regionów; wspieraniu rozwoju regionalnego

1

Dz.U. 1994, nr 11, poz. 38.