1213014724

chodzi do głębin.

podobieństwo wody zawsze płynie ku dolinom. Doświadczenia prof. PeitenkofePa nad źródłami Maryen-badzkiemi w Czechach przekonały, ze wielka ilosc kwasu węglowego, jaka te źródła bezustannie wyrzucają, spływa zaraz ponad powierzchnią ziemi do okolic niżej położonych, tak, ze wyzśzych warstw gaz ten nie dochodzi i można dłuzszy czas oddychać powietrzem tuz przy źródle. W okolicach górzystych musi tego gazu byc mniej niz w nizinach, bo wytwarzająca się ilosc spływa ku dolinom, a wody gruntowe i źródła okolic górzystych, jako zbyt prędko płynące, nie mają dostatecznego czasu i sposobności do rozpuszczenia w sobie i nasycenia się tym gazem.

Przedstawiona tu teorva powstawania wod gruntowych i źródeł, podana przez Volgera wyjaśnia, ze w podziemiach znajdują się zawsze zasoby wód i to zasoby lepsze niz w okolicach górzystych, i lepsze od tych, które dac mogą deszcze i płynące strumienie.

Wodę gromadzącą się w podziemiach, uważać należy za dystylowaną, która jednak w skutek sprzyjających okoliczności juz w głębinach ziemi przyjęła pewną ilosc kwasu węglowego, nasyciła się tlenem powietrza i odznacza się temperaturą stałą, ‘nie zmieniającą się przez cały rok. Na zasób wod podziemnych nie wpływa bynajmniej ilosc o padów atmosferycznych, deszcze zas są w stanie nasycic nieznaczną warstwę ziemi, z tych warstw wszakze woda nic do

Jó\ef Słowikowski.

Przegląd techniczny. Zeszyt IV.

Spółzawodniki maszyny parowej.

W miarę jak udoskonalano budowę machin, zakres rzemieślnika stawał się coraz szczuplejszy. Rękodzieła przemieniały się w fabryki, mały przemysł zdawał się w nich tonąc i byc zupełnie pochłonięty przez olbrzymie maszyny parowe. Jaki wpływ wywarły maszyny parowe na rękodzieła i mały drobny przemysł, nic będziemy tego rozbierać, powiemy tylko, iz te także nie zasypiały sprawy. Wyroby fabryczne wpływały na rozwój smaku i zręczność rzemieślnika, który starał się tym sposobem nadać łatwiejszy odbyt swym wyrobom; technika zas oprócz wpływu na wielki przemysł fabryczny, zaczęła wspierać rzemiosła, dostarczając im mnóstwo małych maszyn uwalniających rzemieślnika od ciężkich wysilen ciała i dających mu sposobnosc powiększenia duchowych zasobów.

Rzemiosło może spółzawodniczyc z wyrobami maszyny parowej o tyle, o ile posiada dla swych małych maszyn silnicc (motory) tańsze i bardziej uproszczone, oraz, u ile możemy wyzyskać lepiej zdolność ich pracy. Technika od daw^fna dążyła do tego celu, pomimo tego w niedawnych dopiero czasach, udało się mężom poświęcającym się tej umiejętności zblizyc się do niego, jednak dotąd nie wynaleziono takiej silnicy (motora) któraby miała własności wymienione.

Siła pary stała się monopolem wielkiego przemysłu, budowa mniejszych silnie była zbyt kosztowną a wydatki na popęd i utrzymanie nic odpowiadały żądanym wymogom oczekiwanego skutku — ustawienie ich było utrudniające a obsługa mozolna, ciągła tylko praca może zapewmic korzyści, a rzemiosła potrzebują takich silnie, któreby w pewnych ustępach czasu pracowały z mniejszemi lub większemi przestankami.

Para, jako siła poruszająca, wymaga nieprzerwanej czynności, maszyna parowa potrzebuje obsługi przezornej i środków’ zabezpieczających, dlatego tylko tam może spółzawodniczyc z nowszemi silnicami gdzie wypełnia te warunki i ma siłę większą od 3 koni.

Ze wszystkich nowych silnie (motorów) najwięcej rozpowszechnioną jest maszyna poruszana gazem, w' samych bowiem Niemczech jest ich przeszło 3ooo. U nas zas należy do wnelkiej rzadkości z różnych powodów', a szczególniej ze zbyt wygórowanej ceny gazu. Przypisują pierw^rszy pomysł tej maszyny zegarmistrzowi Reithmann owij a Lenoir i Hugon w Paryżu w r. 185g dostarczyli ją pod względem praktycznym uzvteczną, jednak miała niedogodności, które pokonali Otto i Lan-getiy i zbudowali ją tak, iz łatwiej da się obsłużyć i ma ruch spokojniejszy.

Zasadą tej maszyny jest rozpręzliwosc mieszaniny gazu i powietrza wprowadzonego do cylindra i tam zapalonej przez co posuw^ra się tłok, a po przejściu drogi oznaczonej mieszanina jest oziębioną zapomocą wody, a przestrzeń pod tłokiem wypełniona powietrzem bardzo rozrzedzonem. Z przeciwnej strony tłoka ciśnie powietrze na niego z siłą 8 kilogramów na i cm. Q i popycha go na powrót az za pomocą rozdzielnika nowa mieszanina się dostanie do cylindra.

W miastach gdzie jest gaz tani, mała maszynka łatw'o się da zastosować, bo może byc ustawiona w miejscu nieuzytecznem, połączona z rurą gazową wężem z kurkiem służącym dopuszczania gazu, a po jego zamknięciu przestaje pracować; może mieć siłę dowolną, począwszy od 1/4 siły konia, a sprawienie jej i obsługa są stosunkowo tanie.

W braku gazu można uzyc do poruszania maszyn Oleju skalnego, a najodpowiedniejsze sa Hock a w Wiedniu i Braytona w Nowym Yorku. W krajach obfitujących w olej skalny mogą zastąpić korzystnie maszyny gazowe i mają wielką przyszłość. Budowa tych maszyn pojedvncza i podobna gazowym; zapomocą prądu powietrza, wpędza się kropię oleju skalnego rozdrobnioną do cylindra i tam się ją zapala.

Kapitan Ericsson z rodu Szwed, który dał początek budowy okrętów pancernych, zastosował do cc-