130860246

Aktywność impresyjna sprowadza się do uczestnictwa dziecka w odpowiednio eksponowanych wartościach: społecznych, moralnych, estetycznych, naukowych. Polegają one na wywoływaniu takich wartościowych umiejętności i postaw uczniów, jak:

-    zdobywanie informacji o dziele;

-    pełne skupienia uczestnictwo w jego odbiorze;

-    stosowna do poznawanej rzeczywistości forma aktywności;

-    konfrontacja idei zawartej w dziele z zachowaniem się uczestników.

W toku kształcenia środowiskowego impresję dziecięcą winien nauczyciel rozwijać przede wszystkim w kontaktach ze środowiskiem naturalnym, ale także z wytworami materialnymi i duchowymi człowieka - z zasobami muzealnymi (np. obiektami muzeum przyrodniczego), z obrazem, filmem, dźwiękiem, z treścią lektury, jak też z materialnymi wytworami pracy ludzkiej, tj. zakład pracy, budowla architektoniczna, pomnik historyczny itp. Metody ekspresyjne służą do stwarzania sytuacji, w których uczniowie sami wytwarzają bądź odtwarzają dane wartości, wyrażając niejako siebie i zarazem przeżywając tworzone przedmioty. Chodzi tu np. o czynny udział dzieci w przedstawieniu szkolnym o treści przyrodniczej czy społecznej, o prezentację na wystawkach określonych obiektów przyrodniczych czy geograficznych tworzonych samodzielnie przez dzieci,

0    tworzenie albumów, map, np. pogody, krajobrazów swojej miejscowości

1    innych, o prezentację postaw względem przyrody, siebie i innych ludzi w stworzonych określonych sytuacjach dydaktycznych po to, by rozwijać aktywność poznawczą, ale również, by kształtować pozytywne postawy względem rzeczywistości społeczno-przyrodniczej, względem innych ludzi i samego siebie.

Z punktu widzenia wieku uczniów klas początkowych objętych edukacją środowiskową istotną rolę ogrywają metody praktyczne. Umożliwiają one nabycie różnych umiejętności praktycznych bądź też pozwalają na tworzenie elementów rzeczywistości. Wg koncepcji czynnościowej edukacji dziecka⁷⁶, współtowarzyszą one w intelektualnym poznawaniu rzeczywistości. Aktywizacja czynności zewnętrznych i wewnętrznych uczniów klas początkowych jest ściśle powiązana z ich możliwościami, tak by zapewnić każdemu uczniowi powodzenie szkolne. Założenie to wynika z psycho-

⁷⁶ Zob. L. Bandura, O procesie uczenia się, PZWS, Warszawa 1972; M. Cackowska, Koncepcje nauczania czynnościowego i możliwości ich realizacji na szczeblu nauki początkowej, (w:) Teoria i praktyka kształcenia wczesnoszkolnego, pod red. M. Jakowickiej, Wyd. WSP, Zielona Córa 1987, s. 83 i n.

114