Gęstością właściwą nazywamy masę jednostki objętości substancji materiału w stanie całkowitej szczelności, tj. bez porów i wilgoci. Gęstość jest ilorazem masy substancji materiału do jej objętości (objętość „absolutna" bez porów sproszkowanej próbki materiału).
Oznaczenie gęstości można wykonać - zależnie od stopnia wymaganej dokładności: w piknometrze (pomiar dokładny wg PN-EN 1097-7:2001) lub w objętościomierzu Le Chalelier'a (pomiar przybliżony).
Gęstością objętościową nazywamy masę jednostki objętości materiału wraz z zawartymi w niej porami (w stanie naturalnym).
Wartość gęstości objętościowej zależy od struktury materiału. W przypadku większości materiałów jest mniejsza od gęstości właściwej (tabl. 1.) Szkło, stal i bitumy mają te wartości równe. Gęstość objętościowa materiałów budowlanych zawiera się w granicach od 20 kg/m3 dla niektórych materiałów izolacyjnych do 7850 kg/m3 dla stali.
Tablica 1. Wartości gęstości właściwej i gęstości objętościowej niektórych materiałów budowlanych
Nazwa materiału |
Gęstość właściwa p [g/cm3] |
Gęstość objętościowa p0 [g/cm3] |
Beton zwykły |
2,8 |
2,0 - 2,2 |
Cement |
3,05-3,15 |
1,1 - 1,2 |
Ceramika czerwona |
2,7 |
1.8- 1,95 |
Drewno |
1,55 |
0,45 - 0,95 |
Piasek |
2,72 |
1.55-1,65 |
Smoła |
1,15 |
1,15 |
Szkło |
2.65 |
2,65 |
Stal budowlana |
7,85 |
7.85 |
Pianizoł |
1.-10 |
0.0100 |
Styropian |
0,01-0,04 |
0,03 |