178
<
Kreizker, tour iliz Itron Varia ar Vur, o oa ncuzc eleiz a. diez lnaned ha leanezed, leaued sant Dominik, leuncd sant Fransez, leanezed Karmel, loanezed san tez Ursula ha Benea-dezcd ar C’halvar.
Etouez ar re ziweza-man c veve, e hantercnn genta ar XVII”' knnlved eal leanez hag hc dcvoa kals da c’houzanv~ hag a oa tost he c 'halon da galon Douc : be hano pa oa. er betfr oa Anna de Goulaine hag he bano leanez Anna Muri Jezuz stag ouz ar Groaz. Ganot e oa bet e maner Poulmig, c parrez Lanvcog, e eskopti Kcme.
Wardro ar bloaz 1636, an Itron Varia a en em nskouezasr eun dervcz d’al leanez santel-se hag a zisklerias d’ezi ar c’hoant he devoa ec’h en em ouestlje ar Frans d’ezi. ITa setu. amon penaos cc’h en em gcmeras evit kas he c'hefridi da. .benn.
Beneadezed ar C’halvar a oa bet savet. o urz gaud ait Tad Joseph, eur c’habusin, Icshanvet < 1 'Kmincuco griso »• hag a oa bras bras e c'hallom! war ar c’bardinal de Riche-lieu, me8tr-ministr ar liouc Loeiz XTTT. An Tad Joseph a ana-veze ar Vamm Anna Mari etouez holi loanezed e nrz; gou-zout mat a rac ar berlezenn, gaer ma oa. Mirout a raer atao-al liziri a $krivent an eil d'egile hag hano a gaver enno,. dres, cur gouestla ar ronantelez d’an Itron Varia.
An Tad Joseph a lakeas al leanez da vont da jom d» gouent Paris evit ma c 'helije he hlciua esoc’h a-ze, war hent-ar zantolez.
Difizians en devoa, evel an holi dud a iliz, eus ar bur-zndou e kleve hano anezo; goulenn a eure testeniou; digas e voenl d'ezan hag e kredas rei da anaoat d'ar roue, drezam e-unan, pe dre Richelieu, ar pez a c’hortozo ar Werc’hez; digantan. Ar Frans. en amzer-w?, a oa bras he enkrez. Au Aotrichianed a oa en o galloud ar Boorgogn bag ar Pikardi; kemeret o dema Corbi ha Corbi nW nemet tregout leo dionz Paris; en e strafnilh »r roue a en em droas onz ar Wercfhez; eun den troet da bodi e oa hag e kavas inat ober ar pez a eTioulenne al leanez vreizat digantan.
Ar gourc’hemenn da ouestla ar Frans d’ar Werc’hez a voe douget d’an 10 a viz c’houevrer 1638 ha d’ar 15 a viz eoet, eus an hevelep bloavez, e Abbeeillc, war dalbenn ar
J
_ 179
brezel, ar roue a ouestlas e rouantelez d’ar WercTiez hag a hculiaa ar proscnion gract war e urz hag a vez nevezet, abaoe bep bloaz, da hanter-Eost : prosesion le Loeiz XITI.
Ha setu aze pcnaos, pa deuas doum eur roue da ober ar walona a dlee skoulma hano Mari oaz hini ar Frans, an donrn-se a oa renet gant hini cul leanez santel ginidik eua a Vreiz-IzcL
**
i
O Itron Varia, hor Rouanez hag hon Dukez vat, set u aze petra he dens graet hor Breiz cvidoc’h, breman ez ens tri c’hant vloaz; siouaz, ne ’z a ket kaer an traon ganti, en amzer-man ma venn pep tra koneza en e boull, amau hag e lec’h all. An dud dizone a venn a-grenn he diskar ha n’eo ket sonez. *
¥
Eur Vreiz nae’hct ganti he Fciz ne vezo mui Breiz^ kollet he devezo be gened, he c’hurunenn, hc ene; Bro ar Feiz, dcnet da veza bro an dud dizoue, ne vezo mui-Breiz. O Mari, pellalt diouti ar walenn-se; mirit hi; diouallit hi; astennit ho toum d’he difenn ha grit ina vezo gwir atao ar gomz a lavare eun deiz eun dijentil brcizał, e Montroulez end-ecun, da rouanez Frans he dcvoa aoun na vije c'hoariet eun dro gamm beunuk d’ezi er gćir se : « l>oue ra viro Jtronr. hiskoaz Brcizad n’eo bet truhard! »
Evelse bezct graet.
Pennad diweza ar brezcgcnn a reas an Tad Tonąnedec, S. J., e Itron Varia Baria, d’ar 15 a viz mae* 1938. Ar brczc-genn cn be fez a gaver e « Brctoned Paris » mezeyen 1938.
y
5-