1492316528

zarysowanie zasięgu podmiotowego, na jaki wpływ ma ludzka psychika uczestnicząca w podejmowaniu decyzji finansowych.

Nieco szerzej do wyjaśnienia terminu podchodzą Thomas Gilovich i Gary Belsky. Utożsamiają oni mianowicie terminy „finanse behawioralne” oraz „ekonomia behawioralna”, co w zasadzie jest dosyć powszechnym podejściem: „(...) Ten obszar dociekań jest nazywany «finansami behawioralnymi», ale my nazwiemy go raczej «ekonomią behawioralną». Łączy on bowiem bliźniacze dyscypliny psychologii i ekonomii, aby wyjaśnić w jaki sposób i dlaczego ludzie podejmują wyraźnie nieracjonalne i nielogiczne decyzje wtedy, gdy wydają, inwestują, oszczędzają i pożyczają pieniądze”²⁶.

Warto zwrócić uwagę na definicję stworzoną przez Sendhila Mullainathana i Richarda H. Thalera podawaną przez „International Encydopedia of the Social & Behavioral Sciences” „Ekonomia behawioralna to kombinacja psychologii i ekonomii, która bada, co dzieje się na rynkach, gdzie niektóre z podmiotów wykazują ludzkie ograniczenia i skomplikowanie jego natury”²⁷. Takie zdefiniowanie jest o tyle znaczące, że zwraca uwagę nie na naturę i zachowania ludzkie sensu largo, lecz zawęża je do tych, które odzwierciedlają niedoskonałość człowieka.

Na nieracjonalność jako główny element badań finansów behawioralnych zwracają także uwagę Brad M. Barber i Terrance Odean. Piszą oni, że „Finanse behawioralne rozluźniają tradycyjne założenia ekonomii finansowej poprzez wkomponowanie (...) ob serwował nych, systematycznych i bardzo ludzkich odchyleń od racjonalności w standardowe modele rynków finansowych”²⁸.

Warto w tym miejscu wspomnieć o podejściu reprezentowanym przez Annę Cieślak. Jest ono o tyle istotne, że przenosi problem definiowania i nazewnictwa na grunt polski: „(...) W latach osiemdziesiątych XX wieku powstał agnostyczny, bowiem uznający ludzką nieracjonalność za regułę, nurt analizy rynków - behawioralna ekonomia finansowa. Jego dociekania koncentrują się na systematycznych błędach popełnianych w procesach wnioskowania i podejmowania decyzji.” Cenną informację podaje autorka w przypisie do stwierdzenia „behawioralna ekonomia finansowa”. Pisze ona bowiem, że „W literaturze brak zgodnego nazewnictwa określającego tę dziedzinę nauki. Mimo iż za najtrafniejsze należy uznać sformułowanie «behawioralna ekonomia finansowa», w pracy tej posłużono się nim

²⁶    T. Gilovich, G. Belsk)': Why Smart Pcople Make Big Money Mistakcs and How to Correct Them, Simon & Schuster, 2000

²⁷    International Encydopedia of the Social & Behavioral Sciences, http://wwvv.sciencedirect.coni/science/referencevvorks/9780080430768

²⁸    B.M. Barber. T. Odean: The Courage of Misguided Convictions, Financial Analysts Journal. November/December 1999

13