1492317305

50 EDYCJI KONWERSATORIÓW KRYSTALOGRAFICZNYCH

52 lata temu, 23 czerwca 1956 r. odbyło się we Wrocławiu I Konwersatorium Rentgenograficzne. Dlaczego we Wrocławiu? Dlaczego Konwersatorium, a nie Konferencja? Dlaczego Rentgenograficzne? Odpowiedz jest prosta. Tu, we Wrocławiu, pracował i prowadził badania prof. Włodzimierz Trzebiatowski. To on przywiózł ze Lwowa swoją książkę pomiarów obejmującą rentgenowskie badania proszkowe i kontynuował je we Wrocławiu. Uważał, że oznaczenie struktury krystalicznej ma fundamentalne znaczenie dla poznania własności faz skondensowanych. Badania strukturalne pojmował szeroko: od otrzymywania kryształów, poprzez badania struktury realnej (defektów), oznaczenia struktury krystalicznej, jej zmiany pod wpływem temperatury, ciśnienia, czy pod wpływem różnych pól zewnętrznych, a w końcowym etapie - pod kątem możliwych zastosowań. Profesor Trzebiatowski zawsze podkreślał, że krystalografia to nowa interdyscyplinarna dziedzina nauki, znajdująca się pomiędzy fizyką, chemią, metalurgią, biologią czy inżynierią materiałową. Profesor był wizjonerem, ale zarazem z wykształcenia inżynierem i dlatego uważał, że spotkania naukowców tak różnych specjalności muszą opierać się na dyskusji, wymianie poglądów, tworzeniu wspólnego języka badań - i stąd Konwersatorium. Profesor znalazł wybitnych uczniów w osobach prof. Kazimierza Łukaszewicza, prof. Zdzisława Gałdeckiego, prof. Tadeusz Głowiaka oraz uzyskał poparcie wielu wybitnych polskich uczonych: z Poznania - prof. Zofii Kosturkiewicz, z Krakowa - prof. Józefa Chojnackiego, czy z Warszawy - prof. Juliana Auleytnera, prof. Janusz Leciejewicza, i wielu innych.

Coroczne spotkania pozwalały na wymianę doświadczeń, prezentację wyników, udostępnianie najnowszych metod pomiarowych czy nowych programów obliczeniowych. W tym czasie było to jedyne forum wymiany naukowej w zakresie analizy strukturalnej, nie istniał jeszcze Komitet Krystalografii PAN (powołany dopiero jako Komisja Krystalografii PAN w roku 1967). Nie było żadnych towarzystw naukowych obejmujących dziedziny z zakresu krystalografii (jak np. Towarzystwo Wzrostu Kryształów, Towarzystwo Neutronograficzne, Towarzystwo Promieniowania Synchrotronowego, czy Towarzystwo Krystalograficzne, które powstały wiele lat później).

Na Konwersatoriach narodziły się idee organizacji letnich szkół analizy strukturalnej, konferencji krystalografii stosowanej czy krystalochemii związków organicznych. Konwersatoria były też płaszczyzną uzgadniania tematyki badawczej w ramach programów międzyresortowych i koordynacji tych badań. Były także miejscem osobistych spotkań naukowców z różnych ośrodków w Polsce i narodzin bardzo silnych więzów, które skonsolidowały polską społeczność krystalograficzną tak, że dziś stanowi ona wyrazistą i prężną wspólnotę naukowców. O tę prawie rodzinną atmosferę zawsze zabiegał prof. Kazimierz Łukaszewicz, przez dziesiątki lat przewodniczący komitetu organizacyjnego Konwersatoriów, a także, później, wieloletni przewodniczący Komitetu Krystalografii PAN. Atmosfera ta do dziś owocuje dobrą współpracą między różnymi ośrodkami, przyjazną atmosferą konferencji, szkół czy warsztatów.