CZY KONIEC FASZYZMU W HISZPANII?
Konferencja poczdamska przyniosła światu nową sensację. Zapadły na niej m. in. postanowienia dotyczące likwi" dacji gen. Franco i jego reżymu. Nie jest pozbawiony pikanterii fakl, że sam marszałek Stalin występował najostrzej przeciw Franco i jego ustrojowi, oskarżając go o zapędy totalistyczne i dykta" torskie, domagając się jak najszybsze* go ,,z nim skończenia” za wszelką ce* nę. Swoje żądania motywował ,,zmorą agresji ciążącą nad światem i ludzkością ze strony obecnego hiszpańskiego ustroju”. Nie może być trwałego pokoju zdaniem Rosji, dopóki istnieje na świe" cie jakikolwiek ustrój dyktatorski. Powtarza się stara bajka o wilku i jagnięciu. Są jeszcze na świecie „ludzie, którzy występują w obronie wielkich ideałów” („Unita” o Stalinie) — a masy temu wierzą przymykając oczy na właściwe fakty, którycli nie należ)' szu' kać na zachodzie, lecz raczej na wschodzie. Temu złudzeniu ulegają nie tylko szerokie rzesze ludności, lecz i ludzie stojący u sterów rządów, na których ciąży odpowiedzialność za ’ spokój i sprawiedliwość na świecie.
W czasie obecnej wojny Hiszpa" uia pozostała neutralna, pomimo sil" nych sentymentów w kierunku „państw Osi”. Sentyment ten wywodzi się z czasów wojny domowej, gdzie z pomocą narodowemu ruchowi hiszpań" skiemu przyszła interwencja wioska i częściowo niemiecka i pozwoliła na kompletne zwycięstwo generała Franco. Należy zaznaczyć, że po stronie t. z w. republikańskiej walczyły brygady międzynarodowe komunistów, oraz oddziały sowieckie, zwłaszcza lotnictwo i u" grupowania czołgów. Klęska, którą ponieśli wówczas „czerwoni”, stała się powodem do stałych ataków radia i prasy sowieckiej przeciwko Franco. Rosja z chwilą rozpoczęcia wojny z Niemcami, przystąpiła całkiem otwarcie do organizacji bloku antyfrankistowskiego.
Nie tylko jednak klęska „interwencji sowieckiej” w Hiszpanii jest powodem tej kampanii przeciwko Franco i je go ustrojowi. Przyczyny należy szukać o wicie głębiej — w programie ideolo" gicznym mandzmu i we wskazaniach leninizmu. Otóż wg. Lenina „Hiszpa* nia miała się stać po Rosji pierwszym krajem zdolnym do przyjęcia ustroju kom unistycznego* 9.
Z drugiej strony pokrywa się to także z programem Trockiego — rozszerzenia rewolucji światowej. Wprawdzie Trocki zniknął już z powierzchni ziemi, jednak jego program taklyczno-rewolu" cyjny istnieje nadal i nabiera specjalnego znaczenia w odniesieniu do Hiszpanii. Moskwa"Madryt, dwa końcowe bieguny — etapy rewolucyjne. Opanowanie Madrytu stałoby się podstawą do opanowania „nowego kontynentu”. O aktualności programu Trockiego świad czy także fakt, że jeńcy z „błękitnej dywizji hiszpańskiej” walczącej po stronie Niemiec przeciw Rosji, wbrew wszelkim przypuszczeniom nie zostali skierowani do obozów koncentracyjnych, lecz uzupełnili kadry ideowych komunistów hiszpańskich, przebywają" cych w Rosji. Zostały utworzone dwie dywizje spadochronowe, które walczyły po stronie rosyjskiej już nawet w okresie działań sowieckich na terenach U" krainy i Białorusi. Jednak później zostały wycofane z rozkazu Stalina, który miał się podobno wyrazić, że: „one się jeszcze przydadzą do walki o włas" ną ojczyznę”.
Emigracja hiszpańska, rozproszona jx> całym świecie, przystąpiła także do organizowania stałej kampanii przeciw Franco. Został utworzony „wygnańczy rząd republikański” z Negrinem na cze' le. Jak zwykle w takich wypadkach
30