2091575855

42

BEATA OCIEPKA

(systemu informacji) z trzech sektorów: publicznego, społecznego i komercyjnego. Zgodnie z tą koncepcją model publiczny miały stanowić polskie radio i telewizja, i to one właśnie miały mieć obowiązek być apolityczne, bezstronne, obiektywne i pluralistyczne, dążyć do oferowania programu w pełni odzwierciedlającego życie kraju i świata oraz do zaspokojenia wszystkich potrzeb audytorium w całym kraju. Silny akcent został położony na znaczenie stacji regionalnych i lokalnych w ramach zintegrowanego systemu. Ciekawym rozwiązaniem była propozycja powstania tzw. systemu społecznego, złożonego ze stacji, tworzonych przez różne partie, ugrupowania, organizacje, mniejszości i społeczności lokalne i regionalne oraz przemawiające w ich imieniu. Ten pomysł antycypował dążenia partii do zdominowania środków przekazu i miał w założeniu dać im możliwość swobodnej artykulacji swych poglądów w mediach. Pomysł ten wyraźnie nawiązywał do rozwiązań włoskich i holenderskich, nie został jednak nigdy wprowadzony.

Jednym z ciekawych problemów badawczych jest w związku z tym prześledzenie szans realizacji takiego projektu w warunkach polskich początku lat dziewięćdziesiątych. Autorzy pierwszych opracowań poświęconych reformie polskiego systemu medialnego założyli istnienie okresu przejściowego, który - jak można uznać - ciągle jeszcze trwa. Przyjęty zarys reformy bardzo wyraźnie jednak przypisywał nadawcy publicznemu główną rolę w systemie mediów elektronicznych. Dziesięć lat temu nie pojawia się w projektach reform pogląd

0    możliwości zagrożenia pozycji państwowej, a w perspektywie publicznej, telewizji. Projekt ten dobrze również oddaje świadomość jego twórców, że partie polityczne nie tylko powinny mieć dostęp do mediów, ale w podtekście, ponieważ i tak będą dążyły do ich zmajoryzowa-nia, więc lepszym rozwiązaniem jest zapewnienie im gwarancji dostępu do środków przekazu. W projektach pojawia się także polska wykładnia pluralizmu wewnętrznego, rozumianego jako pluralizm nie w każdym programie z osobna, ale w programach nadawanych w pewnym określonym czasie.

Ciekawe zadania na okres przejściowy wpisane zostały do rekomendacji na temat statusu

1    zadań Polskiego Radia i Telewizji. Było to m.in. zapobieganie podporządkowaniu działalności i treści programowych PR i TV interesom jakiejkolwiek partii, grupie społecznej czy światopoglądowi (przy obecności ich wszystkich w programie) - a tym bardziej udziałowi kapitału, polskiego czy zagranicznego, w określaniu celów i zasad ich działania. Zwrócono również uwagę na konieczność zmiany propagandowego i zaangażowanego dziennikarstwa na rzecz obiektywizmu, bezstronności i pluralizmu¹¹. Najważniejsze zadania „głównego”, jak to nazywają autorzy, nadawcy publicznego w tym okresie to: nadanie szczególnego znaczenia komunikowaniu politycznemu w procesie kształtowania ustrojowego oblicza kraju, umożliwienie obywatelom poznania istniejących opcji i rozwiązań oraz dokonania wyboru w tym zakresie, wprowadzanie w mechanizmy demokracji parlamentarnej .

Rozwiązania proponowane w latach 1989/1991, tj. dokument Misja Telewizji Polskiej S.A. jako nadawcy publicznego z 1994 r. i Zadania programowe Telewizji Polskiej S.A. jako nadawcy publicznego z 1998 r. stanowią dobrą podstawę do analizy ewolucji sposobu pojmowania roli nadawców publicznych w Polsce. Określenie misji telewizji publicznej w Polsce w 1994 r. było związane z jej przekształceniem z medium państwowego. Przygotowany wówczas dokument w sposób niemal modelowy przedstawia najważniejsze zadania medium

" Ibidem, s. 15, 25. Ibidem, s. 25.