2150625620

1l»l

1927 Nr. 7. z dn. 10. IV.

CZASOPISMO TECHNICZNE - Organ Ministerstwa Robót Publicznych i Polskiego Towarzystwa Politechnicznego.

Rocznik XIV.

TREŚĆ: Prot'. E. Hanswald: Wylrzymulość i trwałość lin drucianych. (Dokończenie). — Inż. J. Skałka: Program budowy dróg wodnych w Polsce. (Dokończenie). — Dr. Inż. Z. Fuchs: Kilka uwag do dynamiki cieczy. — Wiadomości¹ z literatury technicznej — Recenzje i krytyki. — Bibljograija. — Nekrologia. — Sprostowanie omyłek druku — Sprawy Towarzystwa. — "prawozdanic P. T. P. za rok 1927.

Prof. Edwin Hauswald.

Wytrzymałość i trwałość lin drucianych.

(Dokończenie).

Normalne obliczenie liny.    W innych urządzeniach używa się, ze szkodą dla liny,

a) Dane: rodzaj dźwigarki, warunki użycia, w przybił- mniejszych wartości, nawet ^=25.

żeni u częstość podnoszenia u w roku;

wymogi bezpieczeństwa, warunki otoczenia i nadzór;

ciężar największy' Q i średni \

największa wysokość podnoszenia // i średnia //.

Sprawę tę rozważymy w ostatnim ustępie.

J) Teraz trzeba porównać kilka rozwiązań danego zadania i obliczyć koszt sprawienia dźwigarek i lin, oraz

b) Obieramy:    typ liny (splot jednokierunkowy lub koszty wymiany lin, zużycia mocy pędowej i odnowy.

krzyżowy), wytrzymałość typową K (drutu), grubość drutu <5,    .    ...    ~    .    ,    . .

^{J J J}    p    .    Wyższe wartości z= . wymagają bębnów o większej

możliwie wielkie c = . oraz pewność całkowita (wypadkową) m, .    , .    ,    ...    ..... . . . .    .

O    ’ średnicy, ale mniejszej szerokości, cieńszych i tańszych na metr

którą możnaby obrać dla:    bieżący' lin, oraz większych stosunków przeniesienia. Zwiększony

dźwiganie    wyciągów    wyciągów osobowych wydatek na jednorazowe sprawienie n.aszyny przeciwstawić

zwykłych    towarowych    (po zmianie przepisów) trzeba doniosłym korzyściom, jakie daje wtedy wyzsze bezpie-

m = *2,4 do 3    2,8 do 3,5    3,(i do 4,5;    czeństwo ruchu, dłuższa trwałość użytkowa liny i mniejszy

oraz yi>oolO    roczny wydatek na jej wymianę.

_ . ..    ,    ,    .    .    ^K .    Nowe poglądy na warunki pracy lin doprowadziły już do

^Obliczamy kolejno: /„• = cvo ; zaokrąglone w dół; _powainych Lian j postępów w konstrukcji i dyspozycji ma-

,7'=    A,’ — -"; jeżeli nie mamy tabeli albo wykresu;    szyn wyciągowych.

którą możnaby obrać dla:

dźwigarek    w

zwykłych    tov

im = 2,4 do 3    2,1

wyciągów

towarowych

2,8 do 3,5

wyciągów osobowych

naprężenie użytkowe o — k—o', pewność prostą p

która

Przykłady obliczenia.

wypada różnie (4 do 8), a przy wielkich wortościach stosunku 5 zbliża się do liczby m.

a) Lina do wyciągarki dla żórawia na Q=2 tonuy; ciężar teu ma być podnoszony średnio 50 razy na dobę, albo

Tylko dla wyciągów osobowych wymaga się do- okrągło 50x300 = 15.000 razy na rok. Ciężar rozdzielamy na

ty cli czas p >■ 10.

Uwaga: Stopnia pewności „prostej* p nie można zwykle

2 liny, bez użycia krążka luźnego: P.=    . Na jedno poduie-

przyjąć bez pomocy wykresu (p, m); łatwiej jest obliczyć a, ^sienie 1 opuszczenie ciężaru przypada 2 X V₈, czyli 1 ugięcie,

*    1    I •    1    •    .    »    '    1    < r- /v A A

jak wyżej podano a wtedy p jest ustalone.

Wielkość p można też wyznaczyć z wzoru :

m K    K K

K—ma' k — o

. (28)

Np.: tf-14000, m = 2,5, /.=5600, c = 500, a' - c>o 4800 (z tabeli),

stąd : n > k — a¹ -» 5600 — 4300 ** 1300 a p **

14000

wobec czego n »* 15000.

b) Obieramy: 5=600, AT= 10 tonu, pewność całkowitą w = 2,5; stąd naprężenie dopuszczalne

A* = ^    6400; zaokrągl. w dół: /e = 6000.

2,5

K

r) Obliczamy: or'=    = c^3580,

1300

10,7.

Teraz wyznaczamy potrzebną wytrzymałość g r a-n i c z u ą liny :

a ~ 6000 — 3580 = 2420, 16000

pewność:    p = ₂₄₂₍₎ *6,6

/;« cv:    -    - 1,11    .    .    . (29)

V 0,9 <t    a    .

i z tablic fabrycznych dobieramy linę odpowiedniego typu,

0    równej lub nieco większej wytrzymałości B.

Vj powodu podzielenia (PK) przez 7]. o otrzymana wartość li zawiera już potrzebny dodatek.

d) Przy często używanych urządzeniach oblicza się teraz ilość okresów roboczych oraz ugięć (n) w roku, wyszukuje z wykresów tego typu co rys. 4 dla przyjętych wartości 5 i p trwałość graniczną T i przyjmuje trwałość techniczną T

1    =    , gdzie np. 7 = 4.

/o<)\    ,    , .. ..    „ l‘ P 1000.(i,6

.    .    .    wytrzymałość liny:    B _n =    =7333 kg,

s    •    ^Uł^J

W tabelach mamy stosowną linę: B_] =9120, ó = 0,S mm. Średnica liny d= 12,5    ; skład 6x59 drutów.

Cena za 1 metr: .... fr. złotych.

Z powodu wybrania grubszej liny poprawiamy :

,    0,9 B, 0,9.9120

^v “ I■ =- fooo “⁸’²

1950

Gdy podzielimy i przez w, otrzymamy ilość lat uży- wypadkowe ‘^s’ o_{-ra 1950 -r 3580    5530

i T

walności liny:    x= =    ........(30)

;/    7 u    ^v '

e) Na pewność i trwałość liny wpływa także stosunek z' średnicy bębna do średnicy d liny. Przy wyciągach

kopalnianych żądają ^>70, zwykle zaś >00100.

d    d

00 IDU.

(30)

16000

5530 “^2,88

d) Kontrola na podstawie przekroju

,nó'^Ł *70.8\

I    10 J