Na prośbę, a nawet żądanie, wielu byłych członków i działaczy Związku Młodzieży Socjalistycznej, a także z okazji 45 rocznicy powstania tej organizacji postanowiliśmy wydać w formie książkowej niektóre opracowania, refleksje i wspomnienia uczestników i działaczy różnego szczebla z tamtych lat. Nadaliśmy tym wspomnieniom tytuł „Rzecz o ZMS. Ani laurka, ani pamflet".
Związek Młodzieży Socjalistycznej działał 20 lat (1957-1976). Zrodził się on w wyniku procesów, jakie zachodziły w naszym kraju przed i po Październiku 56. Był to czas. kiedy kończył się bardzo trudny dla naszego kraju okres, w tym także dla dotychczasowej organizacji - Związku Młodzieży Polskiej, który - w wyniku „uwiądu" organizacyjnego na wszystkich szczeblach - został rozwiązany Młodzież polska nie mogła i nie chciała żyć w tak trudnym, ale niezwykle ciekawym okresie, bez własnych organizacji. Historia nie znosi próżni. Dlatego tez niemal natychmiast powstają różne organizacje młodzieżowe, także o lewicowym charakterze, obejmujące cały kraj lub poszczególne regiony.
Autorzy ..Kalendarium ZMS 1957-1976" Krystyn Dąbrowa i Henryk Janusz zamieścili na wstępie następujące stwierdzenie . „Na przełomie 1956-57 roku w licznych miejscowościach kraju zaczęły wyodrębniać się ze Związku Młodzieży Polskiej (ZMP) grupy aktywnej młodzieży. W wyniku jednoczenia się tych grup powstał Rewolucyjny Związek Młodzieży (RZM), a na Śląsku i w Nowej Hucie - Związek Młodzieży Robotniczej (ZMR) Odradzać się zaczął Związek Młodzieży Wiejskiej (ZMW). Podjęto także próby tworzenia, w oparciu o Stronnictwo Demokratyczne - Związku Młodzieży Demokratycznej (ZMD)". Postanowiliśmy więc przedstawić Czytelnikowi działalność ZMS-u powstałego z RZM i ZMR .
W tekście niniejszego opracowania uwzględniono przede wszystkim okres tworzenia się ZMS. szczególnie pierwsze miesiące, kiedy to w gorących dyskusjach powstawały zręby organizacyjne i ideowo-wychowawcze tego Związku. Mimo krytycznego stosunku do ZMP postanowiono przejąć wszystko, co było w nim najlepsze A więc przede wszystkim jego ogromne zaangażowanie ideowe i społeczne w odbudowę i rozwój Ojczyzny. Symbolami tego zaangażowania było podniesienie z ruin zrównanej z ziemią Warszawy i budowa od podstaw Nowej Huty Nie