226618409

miętać„by eliminować możliwie wszystkie czynniki zrzucające protezę z podłoża i wykorzystać wszystkie utrzymujące protezę na podłożu”(5).

Przyczyny zrzucania z podłoża łyżki indywidualnej, następnie wycisku i protezy

Szczęka:

Wędzidełko wargi górnej i boczne przyczepy (okolice przedtrzonowców) przy dostosowaniu łyżki indywidualnej należy całkowicie eliminować nacisk wędzidełka i przyczepów bocznych na po-brzeże łyżki i to nie tylko przy ruchach czynnościowych, ale także przy pociąganiu warg i policzków.

Żuchwa:

WgKórbera wykonanie czynnościowo sprawnej dolnej protezy jest także dziś jeszcze w wielu przypadkach problematyczne (5). Powierzchnia podłoża przyszłej protezy dolnej jest znacznie mniejsza od podłoża protezy górnej. Czynnikami zrzucającymi protezę z podłoża mogą być: wędzidełko wargi dolnej, boczne przyczepy mięśni policzkowych, wędzidełko języka oraz często aktywna błona śluzowa dnajamy ustnej i sklepienia przedsionka. Przy bardzo znacznym zaniku części zębodoło-wej żuchwy, nieruchoma powierzchnia podłoża jest znacznie ograniczona. W tych przypadkach często zachodzi konieczność znacznego rozszerzenia płyty protezy także na ruchomą błonę śluzową podłoża, na tyle na ile pozwoli aktywność ruchomej błony śluzowej (proteza ekstenzyjna). Na stabilność i dobre utrzymanie protez zasadniczy wpływ ma właściwe ustawienie zębów, tak by uzyskać zgiyz ślizgowy, tzn. wyeliminować możliwie wszystkie przeszkody artykulacyjne. Bardzo znaczny zanik części zębodołowej żuchwy, uważa się za wskazanie do wykonania dolnej protezy ekstenzyjnej. Wg Herbsta (3) „Pobrzeże protezy ekstenzyjnej przebiega na granicy ruchomej i nieruchomej błony śluzowej. Proteza taka ma utrzymanie głównie na ruchomych częściach błony śluzowej, a szczątkowy grzbiet wyrostka zębodołowego zapobiega jedynie poziomym przesunięciom protezy”. Wydaje się jednak, że ekstenzyjna proteza znacznie przekracza granice ruchomej błony śluzowej, wkraczając jednak wyłącznie na błonę śluzową ruchomą biernie. Taki efekt można osiągnąć przez prawidłowe dostosowanie łyżki indywidualnej, czynnościowym ukształtowaniu pobrzeża i wykonaniu prawidłowego wycisku czynnościowego. W przypadku całkowitego zaniku części zębodołowej żuchwy (zupełnie płaskie podłoże), zdarza się, że ruchy czynnościowe przy kształtowaniu pobrzeża należy znacznie ograniczyć. W tych przypadkach pacjent musi być uprzedzony, że z niektórych ekstremalnych ruchów musi w nowych protezach zrezygnować.

Na modelach wstępnych wykonanych z wycisków anatomicznych pozostaje odbicie zakreślonego wcześniej zasięgu łyżek indywidualnych. Miejsca podlegające odciążeniu (ruchomy wyrostek zębodołowy, wał podniebienny, brodawka przysieczna) należy pogrubić by uniknąć ucisku tych miejsc w czasie wykonywania czynnościowych wycisków. Zaleca się aby łyżkę indywidualną w miejscach odciążonych sperforować, w celu uniknięcia zamknięcia powietrza w tych miejscach, co mogłoby spowodować zniekształcenie wycisku.

Należy dążyć by część łyżki indywidualnej, a później protezy wykraczająca na ruchomą błonę śluzową była czynnościowo ukształtowana. Łyżki indywidualne wykonuje się z szybkopolimeryzu-jącej masy akrylowej (np. Durakrol), lub z szelaku syntetycznego. Górną łyżkę indywidualną zaopatruje się w niewielki uchwyt umieszczony w linii środkowej zwykle w miejscu brodawki przysiecz-nej. Uchwyt ten nie może być wysunięty ku przodowi przed wyrostek zębodołowy, co przeszkadzałoby w wykonywaniu ruchów czynnościowych kształtujących przednią część pobrzeża wycisku. Na górnej łyżce indywidualnej wykonuje się dodatkowo dwa niewielkie słupki w okolicy odpowiadającej zębom 17 i 27, a na dolnej łyżce w okolicy zębów 35 i 45 dla ułatwienia późniejszego wstępnego ustalenia relacji żuchwy w stosunku do szczęki (6). Przy dostosowaniu łyżek indywidualnych należy wyeliminować możliwie wszystkie czynniki zrzucające łyżkę z podłoża. Podczas dostosowania łyżek indywidualnych pomocne może być zastosowanie testów Herbsta (3 testy dla szczęki i 5 testów dla żuchwy)(3).

PROTETYKA STOMATOLOGICZNA. 2009. LIX. 2 97