2323413016

TOWARZYSTWO BRATNIEJ POMOCY STUDENTÓW POLITECHNIKI LWOWSKIEJ

RYS HISTORYCZNY,

I.

W roku 1844, t. zn. w roku powstania Politechniki Lwowskiej, odróżnić się dają zaraz na pierwszy rzut oka dwie warstwy w społeczeństwie lwowskiem. Jedna, to biurokracja rządowa i związana z nią magnaterja galicyjska, z drugiej strony „lud", który stanowiło podówczas mieszczaństwo wraz z młodzieżą akademicką i rzemieślniczą. Zwłaszcza ta ostatnia grupa bierze żywy udział w ówczesnem życiu społecznem, interesując się żywo wszelkiemi jego przejawami.

Młodzież technicka, jako wybitna, acz nieco pogardzana przez studentów Uniwersytetu Lwowskiego część młodzieży akademickiej, nie mogła obojętnie patrzeć na sprawy naokół niej się toczące i rzuciła się z całym zapałem do pracy społecznej i politycznej. A był to okres, w którym ukazywały się już widma przyszłych walk o wolność, kiedy już świtała era „wiosny ludów" i zapowiadało się krwawe powstanie o wolność Polski.

Wszystkie te zjawiska same przez się dawały powód do łączenia się w organizację, któraby skupiła cały ogół młodzieży, studjującej w Wyższej Szkole Technicznej. Życie koleżeńskie w tych czasach przedstawia się idealnie, albowiem wypadki i nieszczęścia polityczne i wspólne poświęcenie łączyły młodzież, to też koleżeńskie stosunki były zażyłe i trwałe.

Nic też dziwnego, że tak nastawiona myślowo młodzież technicka brała żywy udział w ówczesnych spiskach politycznych, w ówczesnym ruchu rewolucyjnym. Czynny udział wzięli lwowscy technicy w powstaniu węgierskiem w roku 1849, mającem na celu wyzwolenie Węgier z pod austrjackiego zaboru. Jednak epoka ówczesna, jako epoka gasnącego romantyzmu, sprzyjała bardziej organizowaniu się życia kulturalnego, aniżeli rewolucji, to też okres od roku 1850 do roku 1860 nosi raczej charakter cichej i niezłomnej pracy nad zdobywaniem wiedzy, nad doścignięciem Europy w jej kulturalnym pochodzie. Zrozumiano, że w ówczesnym stanie rzeczy nie krwią, nie rewolucją, lecz cichą i wytrwałą pracą należy zdobywać Polskę i wolność.

Potrzeba łączności i organizacji młodzieży przedarła się do Politechniki ze Szkoły Głównej w Warszawie, w której młodzież bardzo inten-zywnie pracowała nad zdobyciem wolności.

Samą myśl założenia organizacji, łączącej wszystkich Kolegów, przywiózł do Lwowa student chemji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Karol Wodyński. Wystąpił on pierwszy z projektem założenia „Bratniej Pomocy" na wzór tworzącego się właśnie Towarzystwa w Krakowskim Instytucie Technicznym. Dodać tutaj należy, że już przedtem na Politechnice istniało nieliczne Towarzystwo, zwane ironicznie „towarzystwem ko-stogryzów", którego działalność polegała na tern, że w pobliskiej restauracji Kwiatkowskiego zamawiało za wspólne składki obiady dla uboższych Kolegów.

Pierwsze manifestacje warszawskie i ich ofiary wstrząsnęły umysłami całego społeczeństwa. Poczęto czuć, myśleć i mówić powszechnie po polsku, zrozumiano większą jak dotychczas potrzebę spójni, łączności i organizacji. Wśród takiego to nastroju przybył do Lwowa kol. Wodyński, któ-

3