2335501390

inflacja i zmiany cen relatywnych muszą być uwzględnione w sposób spójny. W zasadzie wartość FRR(C) może być bardzo niska lub ujemna w przypadku projektów sektora publicznego, ale wartość FRR(K) w przypadku inwestorów prywatnych lub partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) zazwyczaj powinna być dodatnia.

S Analiza ekonomiczna

AKK wymaga zbadania wpływu projektu netto na dobrobyt gospodarczy. Badanie to przeprowadza się w pięciu krokach:

—    przeliczenie faktycznych stawek opłat publicznych na ceny dualne, które lepiej odzwierciedlają społeczny koszt alternatywny danego dobra;

—    uwzględnienie efektów zewnętrznych i przypisanie im wartości pieniężnej;

—    włączenie efektów pośrednich, jeśli są istotne (o ile nie zostały już ujęte w cenach dualnych);

—    zdyskontowanie kosztów i korzyści za pomocą realnej społecznej stopy dyskontowej SDR (sugerowane wartości odniesienia SDR: 5,5% w przypadku krajów korzystających z Funduszu Spójności oraz IPA i dla regionów objętych celem „Konwergencja” w innych krajach o wysokich perspektywach wzrostu, 3,5% w przypadku regionów objętych celem „Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie”);

—    obliczenie wskaźników efektywności ekonomicznej: ekonomicznej zaktualizowanej wartości netto (ENPV), ekonomicznej stopy zwrotu (ERR) oraz wskaźnika korzyści/koszty (K/K).

Decydujące czynniki przeliczeniowe to: standardowy współczynnik przeliczeniowy, szczególnie w przypadku krajów korzystających z IPA; sektorowe współczynniki przeliczeniowe (czasami prowadzące do wystąpienia cen granicznych w przypadku określonych dóbr podlegających wymianie międzynarodowej, np. produktów rolnych) i koszty marginalne lub gotowość do zapłaty za dobra niepodlegające wymianie międzynarodowej (np. unieszkodliwianie odpadów); współczynnik przeliczeniowy kosztów pracy (zależny od charakteru i wielkości bezrobocia w regionie). W niniejszym Przewodniku przedstawiono praktyczne metody obliczania wartości ekonomicznej oddziaływania na środowisko, ceny dualnej czasu transportu, wartości istnień ludzkich uratowanych od śmierci i obrażeń, a także efektów dystrybucyjnych.

S Ocena ryzyka

W dokumencie zawierającym ocenę projektu musi znaleźć się ocena czynników ryzyka projektu. W tym przypadku ponownie proponuje się pięć kroków:

—    analizę wrażliwości (identyfikację zmiennych decydujących, eliminację zmiennych w pełni zależnych, analizę elastyczności, wybór zmiennych decydujących, analizę scenariuszową);

—    przyjęcie rozkładu prawdopodobieństwa dla każdej zmiennej decydującej;

—    obliczenie rozkładu wskaźnika efektywności (na ogół wartości FNPV i ENPV);

—    omówienie wyników i akceptowalnych poziomów ryzyka;

—    omówienie sposobów łagodzenia ryzyka.

Inne podejścia ewaluacyjne

W niektórych przypadkach analiza efektywności kosztowej (AEK) może być przydatna w porównaniu projektów z efektami bardzo podobnych działań, podejścia tego jednak nie należy traktować jako substytutu AKK. Analiza wielokryterialna, tj. analiza wieloobiektowa, może być pomocna, gdy niektóre obiekty trudno poddać analizie innymi metodami; należy traktować ją jako komplementarną do AKK, jeżeli z określonych powodów projekt nie wykazuje odpowiedniej stopy ERR, ale wnioskodawca mimo wszystko chce argumentować na rzecz pomocy UE. Przeprowadzenie takiej analizy należy traktować jako krok wyjątkowy, ponieważ wyraźnym wymogiem rozporządzeń dotyczących funduszy jest AKK. W istocie skupienie uwagi na AKK jest zgodne z nadrzędnym celem

15