2455029126

Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006)

KRZYSZTOF JASTRZĄB

Politechnika Śląska, Wydział Chemiczny ul. B. Krzywoustego 6,44-100 Gliwice

USUWANIE RTĘCI Z GAZÓW ODUOTOWYCH ZA POMOCĄ MATERIAŁÓW WĘGUOWYCH

Przedstawiono główne problemy zw iązane z emisją rtęci do środowiska. Omówiono aktualnie stosowane, jak i perspektywiczne technologie ograniczające emisję rtęci do atmosfery . Rozważono możliwość zastosow ania do tego celu karhonizatu ze zużytych opon samochodowych. Rozw iązałoby to dw a pow ażne problemy ekologiczne: ograniczenie emisji rtęci do atmosfery oraz zagospodarowanie zużytych opon samochodowych.

SŁOWA KLUCZOWE:    emisja metali ciężkich, rtęć, piroliza, opony samocho

dowe

Dane EMEP (European Monitoring and Evaluation Programme) informują, że Polska jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych rtęcią krajów w Europie: emisja rtęci prawie na cały m terytorium Polski jest bardzo wysoka i przekracza 40 mg Hg/km²/rok, a średnioroczne stężenie w powietrzu przekracza 2 ng Hg/m³ - szczególnie w rejonach południowej Polski [1, 2], Roczna emisja rtęci do powietrza z obszaru Polski w 2002 roku wynosiła 19,8 Mg. Dla porównania emisja rtęci w procesach spalania paliw w całej „starej” Unii Europejskiej EU-15 w 1990 r. wynosiła 245 Mg [3], Struktura krajowej emisji rtęci do atmosfer)’ (rys. 1) jest następująca: spalanie paliw dla celów energetycznych - 61,9%, przemysł materiałów budowlanych (głównie produkcja cementu) - 27,8%, przemysł chemiczny - 3,3%, hutnictwo żelaza i stali - 2,9%, spalanie odpadów - 2,2%, hutnictwo metali nieżelaznych - 1,8% [2].

Z uwagi na swoje właściwości rtęć jest emitowana do atmosfery w różnych formach:

•    par\ metalicznej rtęci Hg^,_z - są wynikiem niskiej temperatury wrzenia rtęci,

•    lotne związki nieorganiczne na II stopniu utlenienia - jest to głównie sublimat HgCl₂,

•    lotne organiczne połączenia rtęci, zwane potocznie związkami metylortęciowy-mi; wyróżnia się monometylortęć (MMM). która obejmuje takie związki, jak: CHyHgCl, CHyHgOH, CH₃HgBr oraz dimetylortęć (DMM), np. Hg(CH3)₂.

•    związki na (I) i (II) stopniu utlenienia występujące w lotnym pyle - tzw. rtęć cząsteczkowa.