Tablica 2. Najważniejsze kryteria doboru materiałów.
Grupa własności |
Rodzaj własności |
mechaniczne |
granica plastyczności lub umowna granica plastyczności w temperaturze obliczeniowej wytrzymałość na rozciąganie wytrzymałość na pełzanie moduł sprężystości Younga stopień odkształcenia plastycznego udamość odporność na pękanie - ciągliwość (współczynnik intensywności naprężeń) wskaźnik zmęczeniowy |
cieplne |
przewodność cieplna ciepło właściwe temperatura topnienia współczynnik rozszerzalności cieplnej odporność na udary cieplne odporność na pełzanie |
korozyjne |
współczynniki odporności na korozję |
zużycie |
wskaźniki zużycia |
inne |
gęstość koszty |
Stosowanie materiałów wg norm zharmonizowanych lub europejskiego uznania materiałów możliwe jest dla urządzeń wszystkich kategorii zagrożenia. Natomiast w przypadku stosowania materiału na podstawie jednorazowego dopuszczenia, dla urządzeń 111 i IV kategorii zagrożenia, jednorazowego dopuszczenia dokonuje jednostka notyfikowana odpowiedzialna za ocenę zgodności tych urządzeń.
Z wymagania dla właściwości połączeń nierozłącznych jako równoważnych właściwościom materiałów łączonych, wynika jednoznacznie wymaganie dla materiałów dodatkowych do wykonania połączeń nierozłącznych, np. spawanych. Wymagania te są analogiczne jak dla materiałów podstawowych zarówno w zakresie ich doboru jak i potwierdzania ich zgodności. Materiały dodatkowe do spawania oraz inne materiały do łączenia powinny zatem mieć właściwości odpowiednie do warunków pracy, a w szczególności być:
- odpowiednio plastyczne i odporne na obciążenia udarowe oraz na kruche pękanie, wystarczająco odporne chemicznie,
a producent urządzenia, podobnie jak dla materiałów podstawowych, powinien zapewnić, że materiał dodatkowy odpowiada wymaganej specyfikacji i dostarczyć dowodów tej zgodności sporządzonych przez producenta materiału dodatkowego.
4. ZHARMONIZOWANE NORMY MATERIAŁOWE
Jak wspomniano w rozdziale 2, na jakość urządzenia ma wpływ jakość materiału / wyrobu wynikająca z procesu jego wytwarzania. Dlatego też producent odpowiedzialny jest za zapewnienie, że zastosowany przez niego materiał spełnia wymagania przyjętej specyfikacji i powinien ustanowić i utrzymywać odpowiednie procedury odbioru materiałów. Zapewnienie takie w postaci stosownego dokumentu badania może wystawić producent urządzenia np. na podstawie badań własnych lub zleconych w zależności od przyjętej procedury. Jednakże w przypadku urządzeń II, III i IV kategorii zagrożenia potwierdzenie takie zobowiązany jest sporządzić producent materiału jako dokument kontroli wytworzonego wyrobu (blachy, od-kuwki itp.), np. w postaci atestu materiałowego. Dokument taki wymaga potwierdzenia przez
44