2910489593

162

Recenzje

Annales... zawierają rozprawy dotyczące twórczości Leopolda Buczkowskiego, Jerzego Andrzejewskiego, Henryka Gry nberga, Stanisława Czycza, Pawła Huellego, Manueli Gretkowskiej, Andrzeja Stasiuka, Olgi Tokarczuk, Andrzeja Sapkowskiego, oraz Witolda Gombrowicza. W pracach tych analizie poddano różne aspekty prozy wymienionych autorów'.

Obok przemyśleń Stanisława Bur kota (Proza Manueli Gretkowskiej) na największą uwagę zasługuje wśród nicli tekst Adama Kulawika o znamiennym tytule Jak zrobiony jest Weiser Dawidek Pawia Huellego i co z tego wynika. Zgodnie z tytułową zapowiedzią autor w mistrzowski sposób przeprowadza nas przez karty książki Huellego, dekodując formalne zabiegi pisarza na wszystkich płaszczyznach powieści. A. Kulawik dogłębnie analizuje strukturę utworu, ukazuje jego ontologiczną wymowę, demaskuje tzw. „luzy interpretacyjne". Posługując się narzędziami analizy formalnej, autor dokonuje kompletnego rozbioru utworu, a czyni to w sposób swobodny, z humorem, stawiając się w pozycji niepewnego swych racji poszukiwacza drogi do poznania prawdy o istocie Weisem Dawidka. Oczywiście kokieteryjna poza nieco zdezorientowanego badacza literatury postmodernistycznej jest zabiegiem uwypuklającym specyfikę twórczości tego nurtu.

Referat Edwarda Ghudzińskiego prezentuje kolejną dziedzinę naznaczoną rysem omawianego zjawiska, a mianowicie — porusza kwestię wpisania się w nurt postmodernistyczny teatru polskiego. Odpowiada na pytanie o wpływ' nowych poglądów związanych z miejscem artysty i odbiorcy sztuki na repertuar i formy teatralne. Dokonuje tego na przykładzie działalności teatru S I U w latach siedemdziesiątych.

Głosem dopełniającym dyskusję na temat postmodernizmu jest praca Henry ka Czubały Sztuka autoreklamy czy autoreklama sztuki. O rolach pisarza postmodemisty. Już same podtytuły {Aułopromocja — szansa na ocalenie autora?, Rola pisarza uwodziciela. Atraktanty, Czytelnik jako przedmiot perswazyjnego oddziaływania) definiują, w' pewnym zakresie, sposoby oddziaływania i kondycję współczesnej sztuki. Wszystko we współczesnym świecie podlega prawom rynku, tak powszechnym dziś strategiom marketingowym. Dzieło, biografia, wizerunek, a raczej „image" pisarza-postmodernisty obliczone są na atrakcyjność show i wysokość czerpanych zeń zysków. Z socjologicznych rozważań Gzubały wyłania się dość pesymistyczny obraz „literaturo-twórców": „Pisarz stosujący strategie marketingu i reklamy, a także propagandy jako środki artystyczne, rozszerzający granice nowoczesnej poetyki, jest więc produktem dekonstrukcji tradycyjnej roli autora, który jeszcze niedawno skłonny był widzieć we wszelkiej perswazji naganną manipulację sprzeczną z etyką ludzi pióra. A więc nadal nie budzi on naszego zaufania, a przecież bywa przedmiotem sympatii, kultu i fascynacji... i zyskuje nawet ów medialny rozgłos, który niegdyś dla •poważnego* pisarza nie miał aż takiego znaczenia" (s. 190).

Układ prac zamieszczonych v/ Annales... jest celowy: od prac teoretycznych, poświęconych tematom ogólnym, poprzez prace analityczne, dotyczące twórczości konkretnych autorów, docieramy do zewnętrznych przejawów postmodernistycznej kultury. Referaty, choć pisane z różnych perspektyw', różnymi stylami, posługujące się różnymi sposobami argumentowania, składają się na spójną i logiczną całość.

Jak wynika choćby z przywołanych powyżej tematów’ referatów', postmodernizm to wielobiegu-nowe zjawisko domagające się licznych opracowań. Annales Academiae Paedagogicae Cracoinensis to, obok prac Nycza, Barana, Boleckiego kolejna praca naukowa próbująca usystematyzować wiedzę na ten temat. Stanowią one bardzo wartościowe świadectwo myśli humanistycznej pielęgnowanej w krakowskiej AP. Utrwalają dorobek intelektualny nie tylko profesjonalnych badaczy literatur)', ale i pierwsze naukowe próby uczących się tu studentów. Na styku takiej właśnie wymiany myśli powstają nowe koncepcje i otwierają nowe, niezgłębione przestrzenie dla nauki o literaturze.

Ewa Bielenda

Annales Academiae Paedagogicae Cracoinensis. Studia Historicolitteraria /, red. S. Burkot, Wydawnictwa Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków’ 2002, 222 s.