2964938695

142 SPRAWOZDANIE Z RUCHU RELIGIJNEGO,

sporu, między wielkim Mistrzem zakonu, r biskupem maltańskim, oddaje Maltańczykom najświetniejsze w tej mierze świadectwo, a potem z westchnieniem dodaje: „oby to można powiedzieć i o zakonie, ale tak nie jest^w.

Jedno mnie tylko zawsze zastanawiało, czemu Malta od tylu wieków należąc do Kościoła katolickiego, tak gorąca we wierze, a przykładna w obyczajach, mimo to nie wydała żadnego dotąd świętego? Maltańczycy zostali nawróceni do wiary św. jeszcze przez św. Pawła, który się tutaj rozbił z okrętem, w podróży do Rzymu i trzy miesiące tu przemieszkał. Jego więc mają za głównego i jedynego patrona, gdyż świętego ze swego kraju nie posiadają żadnego zgoła. Wprawdzie w katakumbach znajdujących się w pobliżu Notabile, odnaleziono obrazek zniszczony czasem, a przedstawiający niewiastę, dokoła której napis oznajmia, że po wielu mękach za wiarę Chrystusową, dokonała chwalebnego męczeństwa, ale brak w napisie imienia jej i pochodzenia, a stąd niewiedziec, czy była Rzymianką czy Maltanką. To też nie troszczą się o nią Maltańczycy, a o calem tem zdarzeniu dowiedziałem się zwiedzając muzeum starożytności, gdzie wśród zabytków sztuki fenickiej, rzymskiej i greckiej, napotkałem i ten obrazek, bodaj czy nie jedyny ślad czasów^v męczeńskich na Malcie.

Maltańczykom wystarcza św. Paweł. Z dumą odzywają się o tem, mówiąc, że ich Kościół sięga czasów apostolskich i zalicza się do najstarszych w świecie. Dzięki temu, żyje tu cześć wielka dla św. Apostoła. Kościół katedralny w Notabile istnieje pod jego wezwaniem, w Valecie znów jeden z najpiękniejszych i najbogatszych jemu jest poświęcony, nadto kilkanaście innych po różnych miejscowościach wyspy. W każdym kościele jest jeden ołtarz na cześc jego wzniesiony, a statuy z jego wyobrażeniem zuajdują się na wszystkich niemal placach. Zatoka, gdzie, jak podanie niesie, nastąpiło rozbicie okrętu, w którym się znajdował Apostoł, nosi jego imię. Tutaj na skale wznosi się ogromna figura św. Pawła z kara-ryjskiego marmuru w postaci każącej. W Notabile podziemna pieczara, w której przemieszkiwał przez czas swego pobytu św. Apostoł, w wielkiem zostaje poszanowaniu i jest miejscem pobożnych wędrówek. Największą uroczystością na wyspie jest święto: „Rozbicia się okrętu z św. Pawłem,“ które przypada na 10 lutego,