2010-05-13
Klasyfikacja czynników produkcji
Bezpośrednie czynniki produkcji
a. Ilość pracy.
b. Wydajność pracy.
c. Innowacyjność.
Ż�
Pośrednie czynniki produkcji
I. Związane z pracą II. Technika III. Związane z kapitałem
1.Kultura pracy 1. Zasoby kapitału
.Stosunek do pracy
.Wykorzystanie czasu pracy i intensywność.
2. Struktura kapitału i technologia.
2. Kwalifikacje.
a.Świadomość społeczna. 3. Uzbrojenie.
b.Kwalifikacje zawodowe.
3. Przedsiębiorczość. 4. Produktywność kapitału.
4. Organizacja. 5. Zasoby naturalne.
2
Technika
Organizacja Technologia
Postęp techniczny to taka zmiana techniki
wytwarzania, która prowadzi do wzrostu
efektywności lub co najmniej do wzrostu
wydajności pracy
5
k
A
k1
1. Proces nieprzerwany.
2. Proces nierównomiernie przebiegający
w czasie.
3. Aspekt czasowy.
B
k2
4. Aspekt przestrzenny.
5. Może dotyczyć procesu produkcji,
q1 q2 q
jak i samego produktu.
6 10
1
2010-05-13
1. Kryterium przedmiotowe:
ś� postęp techniczny procesowy (postęp wydajności) - polega
ś� aspekt czasowy - techniki produkcji wprowadzone
na doskonaleniu procesów wytwarzania dóbr,
w poprzednich okresach przestają być efektywne
wprowadzaniu nowych procesów produkcyjnych zamiast
wobec nowocześniejszych rozwiązań. dotychczas stosowanych, ułatwianiu i poprawie
bezpieczeństwa pracy.
ś� postęp techniczny produktowy - polega na wprowadzeniu
ś� aspekt przestrzenny  postęp techniczny
do produkcji nowych dóbr zaspokajających nowe potrzeby
zastosowany w jednym przedsiębiorstwie
lub udoskonalaniu, poprawie jakościowej starych produktów,
rozprzestrzenia się na inne, nie tylko zlokalizowane których wytwarzanie wymaga nowych lub
zmodernizowanych urządzeń.
w danym kraju.
11 14
2. Ze względu na zmiany współczynnika 3. Ze względu na zmiany współczynnika
kapitałochłonności: pracochłonności:
ś� kapitałochłonny
ś� pracochłonny
ś� neutralny
ś� neutralny
ś� kapitałooszczędny
ś� pracooszczędny.
15 16
5. Kryterium wpływu na efektywność:
ś� postęp substytucyjny - związany z relacją czynników
produkcji;
- poziom efektywności jest constans;
4. Według kryterium z
ródeł postępu:
- graficznym obrazem jest zmiana
techniki w obrębie tej samej
ś� postęp indukowany  wymuszany przez zmianę
krzywej jednakowego produktu.
cen relatywnych czynników wytwórczych /gdy jeden
z czynników produkcji tanieje względem drugiego, to celowa
jest substytucja droższego tańszym i / lub oszczędność ś� postęp niezależny - wartość sumy nakładów na jednostkę
maleje;
czynnika droższego/;
- związany jest ze zmianą poziomu
ś� postęp autonomiczny wprowadzanie zmian
efektywności.
produkcyjnych wpływających na efektywność nie
- graficznym odzwierciedleniem takiego
jest zależne od cen, a wynika z innych przyczyn.
postępu jest przejście z danej krzywej
jednakowego produktu do techniki na
krzywej położonej niżej (bliżej początku
układu współrzędnych).
17 18
2
2010-05-13
k
A
k1
Postęp techniczny,
który polega na zastępowaniu jednego
czynnika drugim
(substytucji czynników produkcji)
B
k2
nazywana jest
substytucyjnym postępem technicznym.
q1 q2 q
20 21
k
A
ś� wartość sumy nakładów na jednostkę
k1
maleje;
ś� związany jest ze zmianą poziomu
k2 C B
efektywności;
ś� graficznym odzwierciedleniem
k3 D
takiego postępu jest przejście z danej
krzywej jednakowego produktu do
q1 q2 q3 q
techniki na krzywej położonej niżej.
W praktyce gospodarczej postęp techniczny ma
najczęściej charakter
postępu pracooszczędnego (i kapitałochłonnego).
24 25
Efektywność czyli relacja efektów do
Postęp techniczny w funkcji produkcji Cobb-Douglasa
nakładów wynosi:
Q
eht =�
H �� Ca� �� L1-�a�
Q =� a �� Ca� �� L1 -� a� �� eht
Qa� �� Q1-�a�
eht =�
Q - wielkość produkcji
h  stopa niezależnego postępu H �� Ca� �� L1-�a�
L - nakłady pracy ludzkiej
technicznego,
C  zasób kapitału
t  parametr czasu,
a� elastyczność produkcji względem
e  podstawa logarytmu naturalnego,
1
nakładów kapitału eht =�
a  stały parametr funkcji (wskaz
nik
a�
H �� k �� r1-�a�
(1  a�)  elastyczność produkcji ogólnej efektywności).
względem nakładów pracy
27 28
3
2010-05-13
Wskaz
nik efektywności rośnie, gdy wypadkowa
zmian produktywności kapitału i pracy jest
Wskaz
nik efektywności odzwierciedlający działanie
dodatnia, czyli gdy:
niezależnego postępu technicznego
ś� rośnie zarówno produktywność kapitału, jak i
jest odwrotnie proporcjonalny
wydajność pracy (spada zarówno
do iloczynu kapitałochłonność jak i pracochłonność);
odpowiednio ważonych ś� produktywność kapitału nie ulega zmianie lub
nawet spada, ale z nadwyżką powiększa się
współczynników
wydajność (kapitałochłonność nie zmienia się lub
pracochłonności (r) i kapitałochłonności (k).
nawet rośnie, ale z nadwyżką obniża się
pracochłonność);
ś� wydajność pracy nie ulega zmianie lub nawet
1
eht =� spada, ale z nadwyżką powiększa się
H �� ka� �� r1-�a�
produktywność kapitału (pracochłonność nie
zmienia się albo nawet rośnie, ale z nadwyżką
zmniejsza się kapitałochłonność).
29 30
Innowacje to zmiany celowo wprowadzane przez
Proces dyfuzji innowacji technicznych to de facto człowieka, które polegają na zastępowaniu
proces kopiowania, naśladownictwa dotychczasowych stanów rzeczy innymi.
Innowacja = nowość
Po wprowadzeniu nowego wyrobu czy nowej technologii wytwarzania w danym
przedsiębiorstwie kolejni producenci podejmują się produkcji tego wyrobu
lub też adaptacji tej technologii.
Dyfuzja innowacji trwa dopóty, dopóki wszyscy potencjalni naśladowcy
(przedsiębiorstwa) nie rozpoczną u siebie wytwarzania danego produktu czy
stosowania danej technologii produkcji.
32 33
Innowacja w szerokim rozumieniu (wg J.
Schumpetera) jest rozumiana jako:
ś� wprowadzenie do produkcji nowych wyrobów lub
Schumpeter wyróżnia:
też udoskonalanie produktów już istniejących;
1. INWENCJ
 myśl techniczna, która
ś� wprowadzenie nowego lub udoskonalenie
istniejącego procesu produkcyjnego; uzewnętrznia się w postaci wynalazku.
ś� zastosowanie nowego sposobu sprzedaży lub
2. INNOWACJ
 przekształcenie inwencji
zakupu;
w produkt technologiczny oraz
ś� otwarcie nowego rynku;
rozprzestrzenianie w skali
ś� zastosowanie nowych surowców lub
przedsiębiorstw, gałęzi, gospodarki/ek
półfabrykatów;
(dyfuzja)
ś� wprowadzenie nowej organizacji produkcji.
3. IMITACJA
- naśladownictwo
36 37
4
2010-05-13
Innowacyjność, czyli kreatywność ekonomiczna
Innowacje techniczne można podzielić na:
jest elementem mechanizmu
ś� innowacje produktowe  nowe produkty
gospodarczego ale w swej istocie
ś� innowacje procesowe  nowe procesy
społecznej stanowi składową część
wytwarzania
ludzkich zachowań.
Jest bezpośrednim ekonomicznym
wyrazem kultury.
38 39
1. Krótkofalowy  wzrost innowacyjności
odtwórczej.
2. Długofalowy  wzrost innowacyjności
właściwej.
40
5