50
technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego
Elektromonter
Ocena ryzyka zawodowego elektromontera została wykonana metodą RISK SCORE. Metoda RISK
SCORE jest metodą trójparametrową, w której szacuje się skutki zdarzenia S, ekspozycję na zagro-
żenie E i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P. Parametry S i E szacowane są na 6 pozio-
mach, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P szacowane jest na 7 poziomach. Parametrom
przypisuje liczby majÄ…ce charakter wag oceniajÄ…cych ich znaczenie. Praca w systemie zmianowym.
Iwona Romanowska-SÅ‚omka
Charakterystyka stanowiska
Do obowiązków elektromontera należy: naprawa, konserwacja i wykonywanie instalacji elektrycznych i elektronicznych na terenie
zakładu i u zleceniodawcy. Pracownik demontuje i montuje urządzenia elektryczne u zleceniodawcy, kontroluje odczyty urządzeń
pomiarowych zainstalowanych na instalacjach produkcyjnych. Okresowo obsługuje i naprawia narzędzia ręczne o napędzie elek-
trycznym. Wykonuje badania kontrolne instalacji elektrycznych. Okresowo pracuje na wysokości, w kanałach i wykopach, często
w pobliżu maszyn drogowych. Wszystkie prace wykonuje przy wyłączonym napięciu.
Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku elektromontera
Zagrożenie y
ródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami
Grupa ryzyka Droga zakażenia Przechowywanie dokumentów
Zagrożenia biologiczne
Wirus Flaviviridae (kleszczowe Wykonywanie prac w zadrzewionym Zapalenie mózgu, gorączka Tępienie kleszczy, repelenty
zapalenie mózgu) terenie
gr. 3, szczepienie Kleszcze Nie
Ukłucie kleszczy
Borrelia spp Wykonywanie prac w zadrzewionym GorÄ…czki nawracajÄ…ce, borelioza Szybkie usuwanie kleszczy, repelenty,
terenie badania profilaktyczne
gr. 2, brak szczepień Ukłucie kleszczy Nie
Clostridium tetani Gleba Tężec, działanie toksyczne Szczepienia, szybkie opatrywanie ran,
Laseczka tężca T podawanie anatoksyny tężcowej po
skaleczeniach
gr. 2, szczepienie Bezpośrednia (przyranne) Nie
Zagrożenie y
ródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
Upadek na tym samym Nierówne śliskie powierzchnie, bałagan Potłuczenia, złamania Wzmożona uwaga, odpowiednie obuwie,
poziomie na stanowisku utrzymanie porzÄ…dku
Upadek na niższy poziom Wykonywanie pracy na wysokości Potłuczenia, złamania, Przestrzeganie przepisów, środki ochrony
(drabiny, podesty, rusztowania, praca wstrząśnienie mózgu indywidualnej, sprzęt w dobrym stanie
na podnośniku, upadek do wykopów technicznym, wygrodzenie i oznakowanie
i kanałów wykopów, wzmożona uwaga
Uderzenie o nieruchome Wyposażenie warsztatu i praca w Potłuczenia, złamania Wzmożona uwaga, utrzymanie porządku
przedmioty terenie
Kontakt z szorstkimi Narzędzia, naprawiane wyposażenie Skaleczenia rąk Wzmożona uwaga, środki ochrony
i ostrymi powierzchniami indywidualnej
Pochwycenie przez Narzędzia z napędem elektrycznym Amputacje palców, Przestrzeganie przepisów, uwaga
poruszające się części zmiażdżenia, skaleczenia
urządzeń
Zmienne warunki Praca w terenie Omdlenia, udary, oparzenia Odpowiednie ubranie w zimie i w lecie,
atmosferyczne (wysokie słoneczne, nowotwory skóry, napoje
i niskie temperatury) przeziębienia, odmrożenia
8/2006
51
Zalanie wodą Praca w wykopie Śmierć przez utopienie Przestrzeganie przepisów i procedur,
zabezpieczenie wykopów
Zasypanie Praca w wykopie Złamania, śmierć przez Przestrzeganie przepisów i procedur,
uduszenie lub przygniecenie zabezpieczenie wykopów
Zadziałanie sił przyrody Wyładowania atmosferyczne Śmierć Unikanie przebywania w czasie burzy na
otwartej przestrzeni
Przeciążenie układu ruchu Transport ręczny i zmechanizowany, Choroby układu ruchu Przestrzeganie przepisów dotyczących
(dynamiczne) podnoszenie, przesuwanie norm dz
wigania, szkolenia
Przeciążenie układu ruchu Praca w wymuszonej pozycji Choroby układu ruchu Ograniczanie ekspozycji, przerwy w pracy
(statyczne)
Hałas Praca urządzeń Uszkodzenie narządu słuchu Środki ochrony indywidualnej
Kontakt z energią Prace przy urządzeniach elektroenerge- Śmierć lub inne skutki Przestrzeganie procedur, stosowanie
elektryczną tycznych, używanie niesprawnych tech- porażenia odpowiednich narzędzi i środków ochrony,
nicznie urządzeń elektrycznych. Uszko- wzmożona uwaga
dzone instalacje i urzÄ…dzenia elektryczne
Porażenie łukiem Prace przy urządzeniach Poparzenie, kalectwo, śmierć Przestrzeganie procedur, stosowanie
elektrycznym elektroenergetycznych odpowiednich narzędzi i środków ochrony,
wzmożona uwaga
Pole elektromagnetyczne Przebywanie pracownika w strefach Choroby układu nerwowego, Ograniczenie ekspozycji
niebezpiecznych o ograniczonym czasie choroby nowotworowe
przebywania
Pożar Pożar okablowania na skutek błędów Poparzenie termiczne, śmierć Przestrzeganie procedur, uwaga
wykonania i eksploatacji, brak
właściwych zabezpieczeń obwodów, zły
stan izolacji.
Kontakt z gorącymi Prace narzędziami z napędem Poparzenie termiczne Wzmożona uwaga
powierzchniami spalinowym, brak osłon na gorących
elementach maszyn i urządzeń
Przygniecenie, potrącenie, Prace w pobliżu drogowego sprzętu Śmierć, ciężkie uszkodzenie Wytyczenie stref bezpieczeństwa, uwaga
pochwycenie zmechanizowanego ciała
Substancje i preparaty Oleje i smary Alergia skórna, astma Środki ochrony indywidualnej
chemiczne uczulajÄ…ce
Stres Wytężona uwaga, praca przy Nerwice, psychozy, Szkolenia w kierunku odreagowania
urzÄ…dzeniach energetycznych pod zaburzenia snu, choroby stresu
napięciem układu pokarmowego
Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą RISK SCORE. W metodzie RISK
SCORE wartoÅ›ciowanie ryzyka opisuje wyrażenie: R = S × E × P, gdzie: S  możliwe skutki, E  ekspozycja na zagrożenie, P  praw-
dopodobieństwo wystąpienia zdarzenia.
Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku elektromontera
Zagrożenie Możliwe skutki Ekspozycja Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko
Zagrożenia biologiczne
Wirus Flaviviridae S = 3 Åšrednie E = 2 P = 0,5 R = 3 Akceptowalne
(kleszczowe zapalenie
Absencja Okazyjna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
mózgu)
Borrelia spp S = 3 Åšrednie E = 2 P = 0,5 R = 3 Akceptowalne
Absencja Okazyjna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Clostridium tetani S = 15 Bardzo duże E = 2 P = 0,5 R = 15 Akceptowalne
Laseczka tężca
Jedna ofiara śmiertelna Okazyjna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
Upadek na tym samym S = 3 Åšrednie E = 6 P = 1 R = 18 Akceptowalne
poziomie
Absencja Codzienna Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola
Upadek na niższy poziom S = 15 Bardzo duże E = 3 P = 0,5 R = 22,5 Małe
Jedna ofiara śmiertelna Sporadyczna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Uderzenie o nieruchome S = 1 Bardzo małe E = 6 P = 3 R = 18 Akceptowalne
przedmioty
Udzielenie pierwszej pomocy Codzienna Praktycznie możliwe Wskazana kontrola
Kontakt z szorstkimi, S = 1 Bardzo małe E = 3 P = 3 R = 9 Akceptowalne
ostrymi powierzchniami
Udzielenie pierwszej pomocy Sporadyczna Praktycznie możliwe Wskazana kontrola
Pochwycenie przez S = 3 Åšrednie E = 3 P = 1 R = 9 Akceptowalne
poruszające się części urzą-
Absencja Sporadyczna Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola
dzeń
8/2006
52
Zmienne warunki S =3 Åšrednie E = 2 P = 1 R = 6 Akceptowalne
atmosferyczne (wysokie
Absencja Okazyjna Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola
i niskie temperatury)
Zalanie wodą S = 15 Bardzo duże E = 2 P = 0,5 R = 15 Akceptowalne
Jedna ofiara śmiertelna Okazyjna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Zasypanie S = 15 Bardzo duże E = 2 P = 0,5 R = 15 Akceptowalne
Jedna ofiara śmiertelna Okazyjna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Zadziałanie sił przyrody S = 15 Bardzo duże E = 2 P = 0,2 R = 6 Akceptowalne
Jedna ofiara śmiertelna Okazyjna Możliwe do pomyślenia Wskazana kontrola
Przeciążenie układu ruchu S = 7 Duże E = 3 P = 1 R = 21 Małe
(dynamiczne)
Ciężkie uszkodzenie ciała Sporadyczna Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola
Przeciążenie układu ruchu S = 7 Duże E = 6 P = 1 R = 42 Małe
(statyczne)
Ciężkie uszkodzenie ciała Codzienna Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola
Hałas S = 7 Duże E = 3 P = 1 R = 21 Małe
Ciężkie uszkodzenie ciała Sporadyczna Mało prawdopodobne, możliwe Potrzebna kontrola
Kontakt z energią S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,5 R = 45 Małe
elektrycznÄ…
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Porażenie łukiem S = 15 Bardzo duże E = 3 P = 0,5 R = 22,5 Małe
elektrycznym
Jedna ofiara śmiertelna Sporadyczna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Pole elektromagnetyczne S = 7 Duże E = 3 P = 0,5 R = 10,5 Akceptowalne
Ciężkie uszkodzenie ciała Sporadyczna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Pożar S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,5 R = 45 Małe
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Kontakt z gorÄ…cymi S = 3 Åšrednie E = 3 P = 1 R = 9 Akceptowalne
powierzchniami
Absencja Sporadyczna Mało prawdopodobne, możliwe Wskazana kontrola
Przygniecenie, potrącenie, S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,5 R = 45 Małe
pochwycenie
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Substancje i preparaty S = 7 Duże E = 3 P = 0,5 R = 10,5 Akceptowalne
chemiczne uczulajÄ…ce
Ciężkie uszkodzenie ciała Sporadyczna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Stres S = 7 Duże E = 3 P = 0,5 R = 10,5 Akceptowalne
Ciężkie uszkodzenie ciała Sporadyczna Tylko sporadycznie możliwe Wskazana kontrola
Uwagi Ryzyko R = 15  akceptowalne, wskazana
Niebezpieczne drogi
Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze kontrola, aby ryzyko pozostało na tym
środowiskiem pracy. Dla takich samych samym poziomie.
Niebezpieczne nie tylko dlatego, że zda-
stanowisk, ale w różnych warunkach
rza się na nich dużo wypadków komu-
pracy zagrożenia i poziom ryzyka mogą Ryzyko związane z kontaktem z energią
nikacyjnych. Także podczas budowy
być różne. Szacując stopień szkód zagro- elektryczną. y
ródłem zagrożenia jest pra-
nowych dróg czy remontów starych,
żenia przyjmuje się możliwe największe ca przy urządzeniach elektroenergetycz-
wielu pracowników odnosi obrażenia.
skutki. W szacowaniu prawdopodobień- nych.
stwa skutków należy wziąć pod uwagę Możliwe skutki S = 15  jedna ofiara
Mówili o tym przedstawiciele Okręgowe-
warunki pracy, zdarzenia, jakie miały śmiertelna.
go Inspektoratu Pracy z Krakowa i mało-
miejsce w  przeszłości , zachowania Ekspozycja E = 6  codzienna.
polskiej policji na konferencji zorganizo-
pracownika itp. Po wiedzę można się- Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 0,5
wanej 29 czerwca br. w siedzibie regio-
gnąć do danych statystycznych, obser-  tylko sporadycznie możliwe  w ciągu
nalnego oddziału Generalnej Dyrekcji
wacji itd. 10 lat było jedno takie zdarzenie.
Dróg Krajowych i Autostrad. Inspektorzy,
Ryzyko R = 45  małe, potrzebna kontro- prowadzący kontrole na budowach dróg,
Przykłady: la, aby ryzyko pozostało na tym samym
stwierdzają m.in. brak zabezpieczeń,
Ryzyko zwiÄ…zane z clostridium tetani poziomie.
n które zapewniałyby bezpieczeństwo za-
(laseczką tężca). y
ródłem zagrożenia jest
równo pracownikom, jak i osobom po-
kontakt z glebą zanieczyszczoną odcho- dr inż. Iwona Romanowska-Słomka stronnym  często przez place budów
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej
dami krów, koni itp.
odbywa się ruch kołowy i pieszy.
we Wrocławiu
Możliwe skutki S = 15  jedna ofiara
OIP w porozumieniu z policjÄ… prowadzi
śmiertelna.
program prewencyjny  Bezpieczeństwo
Ekspozycja E = 2  okazyjna.
przy budowie dróg w Małopolsce . Inspek-
Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 0,5
torzy będą informować i doradzać, ale
 tylko sporadycznie możliwe  nie było
w przypadku powtarzających się naruszeń
takiego zdarzenia.
przepisów bhp  surowo karać. (kr)
n
8/2006