2999072778

Decyzje można podzielić na operacyjne i strategiczne - kryterium stanowi tu horyzont czasowy, a podział ten prowadzi do wyróżnienia modeli operacyjnych i strategicznych.

O modelach operacyjnych mówimy wówczas, gdy podejmujemy decyzje o krótkim horyzoncie czasu, zazwyczaj cechujące się dużym stopniem powtarzalności.

O modelach strategicznych mówimy, gdy podejmujemy decyzje o dalekosiężnych następstwach. Konstrukcja tych modeli napotyka wiele trudności, związanych z kwantyfikacją słabo ustrukturalizowanego procesu decyzyjnego. Kwantyfikacja pozwala na systematyczny przegląd zbioru możliwych do podjęcia decyzji i umożliwia - choć czasami tylko w przybliżonej formie - analizę konsekwencji rozpatrywanych decyzji.

Ze względu na liczbę kryteriów oceny problemy wyboru optymalnych decyzji możemy podzielić na: problemy optymalizacji jednokryterialnej oraz problemy optymalizacji wielokryterialnej.

Problemy optymalizacji jednokryterialnej opisują sytuację, w której decydent w podejmowaniu decyzji kieruje się jednym kryterium. Są to sytuacje typowe dla działań rutynowych. W przypadku decyzji strategicznych, słabo strukturalizowanych, podejmowanych często przez wielu decydentów, trzeba wykorzystać modele optymalizacji wielokryterialnej.

Ze względu na typ relacji zachodzących między wielkościami, na które decydent ma wpływ (zmiennymi), wyróżniamy problemy liniowe oraz problemy nieliniowe. Modele liniowe w metodach ilościowych występują najczęściej z uwagi na łatwość formułowania modeli decyzyjnych (opisywania ich w postaci funkcji liniowych) i stosunkowo dobrze opisane techniki obliczeniowe. Wiele problemów decyzyjnych wchodzących w zakres badań operacyjnych jest rozwiązywanych właśnie za pomocą metod programowania liniowego.

Metody programowania nieliniowego bardziej realistycznie opisują modelowanie złożonych procesów decyzyjnych, jednak ich rozwiązanie jest znacznie trudniejsze. W podręczniku tym ograniczymy się głównie do modeli decyzyjnych opartych na liniowych zależnościach.

Ze względu na typ zmiennych decyzyjnych wyróżnimy problemy ze zmiennymi ciągłymi i problemy ze zmiennymi dyskretnymi. Programowanie liniowe w liczbach całkowitych (przedstawione w dalszych rozdziałach tej książki) jest jednym z przykładów programowania dyskretnego.