3132015191

3.    Świadomość metodologii literaturoznawczych i językoznawczych

Na lekcji ma nastąpić spotkanie z tekstem, by poznać mentalność człowieka zarówno współczesnego jak i historycznego, człowieka z bliższej i dalszej przeszłości. Inaczej mówiąc, spotkania te mają doprowadzić do uświadomienia, że cała wiedza o człowieku, jego emocjach, kulturze, o jego namiętnościach - a zatem o tym wszystkim, co każdego z nas najżywiej interesuje - zapisana jest w literaturze. Czytanie literatury jest zatem poszukiwaniem wiedzy o mentalności człowieka poprzednich epok, wiedzy

0    niezmienności myślenia w kwestiach natury moralnej, wiedzy o namiętnościach wielkich

1    pozytywnych, takich jak: miłość, wiara, ale i o tych niszczących, jak: żądza władzy, nienawiść, zazdrość, nietolerancja itd.

Lekcje polskiego mogą być zatem spotkaniem z literaturą, by poznać samego siebie -podstawę tak rozumianego procesu dydaktycznego stanowić będzie hermeneutyka jako filozofia kultury. Ale to tekst literacki ma być „zwierciadłem” i „weryfikatorem” uczniowskich rozpoznań, dlatego uczeń musi nauczyć się rozpoznawać strukturalne elementy utworu i wnioskować o ich funkcji. Elementy struktury będą także „otwierały” drogę odniesień do kontekstów i badania intertekstualnych oraz intersemiotycznych relacji. W ten sposób wskazujemy elementy kolejnych metodologii, których świadomość bliska powinna być nauczycielowi, są to: hermeneutyka, kognitywizm, intertekstualność oraz intersemiotyka podbudowane strukturalizmem.

4.    Analiza i interpretacja w kontekście matury

A zatem podstawę powodzenia ucznia na maturze stanowić będzie starannie przemyślany i dokładnie zaplanowany proces dydaktyczny, nastawiony na nauczanie myślenia analitycznego, by budować uogólniające wnioski. Myślenie ma być logiczne, samodzielne, może czasem kontrowersyjne, ale prowadzące do budowania otwartości na dzieło literackie. Tak tłumaczymy podmiotowe traktowanie ucznia. Ta podmiotowość wyraża się także w tym, że każdy młody człowiek ma prawo do jakiegoś wyrażenia siebie w samym procesie interpretacji. Musi wszakże wiedzieć, że nie jego ,ja” w prezentacji tekstu jest najważniejsze, lecz ,ja” samego tekstu. Ważne jest bowiem poszukiwanie sensu, rozwiązywanie zagadki, umiejscawianie w kontekstach, na które tekst się otwiera. Interpretacja będzie zatem rodzajem „negocjacji sensu”, który pojawi się na przecięciu ,ja” tekstowego i „ja” interpretatora. A ta sprawność będzie bardzo przydatna, nie tylko jako umiejętność sprawdzana w trakcie egzaminu maturalnego, lecz przede wszystkim konieczna w dorosłym życiu.

5