3184153147

498 K. KONOPKA [8]

II. Niehemowe związki pośredniczące w transporcie żelaza

II-l. Transfcrryna

Wyniki wielu prac nasuwają przypuszczenie, że po przyłączeniu się do receptorów powierzchniowych błony komórkowej kompleks Tf—Fe—C0₃“-przechodzi na drodze endocytozy do wnętrza komórki (1, 31, 56, 57). W procesie tym biorą udział strukturalne składniki błon komórkowych: mikro-kanaliki i białka tubulino—podobne. Zmiana struktury mikrokanalikowej komórek erytroidalnych królika pod wpływem winblastyny powoduje zahamowanie pobierania transferryny i żelaza (58).

Stosując metodę autoradiografii, wykazano, że około 40°/o transferryny związanej z retikulocytami znajduje się wewnątrz krwinek (57). Marti-nez-Medellin i Schulman (31) ilość związanej transferryny ocenili na 50—60%. Autorzy ci uważają, że cytoplazma i stroma retikulocy-tów nie zawiera innych specyficznych niehemowych związków żelaza, pełniących funkcję transportującą.

Przebadano wpływ związków chelatujących na pobieranie żelaza przez retikulocyty (2). Stwierdzono, że 2,2’-dwupirydyna i 1,10-fenantrolina blokują całkowicie ten proces, natomiast EDTA i cytrynian nie wywierały wpływu nawet w stężeniu 5mM. Wynika z tego, że współzawodniczyć z transferryną mogą chelatory o dużej zdolności wiązania żelaza, głównie dwuwartościowego.

II-2. Fcrrytyna

Badania wielu autorów (33, 34, 35, 59, 60) wskazywały na obecność fer-rytyny w komórkach erytroidalnych. Cząsteczki ferrytyny mogą być syntetyzowane na rybosomach cytoplazmatycznych w pobliżu błony komórkowej erytroblastów. Jest to tzw. ferryty na stromy, której powstawanie pobudzane jest nadmiernym nagromadzeniem się żelaza w komórce (60a) Ponadto ferryna może być pobierana na drodze pinocytozy z makrofagów układu siateczkowo-śródbłonkowego. Nie udało się potwierdzić wysuwanych początkowo sugestii o roli ferrytyny w wewnątrzkomórkowym transporcie żelaza (17, 34, 35).

II-3. Wewnątrzkomórkowe swoiste akceptory żelaza

Akceptorom żelaza przypisuje się rolę przenośników żelaza w obrębie' komórki a w zależności od postulowanej roli transferryny mają one być różnie umiejscowione w schemacie transportu (Ryc. 7). Poza cytoplazma-tycznymi akceptorami żelaza (A i B, Ryc. 7) sugerowano także obecność w stromie retikulocytów makrocząsteczki pośredniczącej w transporcie że-