3220342740

Rys. 1. Złom zmęczeniowy

1-    ognisko

2-    strefa pęknięcia zmęczeniowego z liniami spoczynku

3-    strefa pęknięcia doraźnego

Wygląd złomu zmęczeniowego zależy od rodzaju i wielkości obciążeń zmęczeniowych, jakie spowodowały zniszczenie. Dzięki tej zależności na podstawie obserwacji mikroskopowych złomu można odtworzyć charakter obciążeń oraz ustalić położenie ogniska pęknięcia. O wartości naprężenia zmiennego decyduje wielkość pola powierzchni strefy pęknięcia zmęczeniowego. Im mniejsza jest ta strefa pęknięcia zmęczeniowego w porównaniu ze strefą pęknięcia doraźnego tym w iększa jest wartość naprężenia zmęczeniowego. Duże pole powierzchni strefy pęknięcia zmęczeniowego (bardziej wygładzonej), świadczy o małym naprężeniu malej prędkości rozprzestrzeniania pęknięcia.

-badania makroskopowe zużytych i zniszczonych materiałów:

-dzięki tego rodzaju badaniom istnieje możliwość określenia stopnia zużycia eksploatacyjnego jakościowego i ilościowego części. Zmiany te dotyczą wymiarów geometrii, masy i składu chemicznego, struktury i stanu naprężeń, obejmując swym zasięgiem przede wszystkim warstwy przypowierzchniowe, a niekiedy cale części.

Zużyciem nazywamy trwale, niepożądane zmiany zachodzące w czasie eksploatacji w sposób ciągły w wyniku, czego okres wykonywanej przez dane urządzenie pracy stopniowo wyczerpuje się.

Część nadająca się do dalszej eksploatacji to część uszkodzona natomiast część przeznaczona do kasacji to część zniszczona.

Tnmłością nazywamy odporność materiału na zużycie (postępujące niszczenie powierzchni pod działaniem otoczenia, przy stabilności struktury w warunkach pracy elementu). W odróżnieniu od zjawisk wytrzymałościowych powodujących de kohezję, zużycie powoduje uszkodzenie pow ierzchni i tylko w szczególnych przypadkach w połączeniu ze zmianami struktury może być przyczyną pęknięcia. Wraz z uszkodzeniem powierzchni rośnie jej chropowatość i zmniejszają się wymiary przekrojów elementu, czyli powiększa opon tarcia, stw arza nadmierne luzy i drgania oraz generuje dodatkowe naprężenia.

Na tnvalość materiału zasadniczy wpływ wywiera stabilność mikrostruktury' a także stan naprężeń, geometria powierzchni, właściwości fizykochemiczne (adhezja, adsorpcja) w warstwie wierzchniej.

W zależności od zjaw iska pow oduiacego zniszczenie wyróżnia sie:

-zużycie cierne pow odowane tarciem;

-zużycie kawitacyjne powodowane kaw itacją;

-zużycie korozyjne powodowane agresywnym działaniem środowiska.