3547343989

44

M. Suwała

1.    WPROWADZENIE

Udział drewna pozyskiwanego w rębniach złożonych w Lasach Państwowych zwiększa się - w 2000 r. wyniósł 10,3% (Leśnictwo, Rocznik statystyczny, 2001). Największe znaczenie ma rębnia częściowa i stopniowa, mniejsze - przerębowa.

W Polsce do pozyskiwania drewna w rębniach złożonych stosuje się głównie metodę dłużycową, rzadziej całej strzały z użyciem pilarki do ścinki, okrzesywania i wyróbki oraz skiderów linowych, ciągników rolniczych i koni do zrywki. Pozyskiwanie drewna cechuje się stosunkowo małą wydajnością pracy, a więc także dużymi kosztami jednostkowymi.

Badania porównawcze procesów technologicznych podejmowane były bardzo rzadko, zarówno w kraju, jak i za granicą. Zastosowanie maszyn wielooperacyjnych jest jeszcze problematyczne w rębniach złożonych w drzewostanach z udziałem drzew gatunków liściastych, o dużych wymiarach i twardym drewnie. Przesłanki wynikające z badań w innych kategoriach cięć wskazują jednak na możliwość racjonalizacji cięć przez zastosowanie procesów technologicznych z zakresu metody drewna krótkiego z użyciem pilarki i forwardera.

2.    PRZEGLĄD LITERATURY

Literatura prezentująca wyniki badań porównawczych różnych procesów technologicznych pozyskiwania drewna w rębniach złożonych jest bardzo uboga. Nieco więcej uwagi poświęca się porównaniu poszczególnych rębni. Zdecydowano się przedstawić także wybrane wyniki z uwzględnieniem harwestera, choć w niniejszej pracy nie przewiduje się jego zastosowania.

Przeprowadzone w Kanadzie badania PHILLIPS’a (1996) obejmowały określenie kosztów pozyskiwania drewna w drzewostanach choiny kanadyjskiej w rębni zupełnej z pozostawieniem grup drzew, gniazdowej i częściowej w porównaniu ze zrębem zupełnym. Ścinkę wykonano pilarką lub maszyną ścinkową, a zrywkę na-siębiemą forwarderem. Stwierdzono, że koszt jednostkowy obejmujący ścinkę i zrywkę był większy w rębni zupełnej z pozostawieniem grup drzew oraz gniazdowej o 10% (odpowiednio 7,87 CAD/m³ i 7,88 CAD/m³), a w rębni częściowej o 38% (9,92 CAD/m³), niż na zrębie zupełnym (7,19 CAD/m³). RlCHARDSON i GlNGRAS (1995), także na podstawie badań przeprowadzonych w Kanadzie, przedstawili koszty pozyskiwania drewna w rębni częściowej i zupełnej z użyciem pilarki do ścinki i wyróbki oraz skidera linowego (Caterpilar 518) do zrywki. W tym przypadku koszt wyniósł w rębni częściowej 8,31 CAD/m³, a w zupełnej * Pracę wykonano w ramach tematu BLP-987 na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych