365605614

Jednocześnie gospodarka światowa dotknięta wstrząsami energetycznymi weszła w okres ostrej recesji i inflacji. Efektem tych niekorzystnych wydarzeń były narastające nierównowagi płatnicze wielu krajów rozwijających się. Sprawiło to, że Fundusz z instytucji, nastawionej na dostarczanie pomocy kredytowej krajom uprzemysłowionym, stał się organizacją skupiającą swoją uwagę na przywracaniu równowagi płatniczej w krajach rozwijających się⁴⁶.

Odpowiedzią Funduszu na pierwszą falę wzrostu cen ropy naftowej, jaka miała miejsce w roku 1973, było uruchomienie w latach 1974-75 tzw. kredytów naftowych (oil facilites). MFW aktywnie włączył się w proces recyrkulacji petrodolarów, pożyczając środki od krajów naftowych i wykorzystując je na udzielanie kredytów krajom, których bilanse płatnicze w wyniku wzrostu cen ropy naftowej znalazły się w stanie głębokiego niezrównoważenia. Ogółem w latach 1974-75 MFW pożyczył od 8 krajów naftowych 5 mld USD. Z kredytów naftowych skorzystało łącznie 55 krajów⁴⁷.

Cechą charakterystyczną działalności kredytowej MFW od wczesnych lat 70. aż do połowy lat 80. był fakt, że w znacznym stopniu była ona finansowana ze środków pożyczonych przez Fundusz. Szacuje się, że 40-60% kredytów udzielonych przez MFW w tym okresie pochodziło ze środków, które Fundusz uzyskał w ramach różnego rodzaju pożyczek od rządów lub banków centralnych. Sytuacja taka wynikała m.in. z bardzo szybko rosnącego popytu na środki z Funduszu, który to z powodu relatywnie niskich podwyżek wysokości kwot członkowskich zatwierdzonych w latach 70., nie mógł zostać w pełni zaspokojony wyłącznie z zasobów własnych MFW⁴⁸.

W latach 70. pojawiły się pierwsze w historii MFW kredyty preferencyjne, dostępne dla krajów rozwijających się o niskim poziomie dochodu, po obniżonej stopie procentowej. Obniżenie oprocentowania było możliwe dzięki specjalnym rachunkom subwencyjnym powstałym najczęściej ze specjalnych wpłat dokonywanych przez kraje uprzemysłowione lub kraje naftowe. Oil Facility Subsidy Account (1975-1983) umożliwiał udzielanie tańszych kredytów w ramach udogodnień naftowych, a Supplementary Financing Facility Subsidy Account (1979-1984) w ramach udogodnień uzupełniających. Od roku 1976 kraje rozwijające się o niskim poziomie dochodu mogły również uzyskiwać z Funduszu, na przezwyciężenie trudności w bilansach płatniczych, niskooprocentowane

⁴⁶T. Michałowski, Pomoc kredytowa MFW w świetle przemian zachodzących w gospodarce światowej, op. cit., s. 5

⁴⁷    Ibidem.

⁴⁸    Financial Organization and Operations of the IMF, Pamphlet Series, No. 45, IMF, Washington, D.C. 2001. s. 76. cyt. za T. Michałowski. Pomoc kredytowa MFW w świetle przemian zachodzących w gospodarce światowej, op. cit., s. 6

18