3685106209

INŻ. MECH. JOZEF KRÓL

ZIEMIE WSCHODNIE W LICZBACH

W obliczu tragicznego konfliktu o ziemie wschodnie będzie rzecz:¹, pożyteczną uprzytomnić sobie ich rolę w gospodarstwie spólccznem Polski przedwojennej. Postaramy się przedstawić ważniejsze dane oparte na “Małym Roczniku Statystycznym z 1939 r.” Pod nazwij “ziemie wschodnie" rozumieć będziemy 6 województw — wileńskie, nowogrodzkie, poleskie, wołyńskie, stanisławowskie i tarnopolskie.

Struktura społeczna. Na obszerze tym, który stanowi 40.6% całości R.P. znajdowały się 123 miasta z ogólnej ilości Cli, czyli 20.3% oraz ijowiatów, czyli 25% całości. Według spisu ludności z 1931 r. ziemie te liczyły 8.3 milj. mieszkańców, z czego tylko 1.3 rnilj. w miastach a 7.3 na wsi. Samodzielnych gospodarstw rolnych było tam 3.244 tys. a liczba pracowników najemnych, wszelkiej kategorji, wynosiła 783 tys. Przeciętna wielkość gromady miejskiej wynosiła ok. 11 tys. mieszkańców. Podział narodowościowy, wyznaniowy i kulturalny ludności tych obszerów nie był jednolity, jak wskazuje poniższa tabela:

Województwo jęz. ojcz. polski wyzn. rzym.-kat. anaifabeci

Wileńskie	59.7%	62.5%	29.1%-
Nowogrodzkie	52.4 ”	40.2 ”	34.9 ^w
Poleskie	14.5 ”	11.1 ”	48.+ ”
Wołyńskie	16.6 ”	15.7 ”	47.8 ”
Stanisławowskie	22.4 ”	16.6 "	86.6 ”
Tarnopolskie	49.3 ”	36.7 ”	29.8 ”

W roku szk. 1937-38 szkolnictwo początkowe na tych ziemiach, w stosunku do całej Polski, obejmowało 26%' uczniów, natomiast szkolnictwo ogólnokształcące stanowiło tylko 17.2% ogółu. Ktoś może powiedzieć, że raczej wskazane byłyby szkoły zawodowe na tym terenie. Otóż liczba uczniów szkół zawodowych, była stosunkowo jeszcze mniejsza, bo sięgała 15.8% całości. Wydaje się, że istniejące szkolnictwo nie odpowiadało potrzebom ludności tych ziem.

Poprzednie zestawienie wskazuje, że bardzo duża część ludności była wyznania niekatolickiego, głównie prawosławnego i mojżeezowe-go. 'Zobaczmy więc jak przedstawiała się opieka religijna nad ludnością niekatolicką, przez zanalizowanie wydatków M.W. i O. P. na poszczególne wyznania. Ostatnie dane za lok 1988-39 (odzwierciacflują stałą i zupełnie określoną politykę) wskazują, że 89% budżetu pochłaniał kościół Rzym.-katolicki. Prawosławni, tórych ogółem było w Polsce 11.8% uczestniczyli tylko w 6.5% wydatków M.W. i Ó.P. a żydzi, którzy stanowili 9.8%' ogółu ludności otrzymywali tylko 0.8% z wydatków preliminowanych w budżecie M.W. i O.P. Trudno przypuszczać, aby zbyt przejrzysta polityka oświatowa i wyznaniowa M.W. i O.P. napawają niepolską część ludności ziem wschodnich wielkomocarstwowym entuzjazmem. Jakże daleko polityka ta odbiegała od pięknego hasła Jagiellonów "wolni z wolnymi, równi z równymi”.

>

26