Tabela 4. Klasyfikacja pestycydów wg WHO
LDso dla szczura [mg kg-1 m.c] |
Klasa toksyczności (numer) | |||
doustnie |
naskórnie | |||
stałe |
ciekle |
stałe |
ciekłe | |
<5 |
<20 |
<10 |
<40 |
niezwykle toksyczna (la) |
5-50 |
20-200 |
10-100 |
40-400 |
bardzo toksyczna (Ib) |
50-500 |
200-2000 |
100-1000 |
400-4000 |
średnio toksyczna (II)' |
>500 |
>2000 |
>1000 |
>4000 |
mało toksyczna (III) |
Środki ochrony roślin zaliczane są do substancji chemicznych o wysokim stopniu zagrożenia toksykologicznego, dlatego powinny być stosowane w sposób bezpieczny. Pestycydy używane w danym kraju podlegają rejestracji poprzedzonej licznymi badaniami dotyczącymi m.in.: stosowania (dawki, techniki), skuteczności, pozostałości pestycydów, działania toksycznego oraz oszacowania zagrożeń dla środowiska. W Polsce decyzję o rejestracji podejmuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, lista środków dopuszczonych do użycia jest ogłoszona w Dzienniku Ustaw tego Ministerstwa.
W procedurze rejestracji pestycydów oprócz wspomnianej Ustawy o ochronie roślin [12] wykorzystuje się przepisy prawne oparte na Ustawie o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 roku [13]. Przepisy te klasyfikują substancje chemiczne pod względem zagrożeń dla zdrowia i środowiska z określeniem kategorii zagrożenia. Innymi rozporządzeniami dotyczącymi tej ustawy są karty charakterystyki, kryteria i sposoby klasyfikacji, sposób oznakowania opakowań substancji i preparatów chemicznych oraz wykaz substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznaczeniem [7-10]. Wszystkie informacje dotyczące bezpiecznego stasowania pestycydów znajdują się na etykiecie (instrukcja stosowania). Na opakowaniu środka oraz etykiecie powinna znajdować się nazwa preparatu, informacja o formie użytkowej (np. DP - proszek do opylania, Al - ciecz, FK - świeca fumigacyjna, EO - emulsja w-o, WS - proszek do mokrego zaprawiania) oraz informacje o potencjalnym zagrożeniu wynikającym z użytkowania pestycydu: symbole i napisy: T+, T, Xn, R, S, U (substancje utleniające), E (wybuchowe), C (żrące), I (drażniące), A (uczulające), Ft (toksyczna dla płodu), Sk (wchłaniająca się przez skórę).
Podstawowe symbole dotyczące ryzyka ze strony substancji niebezpiecznych oznakowane są literą R (Risk) i liczbami określającymi jego rodzaj (64 liczby). Podstawowe symbole dotyczące zasad postępowania z substancjami niebezpiecznymi oznakowane są literą S (Safety) i liczbami szczegółowo określającymi te zasady (62 liczby), np. R25 - działa toksycznie w razie spożycia, S4 - nie przechowywać w pomieszczeniach mieszkalnych.
Podsumowując, bezpieczne używane środków ochronny roślin obliguje użytkowników do: konieczności stosowania się do zleceń podanych na etykietach preparatu, przestrzegania okresu prewencji i karencji, odpowiedniego przechowywania pestycydów i właściwego postępowania z opakowaniami. Okres prewencji jest to czas po zastosowaniu pestycydu, w którym człowiek i zwierzęta nie powinni stykać się ani przebywać w pobliżu miejsc zastosowania preparatu, natomiast okres karencji to liczba dni lub godzin, która musi upłynąć od ostatniego zabiegu do zbioru w celu spożycia.