3848093530

Tabela 2. Klasyfikacja chemiczna pestycydów i ich charakterystyka

Grupa	Klasa	Trwałość	Rozpuszczalność w wodzie
Insektycydy	chlorowane węgiowododory	duża	wyjątkowo słaba
	piretroidy	krótka	wyjątkowo słaba
	związki fosforoorganiczne	krótka	dobra
	karbaminiany	krótka	dobra
Herbicydy	triazyny	umiarkowana	zależy od pH
	pochodne mocznika	umiarkowana	różna
	pochodne dinitroaniliny	umiarkowana	słaba
	pochodne fenylokarbaminianów	krótka	dobra
Fungicydy	pochodne ditiokarbaminianów	krótka	umiarkowana

Opracowano na podstawie: S.F. Zakrzewski: Podstawy toksykologii środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

1995

W toksykologii podział chemiczny ma ogromne znaczenie, ponieważ znajomość przynależności do określonej grupy umożliwia ocenę współzależności pomiędzy budową i sposobem działania a właściwościami fizykochemicznymi pestycydu. Różne modyfikacje struktury chemicznej pestycydów (np. zmiany podstawników, wprowadzenie lub przenoszenie grup funkcyjnych) mogą wywołać zmiany ich aktywności biologicznej. Określenie relacji między budową pestycydu a jego działaniem toksycznym jest podstawą do zdefiniowania zagrożeń związanych ze stosowaniem tego środka, gdyż oddziaływanie toksyczne na tkankę zależy od właściwości fizykochemicznych związku. Do fizykochemicznych właściwości mających największe znaczenie w aktywności biologicznej związku należą: lipofilność, polarność oraz zdolność do blokownia enzymów.

Podstawowe kryterium w klasyfikacji toksykologicznej stanowi toksyczność ostra związku wyrażona wartością dawki LD50 doustnej i naskórnej w mg/kg m.c. żywego zwierzęcia doświadczalnego. W Polsce zasady dopuszczania środków ochrony roślin do obrotu i stosowania reguluje Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 roku o ochronie roślin [12] wraz z rozporządzeniami wykonawczymi Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które określają szczegółowe zasady wydawania zezwoleń, wykaz substancji aktywnych, których zastosowanie w pestycydach jest zabronione, a także precyzują wymagania dotyczące treści etykiety pestycydu [5,6]. Zasady klasyfikacji pestycydów pod względem toksyczności dla ludzi podano w tabeli 3.

Tabela 3. Klasyfikacja pestycydów

Dawka śmiertelna (LDso) dla szczura lub królika [mg/kg m.c.]		Stężenie śmiertelne (LC50) dla szczura [mg/(dm^3-4h)]	Klasa toksyczności (numer)
doustnie	naskórnie	inhalacyjnie
<25	<50	< 0,025 aerozole, < 0,50 gazy i pary	Bardzo toksyczna T+ (I)
25-200	50-400	0,25 -1 aerozole, 0,50 - 2 gazy i paiy	Toksyczna T (II)
200-2000	400-2000	1-5 aerozole, 2-20 gazy i paiy	Szkodliwa Xn (HI)
>2000	>2000	> 5 aerozole, >20 gazy i pary	Mało szkodliwa (IV)

Źródło: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 marca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad wydawania zezwoleń na dopuszczenie środków ochrony roślin do obrotu i stosowania, Dz.U. z 2002 roku, nr 24, poz. 250 z późn. zm.

Podział pestycydów według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przedstawiono w tabeli 4. Klasyfikacja ta opiera się na podziale pestycydów na 4 grupy zagrożenia i obejmuje stan fizyczny preparatów, ich skład, i główne drogi narażenia.

9