102 S JANKOWSKI
sunięć chemicznych, nieliniowa zależność przesunięć chemicznych od temperatury, duża różnica populacji układu podlegającego wymianie.
Do obliczenia stałych szybkości służą programy iteracyjne [18].
2. WYKORZYSTANIE CZASÓW RELAKSACJI
Wykorzystanie czasów relaksacji w badaniach dynamiki stosunkowo małych cząsteczek organicznych zostało omówione w artykule przeglądowym [19]. Przedstawione tam metody obejmują badanie koalescencji czasów relaksacji Tx, pomiar zależności czasów relaksacji T2 w funkcji częstości powtarzania impulsów metodą CPMG oraz zastosowanie czasów relaksacji T .
O wpływie procesów wymiany na wartość eksperymentalnej stałej T2 wspomniano już wcześniej przy omawianiu metody pełnej analizy kształtu linii. Na podstawie przebiegu zależności r2(eksp) od odstępu czasowego pomiędzy impulsami 180° można wyznaczyć stałe szybkości wymiany, z zakresu dostępnego dla metody analizy kształtu linii oraz szybszych. Podobny zakres szybkości można określać wykorzystując pomiar T , przy czym jest on prostszy w porównaniu z metodą opartą o pomiar T2. Obie metody równocześnie zastosowano do wyznaczenia stałej dyso-cjacji kompleksu inhibitor - enzym [20], a więc układu składającego się z małej cząsteczki (ligand L) oraz makrocząsteczki M:
L + M s=s L-M (12)
BA
Ogólne równanie opisujące zależność stałej T ma postać:
^r = ft[“S,(4)/7;, + smJ(A)/7;r]+/>b[cos,(A)/7;l' + sm1(A)/7'!'']
1P
^ Pt Pb sm^jACT2^ l(k\m +G7\)]
gdzie cos(/?,) = + Azzr|L)1/2 oraz sin^) = etsi /(Atu1 + gt|l),/2.
Indeksy f oraz b odnoszą się odpowiednio do formy wolnej i związanej. A(o~2n\v{- ;rj, natomiast Aco^ określa różnicę przesunięcia /-tego jądra w stosunku do częstotliwości podstawowej.
Powyższą metodą określono stałą szybkości dysocjacji kompleksu tubercydyny i fosforylazy nukleozydu purynowego Escherichia coli. Wartości czasów T oraz T.
Z
wyznaczono w niezależnych eksperymentach, natomiast czasy T protonu H-l ’ li-gandu zmierzono dla różnych wartości pola ujarzmiającego spiny a>sv Metodą najmniejszych kwadratów oszacowano wartości k = 2400±200 s_I i A co = 110±5 s_l
wym