3870137469

Fałszowanie sprawozdań finansowych a odpowiedzialność zarządu za zobowiązania... 121

Obowiązek stosowania przepisów prawa bilansowego w sposób zgodny z zasadą ostrożności wynika wprost z treści art. 7, zgodnie z którym, dokonując wyceny poszczególnych składników zasobów majątkowych i kapitału oraz ustalając rezultat działalności jednostki, należy czynić to z uwzględnieniem tej reguły. Konieczność stosowania zasady ostrożnej wyceny wynika z nieuchronnej dozy niepewności związanej z wyceną oraz dążenia do jak najlepszego oddania wiarygodnej sytuacji majątkowej i finansowej jednostki gospodarczej. Zasada ostrożności stanowi, że wyceniając składniki aktywów i pasywów, jednostka powinna dokonać pewnych „pesymistycznych” założeń. Innymi słowy, zasada ostrożności polega na wysokim, a zarazem wiarygodnym wycenianiu kosztów, strat lub zobowiązań przy jednoczesnym zachowawczym, realnym wycenianiu przychodów, zysków i stanu końcowego aktywów. Praktyczna implementacja zasady ostrożności przejawia się m.in. w obowiązku dokonywania odpisów aktualizacyjnych i tworzenia rezerw na znane jednostce ryzyko¹⁹.

Ostatnią z przywołanych na potrzeby niniejszego artykułu zasad jest zasada kontynuacji działania, zgodnie z którą przy sporządzaniu sprawozdań finansowych przyjmuje się założenie, iż podmiot gospodarczy będzie w stanie prowadzić swoją statutową działalność - bez istotnej zmiany jej zakresu - w dającej się przewidzieć rzeczywistości, czyli przynajmniej przez okres kolejnego roku obrotowego. Jak już wyżej zostało wskazane, za jakość sprawozdania finansowego odpowiada kierownik jednostki. W konsekwencji, odpowiedzialność za ustalenie, czy spełniona jest przesłanka kontynuacji działania, należy do ustawowych obowiązków zarządu spółdzielni, który z mocy prawa jest kierownikiem jednostki.

4. Przyczyny i metody fałszowania sprawozdań finansowych

Wprawdzie problem zniekształcania informacji prezentowanej w sprawozdaniach finansowych nie jest nowym wyzwaniem sprawozdawczości, ale na jego rozwiązanie ciągle poszukuje się skutecznego sposobu. Aby móc przeciwdziałać fałszerstwom księgowym, niezbędna jest znajomość przesłanek, którymi kierują się osoby popełniające te czyny, i stosowanych przez te osoby metod manipulacji.

¹⁹ Rachunkowość w zarządzaniu ryzykiem w przedsiębiorstwie, red. E. Nowak, PWE, Warszawa 2010, s. 37.