3870137670

EDUKACJA GŁUCHYCH

wspomaga bądź też wpływa na rozwój myślenia. Stwierdzili też, że używany przez głuchych język migowy poważnie ogranicza rozwój myślenia, gdyż język ten stanowi luźny zbiór prymitywnych gestów.

W trzecim okresie badań (lata siedemdziesiąte XX wieku) uznano, że głusi charakteryzują się normalnym poziomem inteligencji. W tym czasie badania wykazały, że dzieci głuche - pomimo tego iż mają zróżnicowane warunki stymulacji językowej - w podobny sposób rozwiązują zadania poznawcze jak dzieci słyszące. Uznano więc, że wnioski wysunięte z wcześniejszych badań były w dużej mierze nieuzasadnione. Zaobserwowano, że wprawdzie osoby głuche mają pewne niedostatki w zakresie ogólnej znajomości języka, mogą one jednak z powodzeniem rozwiązywać niewerbalne zadania poznawcze - i to dzięki posiadaniu systemu pojęciowego, który został ukształtowany pod wpływem treningu językowego.

Czwarty okres badań (współcześnie) charakteryzuje się tym, że badacze skupiają się raczej na różnicach, a nie na deficytach wśród dzieci głuchych i słyszących. Obecnie uznaje się, że dzieci głuche są tak samo zdolne jak dzieci słyszące, i że bycie głuchym (lub brak zdolności do użycia języka mówionego) nie pociąga za sobą konsekwencji w postaci niższości intelektualnej. Dzieci głuche mogą różnić się od słyszących rówieśników, co nie oznacza, że wykazują jakieś braki poznawcze. Jedne i drugie mogą otrzymać identyczne warunki do rozwoju, a rozwijać się mogą w podobny sposób. Tak więc mogą wykazać się tym, że posiadają różne sposoby rozwiązywania problemów poznawczych, preferencje środków komunikacji, różną wiedzę opanowaną na różne sposoby. Nie ma więc podstaw, by przypuszczać, że takie różnice są albo właściwe, albo niekorzystne.

Jak zauważają Marschark i Everhart (1997), historycznie rzecz ujmując większość przeprowadzonych badań nad rozwojem poznawczym dzieci głuchych wykazała metodologiczne zaniedbania, gdyż nie uwzględniały one znajomości języka migowego przez dzieci głuche, które poddane zostały tym badaniom w celu wyjaśnienia relacji między językiem a myśleniem. Wprawdzie wydawano i rozpowszechniano wiele prac naukowych uznających język migowy za pełnowartościowy system językowy, jednak większość badaczy w dalszym ciągu przeprowadzała badania nad procesami poznawczymi u tychże osób „pod nieobecność języka". Stąd badania te wydają się nie odnosić się do nurtującego wielu badaczy zagadnienia, jakim jest związek między językiem a myśleniem (Lii lo-Martin, 1997).

Metodologiczne problemy badań dotyczą takich kwestii, jak (1) wybór odpowiednich testów inteligencji i zadań poznawczych do badania poziomu umysło-

19