Wartości niematerialne i prawne zgodnie z art. 3, ust. 1, pkt. 14 ustawy obejmują nabyte przez organizację prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby organizacji, a w szczególności: autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, know-how.
Inne wartości niematerialne i prawne są zdefiniowane w cytowanym wcześniej art. 3, ust. 1, pkt. 14 ustawy, na przykład: licencje, koncesje, autorskie prawa majątkowe. Zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnych stanowią dokonane przedpłaty na ich nabycie.
A.II. Rzeczowe aktywa trwałe,
Kolejną grupę aktywów trwałych stanowią rzeczowe aktywa trwałe, a mianowicie: środki trwałe (A.IL), środki trwałe w budowie (A.II.) oraz zaliczki na środki trwałe w budowie (A.III).
Środki trwałe (art. 3, ust. 1, pkt. 15 ustawy) są to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywalnym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na własne potrzeby jednostki, a w szczególności:
• nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntów, budynki i budowle, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
• inwentarz żywy.
Środki trwałe w budowie (art. 3, ust. 1, pkt. 16 ustawy) stanowią środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego. Należy zaznaczyć, że w wyniku zakończenia budowy większość środków będzie ujęta w rzeczowym majątku trwałym, jednak efekty budowy mogą być ujęte jako inwestycje, jeżeli budowa była prowadzona na potrzeby „spekulacyjne”.
Zaliczki na środki trwałe w budowie stanowią dokonane przedpłaty na ich nabycie. Figurują one zazwyczaj na koncie „Pozostałe rozrachunki”.
A.III. Należności długoterminowe,
Kolejnym składnikiem aktywów trwałych są należności długoterminowe.
Długoterminowe należności stanowią spodziewane wpływy korzyści ekonomicznych, które nastąpią powyżej roku, licząc od dnia bilansowego. Należy zaznaczyć, że nie ujmuje się tu należności z tytułu dostaw, usług, nawet wtedy, gdy termin ich wymagalności będzie dłuższy od 12 miesięcy licząc od dnia bilansowego. Wymienione należności w całości ujmowane są w aktywach obrotowych z podziałem na: do 12 miesięcy, powyżej 12 miesięcy. W przypadku innych należności obowiązują aktualne zasady ich ujmowania w bilansie, i tak: jeżeli będą wymagalne w ciągu 12 miesięcy ujmuje się je w aktywach obrotowych, natomiast jeżeli część lub ich całość jest wymagalna powyżej 12 miesięcy - zestawia się je w aktywach trwałych. Należy ponadto zaznaczyć, że należności długoterminowe zestawia się w podziale na:
1. Od jednostek powiązanych
2. Od pozostałych jednostek.
20
Opracowanie: Jacek Paluch