4126968810

134 E. Hadasik, D. Kuc

Stopy Mg-Y-Re-Zr

Stopy tego typu kształtuje się metodami przeróbki plastycznej, najczęściej drogą wyciskania. Wymienić tu można stop WE43, który jako główny składniki zawiera itr w ilości 4,0% oraz pierwiastki ziem rzadkich RE około 3,5%. Po wyciskaniu i obróbce cieplnej stop WE43 wykazuje wytrzymałość na rozciągnie R_m równą 420 MPa, granicę plastyczności R_e = 340 MPa i wydłużenie A = 15%. Stop ten odznacza się dobrą odpornością na pełzanie w podwyższonych temperaturach [6].

3. PLASTYCZNOŚĆ A MIKROSTRUKTURA STOPÓW MAGNEZU

Zasadniczą wadą magnezu i jego stopów jest mała odkształcalność w temperaturze otoczenia, co wynika z typu sieci krystalograficznej. Stopy magnezu mogą być odkształcane, w zależności od składu chemicznego, w temperaturze powyżej 200°C, gdy zostają uaktywnione dodatkowe płaszczyzny poślizgu [7]. Potwierdzają to pokazane na rys. 1 zależności naprężenia uplastyczniającego a_p od odkształcenia e. Stop AZ31 w temperaturze otoczenia osiąga wartość odkształcenia do zniszczenia jedynie równą 0,2, a zadana wartość odkształcenia równa 0,8 osiągana jest dopiero w temperaturze 200°C. Odkształcanie w tej temperaturze prowadzi do otrzymania krzywej zależności o_p - £, której początkowy przebieg ma kształt wklęsły, a to jest związane z intensywnym przebiegiem bliźniakowania w mikrostrukturze (rys. 2). W stopach Al-Mg-Zn z grupy AZ odkształcanych w temperaturze 200 do 300°C w mikrostrukturze ujawniają się pasma poślizgu i dodatkowo bliźniaki odkształcenia.

Zmiana mechanizmu odkształcania następuje w temperaturze 300°C i wyższej [8]. Obniżenie energii błędu ułożenia sprzyja procesowi rekrystalizacji dynamicznej i rozdrobnieniu ziarn podczas przeróbki plastycznej. Przykładowo, odkształcanie w temperaturze 350°C prowadzi do ograniczonego zdrowienia dynamicznego oraz tworzenia się łańcuszków zre-krystalizowanych ziarn, z ang. tzw. „necklace” (rys. 3a). W pełni zrekrystalizowaną mikrostrukturę otrzymuje się dla odkształcenia równego 0,8 (rys. 6c).

Alloys Mg-Y-Re-Zr

The alloys of such a type are formed by the plastic working methods, most often via extrusion. There can be mentioned the alloy WE43 that, as main components, includes yttrium in the amount of 4.0% and rare earth elements RE, i.e. about 3.5%. After extrusion and heat treatment the alloy WE43 shows ten-sile strength R_m equal to 420 MPa, yield point R_e=340 MPa and elongation A=15%. This alloy is characterised by good creep resistance in the increased temperatures [6],

3. PLASTICITY AND MICROSTRUCTURE OF MAGNESIUM ALLOYS

A basie disadmntage of magnesium and its alloys is little formability in the ambient temperaturę what results from a type of crystallo-graphic lattice. The magnesium alloys can be deformed, depending on the Chemical composi-tion, in the temperaturę of above 200°C when additional slip planes are actimted [7]. It is confirmed by the dependence of yield stress Oj, on the deformation £, shown in Fig. 1. In the ambient temperaturę the alloy AZ31 reaches the deformation-to-destruction value eąual only to 0.2, and the set deformation value eąual to 0.8 is reached just in the temperaturę of200°C. The deformation in this temperaturę leads to obtaining a dependence curve <J,, -£ whose initial course is concave what is con-nected with an intensive course of twinning in the microstructure (Fig. 2). Furthermore, slip bands and, additionally, deformation twins come out in the microstructure in the alloys Al-Mg-Zn included in the group AZ, deformed in the temperaturę of200 to 300°C.

The deformation mechanism changes in the temperaturę of 300°C and higher [8], The reduction of stacking fault energy favours a process of dynamie recrystallization and grain refinement during plastic working. For example, the deformation in the temperaturę of350°C leads to a limited dynamie recovery and the formation of recrystallized grain neck-laces (Fig. 3a). A complete recrystallized microstructure is obtained for the deformation eąual to 0.8 (Fig. 6c).