4261639226

2. Charakterystyka zagrożenia metanowego

2.1. Zagrożenie metanowe w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny

Towarzyszący pokładom węgla metan powstał w wyniku procesów uwęglania substancji roślinnej. Metan nie jest ściśle związany z określonymi poziomami stratygraficznymi karbonu produktywnego, występując we wszystkich poziomach za wyjątkiem warstw libiąskich. Nie ma także ścisłej zależności pomiędzy daną warstwą i jej metanonośnością. Ta sama warstwa w różnych obszarach może posiadać skrajnie różną metanonośność, bądź w ogóle może być pozbawiona metanu.

Metan występuje w większości złóż w Dolnośląskim, Górnośląskim i Lubelskim Zagłębiu Węglowym. Największe jego ilości występują w południowej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Uwalniane w tym rejonie gazy zawierają od 86-99,6 % metanu. Pozostałe gazy to azot, dwutlenek węgla oraz wyższe węglowodory. Gazy w pokładach węgla mogą występować w stanie wolnym w szczelinach, spękaniach oraz makroporach, jak również w stanie zabsorbowanym.

Obecność gazów w pokładach węgla stwarza zagrożenie. Największe zagrożenie w kopalniach węgla kamiennego stwarza obecność metanu związana z jego uwalnianiem się w wyniku prowadzonych robót górniczych powodująca niebezpieczeństwo zapoczątkowania wybuchu metanu. Metan wydziela się do atmosfery kopalnianej w trakcie wykonywania wyrobisk korytarzowych oraz w czasie prowadzenia robot eksploatacyjnych. Szczególnie w przypadku robót eksploatacyjnych niewłaściwy dobór systemu wentylacji może prowadzić do znacznego wzrostu zagrożenia metanowego w rejonie ściany.

Zagadnienia związane z występowaniem metanu w złożach węgla kamiennego, jego wydzielaniem w trakcie prowadzenia robót górniczych, jak również konsekwencjami z tym związanymi są szeroko opisane w literaturze [1, 2, 3, 4,11,13].

Przy klasyfikacji zagrożenia metanowego w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny uwzględniono tylko metan jako czynnik klasyfikujący z uwagi na jego dominujący udział w kształtowaniu się tego zagrożenia. Podobnie potraktowano wyrobiska korytarzowe wykonane w pokładach węgla brunatnego.

2.2. Zagrożenie metanowe w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne

Aktualnie w warunkach polskich eksploatacja kopalin niepalnych w podziemnych zakładach górniczych prowadzona jest w kopalniach rud metali nieżelaznych, kopalniach soli oraz kopalniach gipsu i anhydrytu. Tylko w kopalniach rud metali nieżelaznych i soli mamy do czynienia z występowaniem zagrożenia gazowego.

4