4053063259

Pielęgniarstwo

nie. Długie przebywanie w pozycji stojącej utrudnia odpływ krwi, zaburza cyrkulację, powoduje uczucie ciężkości nóg, a czasem także ich obrzęk, co predysponuje do powstania żylaków. U osoby stojącej ciśnienie krwi w żyłach kończyn dolnych wielokrotnie wzrasta, ściany żyl powierzchownych ulegają rozciągnięciu pod wpływem siły ciężkości, której nie równoważy ciśnienie zewnętrzne; prowadzi to do wzrostu średnicy naczyń, rozciągnięcia zastawek i ich niedomykalności. Powstający w ten sposób refleks żylny pogarsza sytuację.[I]

Istotnym czynnikiem ryzyka w badanej grupie jest rodzinne występowanie chorób układu krążenia i dotyczyło 40% ankietowanych. Pojawienie się chorób w najbliższej rodzinie wiąże

nia następnych pokoleń. Stwierózono następujące korelacje: rodzice zdrowi - żylaki u 20%dzieci, żylaki u jednego z rodziców - żylaki u 25% chłopców i 62% dziewczynek, żylaki u obojga rodziców: żylaki u 90% dzieci.jl] Nadciśnienie, jako czynnik ryzyka, nic zostało zbadane w naszej pracy, ponieważ najczęściej wskazywaną wartością ciśnienia u respondentów była wartość 120-129/80-84 mmHg, co jest wartością prawidłową. Tylko jedna osoba ankietowana cierpiała na nadciśnienie i znajdowała się ona w przedziale wiekowym 51 i więcej lat.

Po dłuższym okresie stania lub siedzenia tępe bóle kończyn odczuwane są sporadycznie, ankietowani w większości nie miewali obrzęków kończyn. Odpowiedzi „często/zawsze odczuwam obrzęki kończyn" udzieliło ok. 30% respondentów z grupy wiekowej 51 i więcej lat. Tylko 4.4% respondentów miewa ciągle obrzęknięte nogi, w tym połowa to ludzie z przedziału wiekowe-go5l i więcej lat. Równieżuczucicdrę-twienia nóg, było odczuwane najczęściej po długim siedzeniu „noga na nogę", co jest wytlumaczalnc fizjologicznie, zmniejszaniem się odpływu krwi (poprzez ucisk) i powstaniem uczucia drętwienia[8]. Tylko 4.4% ankietowanych odpowiedziało, że drętwieją im nogi nawet po krótkim siedzeniu, w tym niecałe 2% z przedziału wiekowego równego lub powyżej 51 lat. W tym przedziale wiekowym także jeden ankietowany miewał uczucie ciężkości nóg w ciągu dnia, które przychodziło nagle (w innych przedziałach wiekowych taka odpowiedź nie padała). Te

częste spożywanie alkoholu i brak aktywności fizycznej[l]. W naszej pracy chciałyśmy nie tylko potwierdzić predysponowanie czynników do powstawania żylaków, oraz wykazać, że mają one związek z wiekiem. Pomimo tego, że grupa badanych dotyczy losowo wybranych osób, czyli nie jest reprezentatywna dla konkretnego obszaru, to badanie może stać się wstępem do dalszych, obejmujących większą część populacji danego obszaru, badań, dzięki którym w danym miejscu mogą zostać wdrożone nowe programy edukacyjne i profilaktyczne dotyczące żylaków podudzi.

Wyniki, które uzyskałyśmy podczas badania, wskazują, że najbardziej zagrożoną grupą są ludzie w wieku 51 lat i powyżej. Koreluje to ze stwierdzeniem, z jakim się powszechnie spotykamy, że im człowiek starszy, tym ryzyko wystąpienia żylaków wzrasta. Z wiekiem dochodzi do zaawansowania zmian w obrębie żyl, leki w wieku podeszłym bywają gorzej tolerowane, często do patologii żylnej dołącza patologia tętnicza[6]. Badania przeprowadzone w USA ujawniły obecność żylaków u 5% badanych w wieku 20--29 lat, 33% w wieku 40-49 lat i aż 58% w wieku 60-69 lat [I]. Do najważniejszych czynników ryzyka powstawania żylaków zaliczono picie alkoholu oraz palenie papierosów. Może to być spowodowane faktem, iż istnieją narządy „docelowe”, szczególnie wrażliwe na nikotynę. W obrębie układu żylnego są to tętnice i żyły. Nikotyna wpływa na zwapnienie i zwężenie żyl powodując zmniejszenie światła przepływu krwi. Toksyczny dym tytoniowy uszkadza układ naczyniowy, przyczyniając się do postępów miażdżycy i choroby wieńcowej[6], W badanej przez nas grupie nie ma względnego ryzyka spowodowanego alkoholem, natomiast jeśli chodzi o palenic tytoniu, tutaj sprawa przedstawia się zupełnie inaczej. Najważniejszą grupą ryzyka są ankietowani 51 lat i więcej. Ponad 40% osób w taj grupie wiekowej pali papierosy, (ok 14 sztuk dziennic, średnio przez okres 27 lat, co stanowi poważne obciążenie wydolność układu krwionośnego i przyczynia się do powstawania żylaków).

Jeśli chodzi o czynnik ryzyka, jakim jest stojący tryb pracy, to najistotniejszy jest on w grupie wiekowej 31-50 lat, ponad 48% ankietowanych pracuje w tej pozycji średnio po 7 godzin dziendane również wskazują na to, że objawy związane z pojawianiem się żylaków są proporcjonalne do wieku.

Wśród naszych respondentów na zespól niespokojnych nóg uskarża się ogółem ok. 27% ankietowanych, z czego aż 36% z grupy wiekowej 51 i więcej. Odczuwanie świądu skóry podudzi jest porównywalne w grupie 31 -50 oraz 51 lat i więcej (ok. 13%). Grupą,wktó-rej ankietowani najczęściej zauważają u siebie wyprysk żylakowy oraz widoczne przez skórę niebiesko - si ne zabarwienie żyl o poszerzonym, krętym przebiegu, jest grupa 51 i więcej lat (kolejno 13,64% oraz 59,09%).

Najczęstszym objawem pojawiającym się w badanej grupie jest sine zabarwienie żyl o poszerzonym, krętym przebiegu jest najistotniejsze, zauważa je więcej niż 59% badanych w wieku 51 i więcej lat. Objaw ten jest istotny ponieważ świadczy o dysplazji ściany żył i często jako defekt estetyczny jest jedynym powodem, z powodu którego pacjenci zgłaszają się do lekarza. Wielu chorych dotkniętych nawet dużymi żylakami lecz prowadzący ruchliwy tryb życia nie posiada żadnych dolegliwości bólowych. [5]

Występowanie czynników ryzyka oraz objawów świadczących o rozpoznaniu jest istotnym momentem do wdrożenia profilaktyki, uświadamiania ludziom o zagrożeniu i o sposobach radzenia sobie z nim. Grupa 51 i więcej lat posiada w naszym badaniu najmniej informacji na temat zapobiegania żylakom. Może to wynikać z faktu, że ludzie starsi często nie wiedzą, do kogo można się zwrócić po pomoc związaną z edukacją, często pacjenci uważają, że nie potrzebują pomocy, albo bagatelizują problem żylaków, traktując go jako proces naturalny i związany z wiekiem.

W grupie 51 lat i więcej ok. 27% zdaje sobie sprawę, że w profilaktyce żylaków podudzi pomaga pływanie, ok. 45%, że częste chodzenie. Ok. 36% ma świadomość, że pozycja „noga na nogę” zwiększa ryzyko żylaków. Także ok. 36% stosuje w domu lub w pracy profilaktykę polegającą na wykonywaniu stopami ruchów okrężnych oraz (ok. 22%) na leżeniu z nogami powyżej poziomu serca.

Często także i dostępne rodzaje aktywności nic są stosowane w profilaktyce, a powodem tego mogą być obok niechęci pogorszenie stanu zdrowia wynikające ze współistnienia chorób przewlekłych.

Wnioski

1.    Żylaki najczęściej występują u osób powyżej 50 roku życia.

2.    Czynniki ryzyka występowania żylaków to: wiek, styl życia a także czynniki dziedziczne.

3.    Społeczeństwo ma świadomość czynników ryzyka i profilaktyki żylaków podudzi, jednakże ich styl życia potwierdza ich realnego wdrażania.

Polskie

Towarzyt	•two Pielęgniarskie
zap	rasza na cykl
comies	ięcznych szkoleń
któ	re odbędą się
w Sali	konferencyjnej
Okręgoweg	o Szpitala Kolejowego
przy!	■1. Wiśniowej 36
TEMATYKA SZKOLEŃ

21.10.2010 godz. 1 mgr Monika Mich:
- Rola pielęgniarki	w systemie
ratownictwa medy
dr Mariola Maryni
- Nowoczesne spot	loby leczenia
ran przewlekłych
Zarządu PTP dr Joanna Rosińczuk-Tonderys

I. Boccalon H. „Choroby żyl i naczyń limfa-

4.    Jawień A„ Grala T. Epidemiologia przewlekłej niewydolności żylnej (w ) „Przc-

5.    Noszczyk W. ..Żylaki i inne choroby żyl". Warszawa, Wyd. Lekarskie PZWL. 2005.

6.    Rcinharcz D. „Żylaki profilaktyka i leczenie" Warszawa, Wyd. W. A.B, 1993

7.    Schmidt Hans G. Żylaki kończyn dolnych. Warszawa, Wyd. Cedrus Publishing Ho-

use.2002

8.    Załoga K. Ciesielski L. „Żylaki końezyn dolnych”. Warszawa. Wyd. PZWL, 1991

10