Agnieszka Żak, dr
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie,
Autorka jest adiunktem w Katedrze Zarządzania Międzynarodowego na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie
Wprowadzenie.
Współczesna gospodarka podlega nieustannym zmianom. Charakteryzują się one nieprzewidywalnością i nieregulamością, a ich szybkość, głębokość i przypadkowość sprawia, że trudno do nich dostosować funkcjonowanie oraz strukturę całej gospodarki, poszczególnych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Trudno je zrozumieć i zaakceptować, a zwłaszcza przystosować do nich wzorce zachowań, otoczenie społeczne i kulturowe. Zmiany te często mają charakter pośredni i wykraczają poza daną sferę, są coraz bardziej nowatorskie i zaskakujące.
Jak piszą M. Albert i J. Boissonnat1 "weszliśmy (...) w okres cechujący się dziedzictwem szoków, kryzysów, kluczenia, pociągającym za sobą sprzężenia zwrotne i wzrost skali odreagowania. Przenoszą się one od cen środków konsumpcji aż do cen ropy naftowej, od kursu walutowego do stopy procentowej, przy narastającej niespójności i nieodpomości, które mogą w każdej chwili wywołać zjawisko nazywane efektem motyla (the butterfly effect): ruch skrzydeł motyla w Tokio spowoduje huragan w Nowym Jorku, jeżeli ten nieodczuwalny podmuch rozprzestrzeni się i wzmocni przez przypadkowe kumulowanie się sprzyjających okoliczności".
Efekt motyla szczególnie widoczny jest ostatnio, gdy gospodarka światowa zmaga(ła) się z najpoważniejszym od wielu lat kryzysem. Sytuacja ta wymaga od przedsiębiorstw podejmowania bardzo rozważnych kroków, m.in. zmiany stylów zarządzania, nacisku na zarządzanie ryzykiem, ścisłym nadzorowaniu realizowanych strategii. Firmy powinny także wykorzystywać szanse rozwojowe wynikające z nieprzewidywalnej sytuacji. Globalizacja zmienia otoczenie, w jakim działają przedsiębiorstwa. Muszą się one szybko dostosować do tych zmian, co jest wręcz warunkiem ich przetrwania. Istnieje też "druga strona medalu"- większa niż
' Albert, M., Boissonnat, J. (1988) Crise, krach, boom, Le Seuil, [za:] Nizard, G. (1998) Metamorfozy przedsiębiorstwa. Urządzanie w zmiennym otoczeniu organizacji. Warszawa, PWN.
1