4962384073

239

SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

wprowadzenie tego nazwiska do Słownika, zwłaszcza w tak obszernym omówieniu — to sprawa co najmniej -dyskusyjna.

W dalszych rozważaniach nad Zeszytem próbnym podkreślić należy słuszną i dostosowaną do potrzeb słownika specjalnego koncepcję budowy poszczególnych artykułów. Każdy z nich w części zasadniczej zawiera niezbędne dane biograficzne oraz opis życia, przedstawiony w ujęciu historyczno-księgo-znawczym. Na szczególne podkreślenie zasługuje zasada ukazywania związanej z książką działalności omawianych osób — na tle ich warsztatu pracy. Słownik stanie sdę przez to cennym źródłem wiadomości także i o poszczególnych oficynach, papierniach, firmach wydawniczych, księgarniach, bibliotekach, kolekcjach. Druga natomiast, dokumentacyjna część biogramu, zawierająca sumiennie zestawioną bibliografię przedmiotową przytoczonej postaci i jej warsztatu pracy — wskazywać będzie drogi poszukiwań dla dalszych studiów.

Ale i w tym wypadku konsekwentne stosowanie przyjętych zasad wymagać będzie czasem zabiegów redakcyjnego ołówka. Niekiedy korzystniej byłoby zredukować nadmiar drugoplanowych szczegółów, zaciemniających momenty księgoznawcze (np. w biogramach Buszczyńskiego czy Opali), lub zbyt drobiazgowe omówienie składu kolekcji bibliofilskich, dokonane w oparciu o analizę zachowanej części zbioru (Kuropatnicki, Drege). Należy też mieć nadzieję, iż w przyszłości Redakcja w pewnych wypadkach złagodzi nieco rozlewność tła historycznego, w innych zaś — spowoduje wyraźniejsze oddzielenie wkładu poszczególnych osób w rozwój określonego warsztatu pracy (np. Herburt i Szeliga, Łozińska ’ Dzieduszycki). Da się to łatwiej osiągnąć przez zamawianie biogramów osób związanych wspólnym warsztatem pracy — u tego samego autora.

Do Redakcji też należeć będzie troska o zachowanie właściwej proporcji w objętości poszczególnych artykułów, zależnie od roli, jaką odegrały bio-grafowane osoby w interesującej nas dziedzinie. Z pewnością nie jest to sprawa łatwa. Zróżnicowania objętości nie można zresztą posuwać zbyt daleko, gdyż wówczas np. Estreicherowi należałoby poświęcić co najmniej połowę tomu. Niemałą też rolę w omawianej kwestii odgrywa ilość i jakość dostępnych materiałów źródłowych. W Zeszycie próbnym pewne dysproporcje zauważyć można przy porównywaniu biogramów takich osób, jak J. Januszewski i Elyan, Siarczyński i Kowalski; zbyt obszernym w porównaniu z innymi wydaje się życiorys F. S. Drelinkiewicza. Dlatego też słusznym byłoby, aby Redakcja, nie rezygnując z pozostawionej autorowi swobody (§ 27 Instrukcji) — określiła jednak z góry maksymalną objętość zamawianego artykułu na podstawie znajomości dorobku omawianej osoby i zgromadzonych w kartotece materiałów.

Wśród usterek Zeszytu próbnego można też wymienić niełatwą do uniknięcia w pracach zespołowych Tozbieżność poziomu poszczególnych opracowań i niejednolitość stylu, od nadto suchego do zbyt narratywnego. Po stronie zaś aktywów trzeba zanotować właściwy ton artykułów i obiektywność relacji, zachowaną przy równoczesnym dążeniu do oceny przedstawionych zdarzeń w świetle kryteriów współczesnych i .postępowych. Wśród sądów pozytywnych tnie może też zabraknąć uznania dla wkładu pracy, jaki towarzyszył samemu choćby uzyskaniu podstaw źródłowych, wymienianych