Studia doktoranckie w Niemczech są indywidualnymi badaniami naukowymi doktoranta nadzorowanymi przez promotora i nie wymagają uczęszczania na dodatkowe zajęcia (z wyjątkiem Graduiertenkollegs i innych szkół doktorantów) ani tym bardziej zajęć ze studentami1 2 3. Obecnie w Niemczech kształci się około 100 tys. doktorantów.
2.1 Dlaczego studia doktoranckie w Niemczech w naukach biomedycznych?
Niemcy są krajem, który od wielu lat stawia na naukę i inwestuje w badania o charakterze innowacyjnym, głównie w informatyce i biotechnologii. Obowiązek inwestowania w nowe technologie spoczywa nie tylko na państwie, ale również na sektorze prywatnym. Działania te wymagają pracy wykształconych fachowców. Niemcy jako kraj ubogi w zasoby naturalne skazany jest na inwestowanie w kapitał ludzki, aby utrzymać konkurencyjność w gospodarce.
Udział Niemiec w światowym handlu dobrami innowacyjnymi stale rośnie, liczba patentów w zakresie nowych technologii znajduje się powyżej średniej w porównaniu z innymi rozwiniętymi krajami5, 60% wszystkich niemieckich przedsiębiorstw wypuściło na rynek w ostatnich miesiącach innowacyjne produkty i usługi. Publikacje naukowców niemieckich stanowią 8,4% wszystkich publikacji w naukach przyrodniczych, medycznych i inżynieryjnych, przy czym ich jakość jest bardzo wysoka; 12% wszystkich patentów pochodzi z Niemiec. Wydatki Niemiec na badania stanowią 6% ogólnoświatowych wydatków na ten cel.
Nakłady na badania naukowe i działalność naukową w Niemczech rosną z roku na rok przez co łatwiej pozyskać środki, zwłaszcza w obszarze nauk biomedycznych. Wydatki brutto na badania i rozwój (B+R) w 2004 wyniosły ponad 55 mld. €. Wydatki na B+R stanowiły w 2004 roku 2,5% Produktu Krajowego Brutto (PKB) Niemiec6. Około 66% tych nakładów pochodziło z firm (państwowych i prywatnych). Wydatki Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych (Bundesministerium fur Bildung und Forschung - BMBF) na działalność B+R w 2005 roku to 9,9 mld. € (wzrost o 37,5% w stosunku do roku 1998).
Biotechnologia i nauki biomedyczne są określane przez rząd Niemiec za kluczowe dla rozwoju gospodarki i dobrobytu społecznego (rok 2001 był poświęcony właśnie naukom biomedycznym), stąd ich szczodre finansowanie oraz liczne ułatwienia dla przedsiębiorców zakładających firmy biotechnologiczne. W Niemczech znajduje się 30 bioregionów skupiających łącznie ponad 600 firm biotechnologicznych - absolutny rekord w Europie. Istnieje również dosyć pokaźny kapitał joint-venture i do tego wyspecjalizowany w finansowaniu firm biotechnologicznych.
-5-
Autor w czasie przeglądania ofert doktoratów od początku 2005 roku na jednym z niemieckich portali natrafił
jedynie na pojedyncze przypadki, w których doktorant na kierunkach biomedycznych musiał w trakcie studiów
odbyć zajęcia ze studentami lub w inny sposób uczestniczyć w zajęciach dydaktycznych.
Informacje dotyczące warunków ubiegania się o studia doktoranckie (w edycji 2007) są przedstawione zgodnie ze stanem wiedzy na wrzesień 2006 r.
278 patentów na 1 min. pracujących; średnia Unii Europejskiej - 182 patenty, a OECD - 152 patenty; ZA: Die technologische Leistungsfahigkeit Deutschlands 2006, Bundesministerium fur Bildung und Forschung, 2006, http://www.technologische-leistungsfaehigkeit.de/de/6068.php
Dla porównania udział procentowy wydatków na B+R w PKB innych krajów w 2003 roku: Francja=2,2% Wielka Brytania=l,9% Szwecja=2,3%, Japonia=3,2%, USA=2,7%; ZA: Forschung und Innomtion in Deutschland 2006, Bundesministerium fur Bildung und Forschung, http://www.bmbf.de/pub/forschung und innovation in deutschland 2006.pdf