4989292250

NEUROPSYCHOLOGICZNA OCENA FUNKCJONOWANIA POZNAWCZEGO W CHOROBACH AFEKTYWNYCH

Marcin Jaracz

Studenckie Kolo Naukowe przy Zakładzie Neuropsychologii Klinicznej Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Kierownik: dr hab. n. med. Alina Borkowska

WSTĘP: Ostatnie dziesięć lat to przełomowy okres w dziedzinie badań nad mózgiem i, co za tym idzie, lepszego rozumienia etiopatogenezy zaburzeń psychicznych. Dużym zainteresowaniem badaczy cieszy się problematyka zaburzeń funkcjonowania poznawczego osób z zaburzeniami afektywnymi.

CEL: Celem pracy będzie omówienie obecnego stanu badań w tej dziedzinie. OMÓWIENIE: Obszarami zaburzeń funkcjonowania poznawczego w chorobach afek-tywnych są min.: uwaga, pamięć i uczenie się. Patogeneza zaburzeń afektywnych wiąże się z zaburzeniem funkcji układów neuroprzekaźnikowych głównie serotoninergicz-nego i noradrenergicznego. Skutkiem tego są obserwowane w depresji zmiany funkcji niektórych struktur mózgu spośród których najlepiej potwierdzone wydaje się obniżenie aktywności kory przedczołowej. Dlatego uwagę badaczy przyciągają funkcje poznawcze związane z korą przedczołową mózgu. Są to: pamięć operacyjna oraz działające w oparciu o nią funkcje wykonawcze, takie jak planowanie, rozwiązywanie złożonych problemów czy plastyczność reakcji. Najpopularniejszymi testami neuropsycho-logicznymi służącymi ocenie funkcjonowania kory przedczołowej są: N-back, test sortowania kart Wisconsin (WCST), test łączenia punktów (TMT), test Stroopa (SCWT) oraz test fluencji słownej. U osób z chorobami afektywnymi, szczególnie z chorobą afektywną dwubiegunową (CHAD) stwierdzono zaburzenia fluencji słownej, tendencję do popełniania błędów perseweracyjnych w teście WCST oraz patologiczne wyniki w teście SCWT. Zaobserwowano również utrzymywanie się niskich wyników testów WCST i SCWT w okresie remisji choroby, co pozwala wnioskować, że dysfunkcje kory przedczołowej są stalą cechą CHAD. Większy zakres dysfunkcji poznawczych zaobserwowano u osób w okresie epizodu maniakalnego lub mieszanego w porównaniu z okresem depresji. Stwierdzono też szereg korelacji pomiędzy nasileniem zaburzeń poznawczych, a cechami klinicznymi choroby, takimi jak występowanie objawów psychotycznych, ciężkość przebiegu (długość i liczba epizodów, nasilenie objawów). W większości badań pacjenci z CHAD wypadają gorzej niż ci z jednobiegunową (CHAJ). PODSUMOWANIE: Badania porównujące funkcjonowanie poznawcze osób z CHAD i schizofrenią wykazują podobieństwa, przede wszystkim w zakresie zaburzeń funkcjonowania kory przedczołowej, jednak u osób ze schizofrenią są one bardziej nasilone (gorsze wyniki w WCST oraz testach pamięci wzrokowej). Prowadzone w naszym zespole badania dotyczą obecnie korelacji pomiędzy nasileniem dysfunkcji poznawczych związanych z korą przedczołową a takimi czynnikami jak zmienne socjodemograficzne, występowanie choroby w rodzinie, tendencje samobójcze czy okres nie leczenia choroby.