5192605120

24

1.    Gospodarowanie ziemia. uznawane za rozrzutne (zbyt wielkie tereny zakładów przemysłowych. znaczne Śródmiejskie obszary miast pozostawione ."do- późniejszego zagospodarowania"' jest przykładem tego. cc J. Kornai nazywa "normalnym zapasem nakładów" (s. 106), stanem powszechnie zbyt wielkim w gospodarce ograniczonej od strony podaży. Wynika to z chęci zabezpieczenia sie przed brakiem danego nakładu (teren można traktować jako nakład) w warunkach jego stałego niedoboru (nierytmicznosci dostaw, brak właściwych /artykułów. niepewności co do przyszłych możliwości jego uzyskania. itp.). a także z "łagodnego ograniczenia budżetowego* , powodujacego, że koszty nadmiernych zapasów nie wpływają na ich bardzie; racjonalne gromadzenie. Ta właśnie przyczyna powoduje. Że teza. iż wzrost ceny terenu może przyczynić sie do oszczędnego nim gospodarowania. w myśl logiki wywodów Kornai a jest niewłaściwa - łagodność ograniczenia budżetowego, uruchami aj aca "efekt ssania*', nie zmusza firm do minimalizacji kosztu produkcji. Podnoszenie cen. opłat, taryf i innych elementów kosztów nie prowadzi wiec do minimalizacji zużycia czynników produkcji. ma natomiast, w warunkach permanentnie niezrównoważonego rynku. proste dzia-1anie inf1acjogenne (otwarte. jak obecnie w Polsce. lub ukryte. gdy ceny sa sztucznie utrzymywane na określonym poziomie) . Powyższe rozumowanie odnosi sie. oczywiście, także do innych czynników produkcji będących zasobami przyrody: wody, surowców mineralnych, lasów. itp.

2.    Analogiczne rozumowanie należy odmeSć do innego elementu kosztów produkcji: kosztów transportu. Brak presji ekonomicznej, wynikający z "łagodnego ograniczenia budżetowego", to właSnie podstawowa przyczyna nieracjonalnych więzi kooperacyjnych, zwiększających prace -transportu. Ponadto, dyktat dostawcy zmusza do dokonywania zakupu tam, gdzie właśnie znajduje sie poszukiwany towar. a koszt transportu nie gra tu Żadnej roli. bowiem przywiezienie artukułu niezbędnego do produkcji nawet przy znacznym koszcie jest bardziej opłacalne, niż wstrzymanie tej produkcji aż do otrzyma-