5192605123

26

sze ekonomicznie niż jednostki układu działowo-gaieziowego, działaja bowiem przy silniejszej presji finansowej, stajać sie często w ten sposób petentem przedsiębiorstw.

Opis tradycyjnej gospodarki socjalistycznej dany przez J. Kornai‘a prowadzi także do kolejnych wniosków związanych z mechanizmami rozwoju regionalnego. W rozdziale 3 wskazuje sie, że u podłoża wielu teorii tego rozwoju w gospodarce rynkowej (ograniczonej od strony popytu) leża obserwacje zjawisk mnożnikowych, opartych na indukowaniu wzrostu przez powstanie popytu. Analiza gospodarki ograniczonej od strony podaży prowadzi jednak do wniosku, że zjawiska mnożnikowe działaj a w zupełnie odmienny sposób, nie sa to bowiem relacje horyzontalne, wynikające z autonomicznych decyzji podmiotów gospodarujących szukających najlepszych warunków do maksymalizacji zysku. Rzeczywiste zjawiska mnożnikowe określimy jako “mnożniki pionowe, z transformacja administracyjna*'. Mnożniki te działaj a następująco:

1.    Powstanie popytu nie jest sygnałem dla podmiotów gospodarczych do podjęcia działalności zmierzającej do jego zaspokojenia. Podjecie takiej działalności nie jest możliwe w gospodarce funkcjonującej przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych, limitowanych przez najbardziej ograniczony czynnik produkcji (tzw. wąskie gardło). Popyt nie jest zaspokojony.

2.    Niezaspokojenie popytu staje sie sygnałem dla czynników podejmujacych decyzje o alokacji środków. Decyzja o skierowaniu środków do dziedziny, w której istnieje niezaspokojenie popytu, zostaje podjęta, gdy sytuacja zbliża sie do progu nietolerancji.

3.    W wyniku decyzji alokacyjnej podejmowane sa przedsięwzięcia zmierzające do zaspokojenia popytu. Ponieważ decyzja umożliwiająca zaspokojenie popytu została podjęta na podstawie informacji sprzed pewnego czasu, możliwe sa dwie sytuacj e: