5192605195

63

niania i wymywania (polaryzacji). Zastąpienie decyzji ekonomicznej decyzja administracyjna powoduje, że rozważania na temat relacji tych dwóch tendencji i ewentualnego wyniku konkurencji miedzy nimi nie mogą być prowadzone na płaszczyźnie wyborów opartych o kryteria ekonomiczne, bowiem mamy do czynienia z wyborami dokonywanymi w sposób nie poddający się obiektywizacji przez zastosowanie rachunku ekonomicznego.

Nie znaczy to jednak. by same Myrdalowsko-Hirsch-manowskie pojęcia rozprzestrzeniania (spread, tricle down effects) i wymywania (backwash, polarization effects) trzeba było uznać za zupełnie nieprzydatne. Zachowuje one pewien walor,, musza jednak ulec daleko idącej modyfikacji. Zakres tych dwóch procesów zostaje wyznaczany realizowana strategia rozwoju. Podział z natury ograniczonych środków, dokonywany na podstawie decyzji administracyjnych, może prowadzić badż to do przewagi rozprzestrzeniania, badż też do przewagi wymywania. W pierwszym przypadku obserwujemy tendencję do wyrównywanie międzyregionalnych różnić, w drugim zaś do ich powiększania się. W szczególności, różnice te mogą ulec petryfikacji, gdy tendencje powyższe równoważą się.

Ograniczone podstawy empiryczne zdaj a się potwierdzać istnienie, przynajmniej w Polsce powojennej, tej ostatniej sytuacji. Fragmentaryczne dane i wycinkowe badania (por. np. A. Kuklihski, 1980, rozdz. III; L. Zienkowski. 1988) wskazują, że regionalny obraz kraju ulega niewielkim przemianom (brakuje, jak dotychczas, przekonujących badali opisujących w całościowy sposób tendencje rozwoju regionalnego Polski po 1950 roku). Powyższe stwierdzenia sa jedynie hipoteza. Można jednak na jej rzecz - w oczekiwaniu na dowody empiryczne - przydać argumentację teoretyczna, wywodzącą się z teorii J. Kornai'a. Struktury regionalne kształtują się bowiem jako wypadkowa dwóch Kornai’owskich zasad; “każdemu tyle, ile miał w przeszłości”, a więc zasady prowadzącej do wymywania, oraz zasady “odroczenie - gaszenia pożaru -odroczenie¹¹, prowadzącej do rozprzestrzeniania.