5167289359

212 HENRYK DOMINICZAK

go w Zielonej Górze. Burmistrzem miasta został Tomasz Sobkowiak, wiceburmistrzem Klemens Mikulski, naczelnym sekretarzem miejskim Czesław Wielgosz i lekarzem powiatowym Jan Troszyński. Jeszcze w tym dniu inż. Paszyński udał się do komendantury wojennej, gdzie przedstawił pełnomocnictwa i omówił sprawę likwidacji istniejącej dotąd administracji niemieckiej. W dniu 6 czerwca odbyło się uroczyste „wprowadzenie w urzędowanie” polskiego burmistrza i przejęcie władzy administracyjnej w mieście przez Polaków. 8 czerwca w godzinach rannych przyjechała do Zielonej Góry piętnastoosobowa grupa operacyjna z pełnomocnikiem rządu RP na obwód zielonogórski J. Klementowskim, która zorganizowała władze starostwa. Powstanie polskiej administracji w mieście i powiecie znacznie ułatwiło pracę grupy KERM. Zajmowała się ona, obok przejmowania i zabezpieczania obiektów przemysłowych, wydawaniem nominacji na prowadzenie zakładów rzemieślniczych, handlowych i mniejszych przemysłowych licznie napływającym Polakom. Była ona również inicjatorem uruchamiania zakładów w mieście⁷⁸.

Do powiatu żarskiego grupa operacyjna KERM wydelegowana została z Piły w dniu 5 maja na czele z Janem Włodarczykiem, który już na miejscu mianowany został pełnomocnikiem grupy KERM na obwód żarski⁷⁹. Częściową obsadę do Żar przysłano również ze sztabu grup operacyjnych w Legnicy, któremu w dniu 4 czerwca podporządkowano całą ekipę żarską. Grupa o-peracyjna w Żarach mając do zabezpieczenia znaczną ilość obiektów musiała z konieczności powiększyć swój stan osobowy. W sierpniu 1945 r. w grupie żarskiej pracowało ponad 40 osób, a wśród nich między innymi inż. S. Nied-balski — specjalista górnik, K. Żak, B. Boraczyński, K. Pędziński, E. Bzowska⁸⁰. Ponadto grupa posiadała stosunkowo silną i sprawnie działającą straż przemysłową w liczbie 36 strażników, ochraniających najważniejsze obiekty⁸¹. Współpraca grupy operacyjnej z komendą wojenną układała się w powiecie żarskim pomyślnie. W miesiącu czerwcu komenda wojenna w Żarach przekazała grupie 612 ton żyta i 80 ton pszenicy. Część zboża zatrzymano dla potrzeb powiatu, pozostałą przesłano zgodnie z zarządzeniem na teren Górnego Śląska⁸². W dniu 12 czerwca żarska grupa operacyjna objęła swą działalnością również powiat gubiński i krośnieński. Działalność jej jednak na tym terenie była raczej nominalna i trwała dość krótko. Powiaty te z dniem 7 lipca 1945 r. weszły w skład województwa poznańskiego.

W powiecie głogowskim 8-osobowa grupa operacyjna KERM na czele z zastępcą pełnomocnika inż. M. Guzowskim zjawiła się w dniu 11 maja o godz. 14.00. Ze względu na całkowite niemal zniszczenie miasta grupa urządziła się czasowo w pobliskiej wsi Żarkowie, gdzie mieściło się już starostwo powiatowe. Wkrótce grupa przeniosła swą siedzibę do Sławy Śląskiej, skąd działalnością swą objęła dwa powiaty, głogowski i wschowski⁸³. W dniu 12 ma-

78. AAN grupa operacyjna sygn. 293. Sprawozdanie z inspekcji powiatów. Czymś w rodzaju organów wykonawczych administracji niemieckiej w Zielonej Górze była utworzona milicja obywatelska tzw. obmani, która odpowiedzialna była za porządek na terenie miasta. Obmani posiadali klucze do nie zamieszkałych mieszkań i przedsiębiorstw handlowych i niektórych przemysłowych. Mieli oni stały kontakt z wojenną komendą i urzędem burmistrza niemieckiego.

79. AAN grupy operacyjne sygn. 259. Wyjeżdżając z Piły Włodarczyk posiadał nominację na kierownika referatu aprowizacji i handlu.

80.    op. cit. sygn. 34. Wykaz grup operacyjnych.

81.    op. cit. sygn. 545.

82.    op. cit. sygn. 259.

83.    op. cit. sygn. 252. Sprawozdanie grupy operacyjnej 11—22.V.1945.