5439978974

252

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

Dla wykorzystania wolnych miejsc w tych pociągach zostały zorganizowane za b. małą opłatą wycieczki dla dzieci i młodzieży szkolnej, pod warunkiem jednak, że wycieczki te odbywać się będą w dnie powszednie i że będą korzystały one z tych pustych pociągów. Cenę za przejazd oznaczono na gr. 40 w obie strony do Podkowy Leśnej (25 km), ponadto przewożona jest jedna dorosła osoba na 10 dzieci bezpłatnie. W porównaniu z ceną normalnego powrotnego biletu zł. 1,10 dla młodzieży szkolnej jest to b. duże ustępstwo, wynoszące zgórą 60%.

Wycieczki te cieszą się b. dużem powodzeniem i w ten sposób zapełnia się wolne miejsca bez ponoszenia jakichkolwiek dodatkowych kosztów eksploatacyjnych.

Ustalona w powyższy sposób taryfa służy jako podstawa dla skonstruowania systemu taryfowego.

Stosowanie taryfy w zależności od liczby rzeczywiście przejechanych kilometrów jest możliwe tylko na takich kolejach, gdzie są na stacjach kasy, gdzie więc posiadanie znacznej ilości różnorodnych biletów jest możliwe. System ten jest najbardziej słuszny, lecz trudny do zastosowania tam, gdzie — jak w tramwajach i niektórych kolejach dojazdowych — chodzi o jaknajwiększe uproszczenie sprzedaży biletów dla ułatwienia pracy konduktorów, inkasujących pieniądze w wagonie często przy b. dużym napływie publiczności, którą należy obsłużyć w jaknajkrótszym czasie.

Dla uproszczenia sprzedaży biletów oraz zmniejszenia ilości różnorodnych biletów bywają stosowane rozmaite układy taryfowe, mianowicie taryfa jednolita, oraz taryfy sekcyjne, zwane również strefowemi.

OPtATA ZA 1 PRZEJECHANY KILOMETR U GROSZACH

Rys. 3.

a) taryfa proporc. 6 gr. za kilometr, b) taryfa jednolita 25 gr., c) taryfa sekcyjna — długość sekcji — 1 km, opłata za 4 sekcje 20 gr.. za 5 sekcyj 25 gr., za 6 sekcyj 3 » gr., za 7 sekcyj 35 gr., za 8 — 10 sekcyj 40 gr.

Przy taryfie jednolitej, stosowanej w wielu tramwajach, pobierana jest opłata jednakowa bez względu na długość przejazdu; opłata ta jest skalkulowana na zasadzie średniej długości przejazdu, wynoszącej w większych miastach z dość rozbudowaną siecią tramwajową ok. 3—4 km. Przy taryfie tej pasażerowie na dłuższe odległości są uprzywilejowani w porównaniu z przejeżdzającemi krótsze odcinki, jak to widzać na wykresie rys. 3, gdzie są przedstawione koszty przejazdu jednego kilometra w zależności od długości przejazdu przy taryfie jednolitej, wynoszącej 25 groszy. Przy krótkich przejazdach koszt przejazdu kilometra wypada tak duży, że wpływa odstraszająco na korzystanie z komunikacji tramwajowej na krótki dystans.

W ostatnich latach niektóre przedsiębiorstwa tramwajowe zwróciły szczególną uwagę na przyciągnięcie do tramwajów t. zw. „krótkodystansowców", t. j. ludzi, którzy, mając interesy w odległości 1-go — 2-ch kilometrów, nie korzystali dotychczas z komunikacji tramwajowej, gdyż była zbyt drogą. Kierownicy tych przedsiębiorstw tramwajowych słusznie rozumowali, że ta kategorja osób jest bodaj najliczniejsza i zachęcenie ich do jeżdżenia tramwajem może znacznie zwiększyć wpływy eksploatacyjne.

Próby, dokonane w Budapeszcie, potwierdziły słuszność tych poglądów. W ciągu roku (od 1-go września 1933 r. do 31 sierpnia 1934 r.) sprzedano w tramwajach Budapeszteńskich 212 miljonów żetonów metalowych, które były wydawane podróżnym, jadącym na krótkie odległości, zamiast biletów, i chociaż znaczna część podróżnych, korzystających uprzednio z normalnych biletów droższych, przeszła na tańszą taryfę, co spowodowało stratę 8,80 miljonów franków złotych, jednakże wpływ ze sprzedaży żetonów wyniósł 11,02 miljona franków złotych i nietylko pokrył powyższą stratę, lecz dał jeszcze nadwyżkę 2,22 miljonów franków złotych.

Wprowadzona ostatnio w tramwajach Warszawskich specjalna marszruta (linja II), obsługująca pewną część miasta, na której opłata za przejazd wynosi 15 gr. zamiast obowiązującej na całej sieci jednolitej taryfy 25 gr., jest także dążeniem do stworzenia specjalnej taryfy dla jadących na krótkie odległości.

Przy taryfie sekcyjnej (strefowej) linje zostają po dzielone na sekcje i za przejazd każdej sekcji, czy całko witej, czy też jej części, jest pobierana określona opłata Przy tym systemie pobieranie opłat jest znacznie prostsze niż w razie stosowania opłat, zależnych od liczby przejecha nych kilometrów, gdyż zamiast kilometrów przyjęte są sek cje, z których każda może obejmować pewną liczbę kilome trów, a przytem pozostaje słuszna zasada uzależnienia opła ty od długości przejazdu. Układy strefowe bywają rozmaite w zależności od tego, czy długość poszczególnych sekcyj i pobierana za przejazd ich opłata jest jednakowa, czy też zmienia się przy przejeździe pewnej liczby sekcyj.

Na kolei elektrycznej Warszawa—Grodzisk linja jest podzielona na sekcje nierównej długości z rozmaitych względów, które przy ustalaniu taryfy były poddane b. dokładnym studjom i badaniom; długość sekcyj waha się od 2,5 do 6 km. Opłaty pobierane są za pierwsze 4 sekcje po 20 gr., za 5 sekcyj — 95 gr., za 6 sekcyj — zł. 1.10, za 7 — zł. 1.20, za 8 — zł. 1.30.

Na tramwajach w Zagłębiu Dąbrowskiem długość sekcyj wynosi od 775 do 1 350 ni i pobierane są opłaty: za pierwsze 2 sekcje — 20 gr., za 3 — 30 gr., za 4 — 35 gr., za 5—6 sekcyj — 45 gr., za 7—8 sekcyj — 55 gr., wreszcie za 9—40 sekcyj — 65 gr.

Drogą degresji ceny przejazdu przy przejeździe większej liczby sekcyj udostępnia się przejazd na dalsze odległości.